Guadalumendiko kantaera. Mantupea eta gurutzepea
Arana, Jose Ignacio
I.
¡Irun-aldeko ibar eder au
Zoragarria bai-dago!
Agiri-dira Oyarzun mendi,
San Marzial, da geyago;
Beste aldetik Larrun altuba
Urruña aldea beerago:
Oyen-ondoan Euskaldunentzat
Bost-erri-maite badago.
II.
Begira an-bian Hendayakoa
Eta Bidaso ibaya;
Bere gañetik dator suta-gar
Burnibideko pasaya:
Ondarraitz dago beste aldera,
Ta andik-gorago da alaya
Euskaldun-andi Abadi-k duben
Jauregi-berri galaya.
III.
Lekurik eder pollitenean
Ondarrabi-ko Uriya
Milla-gerratan leyaltasunez
Beti-gogoangarriya;
Gorde-beazu beti zuretzat
Ama Birjiña Mariya;
Zabal zayozu zure mantuba
zeruko izarren argiya.
IV.
¡Ichaso zelai zabal arroa!
Ez nazazula arritu
Oroiazirik zen bat bider zu
Odolez zeran gorritu.
Zenbat olatu burrukaz dozu
Milla ontzidi zatitu?
Zenbat dirade osiñ oyetan
Zuk irinchita gelditu?
V.
Baña zuregan arritzekoak
Anai gureak badira,
Oyarzabal-i Okendo-tarrai
Eta Churrukai begira:
Ur urdiñ oyen bizkarrak irrist
Ontziz-bezela aingira,
Ontziz lenengo Elkano batek
Mundu osoa du jira.
VI.
¡0larso mendi-epaitz ederra!
¿Nola ez ekar gogora
Zu ekusteak, zu aitatzeak,
Erroma-tarren denborat
Zenbat jendedi anziña ziran
Etorri-zure-albora,
Kantauritarrak mendetu nayaz
Beren ustarpe gaistora?
VII.
¡Zori-oneko Euskalerriya
Iñork mendetu gabea!
Etzan arkitu anziña zugan
Gaizkiñ idolo-zalea,
Jainko bakarra maite zenduben
Zeru ta lurren Jabea;
Eta ondoren Salbatzallea
Jainko beraren Semea.
VIII.
¡Erri gaisoa, kulpaz-bazera
Gaistoen mende gelditzen!!
Zure legeak, zure itzkuntza
Isill ai dira garbitzen,
Errelijio-bakar da egia,
Orrela dote azpitzen,
Ta arrazoi-utsa ta arrotasuna
Luzbel-en eran goititzen.
IX.
¡Jesusen Ama!, betor zugana
Zeruratu nai dubena;
Aingerubez-gaiñ bakarrik-zera
Jaungoikuaren urrena:
Itzerdicho-batesan zaigozu,
Ta agor naigabe ta pena;
Pozezko malkoz bustiko degu
Zure Mantupe barrena.
X.
Zure edertasun miragarria
Oroitzen naute kanpoak,
Udaberriko-lorez jantzirik
Zelayak eta basoak;
Zure izenaren soñu maitea
Chorien kantu gozoak,
Orobat Eliz otsandiko-onen
Kanpayen dinbi danboak.
XI.
Nola dagoan chita taldea
Ollalokaren ondoan,
Nola aurcho bat atsegiñez lo
Iñude baten besoan,
Ala ikusirik zeñ geran erge!
Mundu triste ta gaistoan,
Poz beterik gaude, Birjiña,
Zure Mantupe gozoan.
XII.
Ichaso asar asko pasarik,
Atsegiña da portua;
Euri elurrez, turmoi-chimistaz,
Poz da echean sartua.
Ala izanik zu gure portu
Eche ta leku dontsua,
Atsegiñago da guretzako
Zure Mantupe gozua.
XIII.
Zeruko Erregin Santuen poza
Ta Aingeruena bazera,
Esan diguzu zerala ere
Aula gurea berbera:
¿Nola ez etor pekatariak
Laster-da korri bazera
Zure Mantupe zillar da-urrezko
Zeru orretan sartzera?
XIV.
Guadalupeko arkaitza, zaude
Inguru-mallaz landua:
Zure gañean Gurutze galant
Ederra dago sartua,
Zabal da lodi iru puskatan
Zeru aldera goitua;
Karraiyatzeko berrogei idi
Ez omen ziran naikua.
XV.
Zorionean zaude Guratza
Gipuzkoa-ren iskiñan:
¡Guadalupeko mendi-polliten
Edergarriya, nun ziñan?
Zeru ta lurrak paketzekoa
Kalbarioan baziñan,
Ondo gaur emen zuregan Jesus
Agurtatzera jo giñan.
XVI.
Egiñaz toki egokiya da au,
Erregutzeko Jaunari:
¿Arkaitz gogorrak nork landu ditu?
¿Nork ekin zion lanari?
Amabost Gurutz andik diote
Koroya jarri plazari;
Gurutz bidea ibill gaitezen,
Jira bat eman berari.
XVII.
¿Ekus dezute arratsaldean
Goibeldutzean eguna,
Zazpi kolorez jantzirik dagon
Uztargi eder chukuna?...
Orobat gutzat da Gurutzea
Pakezko arku pozdana,
Zeru ta lurren bitartekotzat
Jainkoak eman ziguna.
XVIII.
Gu erosteko, or isur zuben
Jesus-ek bere odola;
Or eman zuben bere bizitza,
Erru gabea zegola.
Atozte,atozte Gurutzepera,
Au da zeruko arbola;
Nor-nai Zerura igo lezake
Bere itzalean dagola.
XIX.
Atozte, atozte Guratzepera
Munduko gaiztakeritik;
Denboraz alde denboraz igas
Egun gaizto-ta gorritik
Egun gorriya goritutzen da
Pekatu beltzen erdoitik;
Pakeak egin Jainkoarekin,
Damuz boltzen erditik.
XX.
Bai ¡Gure Jesus! Damutzen gera
Ainbat pekatu egiña...
Apaizen bidez kenduko degu
Oker guztien zikiña:
Lagun zaiguzu, arren, ontzeko
Zuk, Ama maite Birjiña,
Eta iraupenez zeruratzeko,
Egin gaitzatzu gu diña.
Alabiz.