www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Narrazioak
Jon Mirande
1951-1963, 1999

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Obra osoa (I), Jon Mirande Aiphasorho (Luis Haranburu Altunaren edizioa). Hiria, 1999.

 

 

aurrekoa hurrengoa

VASCONICAE LINGUAE
EROTICI GLOSSARI TENTAMEN

 

        Titulu horren pean publikalua izan da joan den mendearen azkeneian, KRYPTADIA izendun bilduman, hemen ondoan emailen dugun latineuskal-hiztegi laburra (Krytiadia, Heilbronn-en 1883-1889 Parisen 1897-1911, II. Welter argitaratzailea).

 

        Pariseko Bibliotheque Nationale-an aurkhitu dugun bilduma hortan anhitz arraroa da agertzen ziran herri askotako, ethnographia, folklore eta mintzai-jakintzako dokumendu batzu, heien kharakter berhezia gatik ezin publika zitezkeanak publiku zabalarentzako bildumetan, nahiz dokumendu edo istudio horiek beren interes eta garrantzia dadukaten ethnographia, mythographia, literaturaren historia, mintzai-jakintza bai eta psykhologiaren aldera ere. Hala diosku H. Welter-ek.

        Den den bezala kopiatu dugu egilearen izenik gabe dagoen hiztegi hori, hutsak (irar-hutsak?) zuzentzeko utzirik. Segur gara gure irakurle jakintzuek ez dutela gauza berririk bertan ikhasiko halaz ere uste izan dugu balio zerbait zukeala haren berriro argitaratzeak, euskal-philologiaren aldetik bereren. (Jon Mirande eta Goulvenn Pennaod.)

        AMARE — maita-tze, v. ex. maita, n. adj. carus, dilectus.

        AMPLECTI — musu seu pot eman; potikeia vid. BASIUM.

        ANUS seu PODEX — ipurdi-chilo (culi-caverna).

        BASIUM — musu, pot. Secunda vox bearnensis est et proprie usurpatur pro-labium; ex: ea derivatum est v. potikeia cf. proverbium ab Oihenarte collectum: eure gelaria ez potikeia «ne baisotte pas ta chambrière».

        CACARE — kaka-tze.

        CASTRARE — chikira-tze, men-tze, osa-tze. Tertia vox «intregare» significare videtur; primae vero proprius sensus est «resecare, abbreviare» et formatur a chiki «parvus, brevis» ex qua simul deducitur chikiro «vervex».

        CATULITIO, vid. SUBATIO.

        CLUNES seu NATES — atzeko-alde (posterioris latus), iphurdi-mathel, epur-mazel (culi gena), uzki-alderdi (culi lateralis pars).

        COIRE — yokatze (jocare), chicoka-tze (gallum imitari?), isoratze (gravidare?), tinketean vel chintiatean ari (in tactum inire).

        CREPITUS — uzker, phuzker, puzker.

        CULUS — ipurdi, iphurdi, epurdi; osteko; uzki (ex; utz «vacuum, cavum». Uzki non multum differt ab iduzki «sol»; narratur auten episcopum quemdam Bayonensem, virum certe disertissimum ac vasconicae, culum pro solem dixisse, haud sine multo audientium risu.

        CUNNUS — alu, potchor, alu-motza.

        AQUITIO vid. SUBATIO.

        FEMUR — ichter, ichtar; azpi (pars inferior).

        FLATUS — phoker.

        FUTUERE vid. COIRE.

        INGUEN — istaloki (ab ichtar «femur»).

        MAMMA — bular, bulhar (pectus); zintzur (guttur); papo (jugulum), paparo, paparda.

        MAMMILA — dithi, tithi, titi (ex gall. et bearn.)

        MENSTRUARE — ilekoak, illekoak; ilhabeteak (menses); illodolak (sanguines menstrui); ilberak (novationes menstruae); gorriak (rubra).

        MENTULA — pito, pitcho, pitchil, pittilin; bustan (cauda) de asini et tauri membris dicuntur sakil et killa (ex gall. «quille»). Exclamatio astapitoa! (sunt qui dicunt astokilla) corresponder bearnensi viedaze!

        MINGERE — picha-gite; ur-egite (aquam facere); ur-ichurtze (aquam librare); chiste.

        MULIER — emazte, emakume. Ultima vox formatur ex eman «donare, ponere» et hume «catulus, infants».

        NATES vid. CLUNES.

        OBSTETRIX — emaina (ex eman, dare, donere, ponere).

        OSCULUM — musu, pot; vid. BASIUM.

        PARERE vid. PARTUS.

        PARTUS VERENDAE — viri potzuak (plur.); mulieris moltso, motza (sg).

        PARTUS, PARER — erdi-tze (ex erdi «dimidium»).

        PELLEX — ohaide (propr. «socia cubilis» ex ohe «cubile, lectus»).

        PILUS — bilo, ile, ule.

        PODEX vid. ANUS.

        PUDENDA vid. PARTES VERENDAE.

        RIGESCERE — chuti-tze (erigi, surgere); arma-tze (armatum iri).

        SEMEN — limbore.

        SUBATIO, CATULITIO, etc. Gallice exprimuntur hac paraphrasi «en chaleur, en rut» cum loquitur de feminabus animalium, Vasconice, similiter ac latine, variis expressionibus utitur: de equa dicitur giri; de cane femina ohara, ogara, ohora; de sue ihaus, ihausi, ikhausi; de ove arkara, arkhara; de capella azkara, azkharra; de vacca susaya, susara.

        TESTICULUS — barabil, barambil; koskoila, arautza (ovum).

        TITILLARE — phurtzika-tze, zirri-tze.

        UMBICULUS — chilko, chilla, chilbor, silbor (ex zilo «fovea».

        URINA — pitcha (ex gall. et bearn.); chisi; gernu; ur-churi (alba seu albescens aqua).

        VENTER — sabel.

        VIR — gizon. Pro mare animalium dicitur zezen de tauro; garaño de equo admissario; ahari de arieta; ordotch de ver + fovea, caverna).

 

FINIS

 

aurrekoa hurrengoa