ASTO GUZTIAK EZ DIRA IGUALAK
ANTZA AUNDIA IZANAGATIKAN

        (1866)

Bertso berriak jartzera noa

ala moduak emanik,

iñun ikusi eztegulako

onela gertatu danik;

eztet aditu kulparik gabe

ala tratazen gizonik,

istillu txarrak Nafar aldean

oraiñ ikusi ditut nik.

Santa Maria Kristoren Ama

jaio zitzaigun eguna,

degu Bedaion beraren onran

festa egiten deguna;

eta orduan gonbiratzeko

ara juntatzen zaiguna,

Nafarroara juan ardotara ta

izan det istillu ona.

Funtziorako ardoa nai ta

juan naiz astua artuta,

Uliko bentan iru kantaro

jarri ditut pagatuta;

etxe aldera asi gerade

asto ori kargatuta,

Birjiña Amaren festetarako

nentorren konsolatuta.

Txurrupat ere edan nuan da

animatua biotza,

txoria baño alegreago

Lekunberritik onuntza;

onratutzeko intentzioan

Birjiña Amaren jaiotza,

arri ta korri geren lekura

ai guk genekarren poza.

Pagolletako gañian neri

topoa eman direa,

galtzadunak lau aurrean eta

ezin libratu bidea;

festara ardoa ekarritzeko

ura da buruzbidea,

andik etxera naizenerako

lanak eman dizkidea.

Nere asto zar triste gaixoa

ez material biguña,

zazpi urtian serbitu nau ta

lau ume neri egiña;

arena dala gogor asi zait

Gorritiko danboliña,

itzez da obraz deretxo bage

egin digu alegiña.

Lendabizia itzez giñaden

astoaren diskordian,

aserratu ta gero burruka

kamioaren erdian;

nere gauzakiñ eziñ agindu

nuan oraingo aldian,

ta Azpirotza eraman naute

txit desprezio aundian.

Nik Azpirozko erri noblean

onore ona det jaso,

alkate jaunak gauzak kenduta

an sartu ninduen preso;

nere egiak sinistu nai ez

ta aien gezurrak oso,

bertan itoko ote ninduen

sobre nengoen kezkoso.

Erri onetan pasatu ditut

amaika pena ta lotsa,

kartzela artan txit alegre ere

ez det iduki biotza.

«Or dagoana lapurra omen da»

zan gonbertsazio-otsa,

aldameneti gonbite gutxi

ta begiratu zorrotza.

Mandatari bat etxerako nai,

eziñ billatuaz penak,

ekarritzeko nere astoa

ezagututzen dutenak;

guziak zeuden jornalagatik

serbitu nai ez nautenak,

konbeni dana eziñ egiña

besteren mende daudenak.

Goardiarekin biraldu naute

andikan Lekunberrira,

kuestioa erabakitzen

gabiltz erritik errira;

zer gizon-kasta ote naizen ni

jende guzia begira,

berak kendutzen eta ni lapur

egiten ibilli dira.

Lekunberriko alkate jaunak

juateko Gorritira,

asto zarraren sententzi ori

orra beti urrutira;

Anasengandik Kaifasengana

bezela jira ta bira,

desonrak eta desprezioak

ematen ibilli dira.

Modu orretan gu gabiltzala

gizonak bildu zaizkigu,

asto zar ori nerea dala

bear dan añe testigu;

libratu degu, oraiñ toporik

iñork ematen eztigu,

danboliñ orren soñuak dantza

txarrak eragiñ dizkigu.

Konsideratu zenbat kastigu

etorri diran neretzat,

ezta konbeni pasatutzea

kontu zikiñak garbitzat;

ai, eziñ iñork konta dezake

dudakorikan egitzat,

astoarekiñ ori pasatu

izandu dala deritzat.

Borrokatu naiz, preso ere bai

okerreneko moduan,

ardo ta asto, ekipajea,

danak galtzeko moduan;

gizon onakiñ juntatua naiz

edan bear bagenduan,

orrelakorik gertatu danik

eztet aditu munduan.

Juan Antonio Zubillaga naiz,

klaratu ditut egiak,

izandu ditut injuri asko,

injustizi geiegiak;

nere astoa baño aundiagoak

orien astakeriak,

ezaguera ona daduka

danboliñ orren begiak.

Persekuzio asko daukagu

munduan bizi geranak,

tentazioak izandu ditut

nik ere zeñek emanak;

aundiagoak pasa zituan

gure Jesukristo jaunak,

Aren gustoa egin dezadan

barkatzen dizkiet danak.