Poema beltzaren arbola

Joseba A. Otaegi

 Ugiñak ondar tristean

 ahantzi duten txirla baiño tristeago.

 Ez dakit nun dudan galdu

 fede gozo aren gozoa,

 ez dakit nun dudan galdu.

 Ai, umetako fedearen

 sinismen bigun aren misterioa...

 Jaurtitzen zaitudan fede,

 amagandiko arnas triste,

 adio betiko.

 Zurekin bizi naiz triste,

 areago menturaz zu gabe!

 Adio betiko, fede adiskide.

Eriotzaren arbola gorria

               1

 Sortu zen gaua nire baitan

 aoan kabitu ala,

 beltzaren zapore lodia

 sentitzen nuala.

 Begira nazazu, aita!

 Oi gaupean kanposantua,

 piñu melarren gosea

 ta zeru-min santua,

 gaupe kanposantuan.

 Ikusazu mortuan dizdiraz

 leoi akabatuaren

 ezur igar eta goria.

 Oi, gauaren andia...

 Ontasunezko bulzu argitsu biguna

 begietatik jausten zitzaizuna,

 erre itzali da.

 Oro lanbro

 zugan goizero jaiotzen

 itsasoaren —asmatu nuen—

 ames urdin luzea,

 oro lanbro ta negar illunen.

 (Illargiaren adu gardena

 potxingoetan usteltzen).

             * * *

 Bizitzaren mendietan,

 arkaitz ta arroketan,

 zorionaren itur-begia

 nekien, oraindik

 ume ta on nintzanetan

 Orain, gau oskarbietan,

 igelak eta nik

 dugu bakarrik maitatzen!

 iturri turbustua.

               2

 Utz nazazute il nadinean

 eskuak zabalik, pakean...

 Begi zorrotzak zabalik, zerura begira

 Bide luzean ilgo naiz: bide luzean...

 Osto artean

 illargi emea darienean

 —maitatzen ordu betean,

 azkengabean—

 edo goizean oartzeke

 —bizitza jaiotzean—

 edo ta noiznai, il nadinean

 utz nazazute eskuak zabal-zabal,

 bide bazterrean.

 Kale bazter farol ondoan

 otzak ebakirik

 iltzen den eskale antzo.

 Neguaren otza

 eskuak zabalik ta billosik biotza.

 Ilgo naiz.

 Bai, ilgo zerate

 nola il zen.

 Aita, maiatzeko arrats busti batetik

 agur betiko baten magal illunean

 galdurik,

 nik ahantzi amesen billa joanik,

 il zen sekulako,

 zer dakit nik

 zeinek edo nola edo zergatik,

 Il zen sekulako.

 Zu ere il zaitezenean

 nire gaurko bidetik zatozenean,

 ez ikutu nire gorputz morea

 zerurantz begiralea.

 Entzuidazu barnean

 —sasipeko iturri

 ara-andik etorri—

 eriotzaren poema beltza

 tantonka ixilki.

               3

 Zein ordu da, zein ordu?

 Joan ezkeroz, Jainkoa

 itzuli ez denekoa.

 Ta ausaz agonia.

 Zein ordu da?...

 Itsasoaren ondoan

 geldi itsasbelarrak

 lo berde itoan.

 Ez da Jainkorikan.

               4

 Utzi zabalik eskuen

 zabaldura,

 nire gogoan geldiro

 ernetzen tristura

 belarren modura.

 Udazken arrats odoldu ezti

 entzuidazu biotza,

 pago ostoen osto naiz

 orbel erorietan lotsati.

 Zerraldo, eskuak zabalik,

 estrata zaharrean

 biotza urturik

 betiko loan jausirik.

 Ordua bezala,

 tantonka, tantonka,

 aundizki ta geldi

 ordua torretik

 bezala aletzen naiz

 eriotzaren azpitik.

 Orduaren burnia, bai,

 orduaren burnia,

 ta orduzko bizitza

 ezin eutsia.

               5

 Zein ordu da, Jauna?...

 (Negar lurruna dari

 ta deusez intziri

 atzerri negar batek

 ixilki... )

 Ordua,

 zergatik ordua

 gizonok iltzeko,

 zein ordu, ba, Jauna?

               6

 Baso estua zear

 neure esperantzaren bizkar

 betirauna eguzki

 irten naiz etxetik

 Jainkoaren billa,

 atera naiz zangar,

 zangar eta ausarti

 eskuan ezpata

 Jainko eiztari.

 Otoitz zegien basoak,

 ta aizetxoa,

 salmu kantari zegoen

 adarretan igoa.

 Illargi andi,

 gaua zabal, bare, geldi.

 Ni Jainko deika,

 basoetan, larri.

 Deietan joan zait

 neukan fedearen

 azken izpi.

 Azken deia, ikarati,

 laborriz lotu zitzaien

 ostoeri,

 (dardarka mingarri)

 txoriño iltzearraren

 biotz gaixo iduri.

 Aizearen arnasa galduak,

 lanbro xehearen tristurak

 ninduten ferekatu bidean.

 Gaixo billatzaille!,

 pentsatu zuten menturaz,

 izarrak, uretan penatuaz.

 Eldu ziren udazken euriteak,

 arima usteldu didatenak

 —arima aragia,

 abolutu ta bizitza irritsak

 amorruz eutsia.

 Iges zegiten aizeak,

 ta otsoak.

 Ta edur malutak etorri ziren

 otxan, apal, guri,

 zeruaren azpitik,

 txiki ta goxoak,

 —Jainkoaren malkoak—.

 Aldare zurian

 aingeru sail zuriagoak

 adoratu ninduen

 belaunbikaturik

 ta eskuotan

 gurutze gorri bat jarri.

             * * *

 iragan ziren otsoak

 aingeruak itzali.

Bizitzaren arbola beltza

               1

 Goian izarrak bizitza zuri,

 aztoreak mendian arkaitzezko.

 Gizonak, aldiz, munduan

 bizitza gizonezko.

 Ain da gizona gizon...

               2

 Egia!

 Zer ote dugu Egia

 ta aren argia?

 Bein urbildu gintzaizkion

 Egiaren zokoari,

 leize illun ta beltzari.

 An behean omen dago

 Egiaren presondegi.

 Beltzeriaz izurrituak

 giñan geldi.

 Kristo, nire Jesukristo,

 gaitz sendaezin au

 ahaztu diguzuna:

 Pilato-ren galderari,

 gizadi larriaren

 itaun eriozko gartsuari

 zenion erantzun

 burua makurtuaz tristeki.

 Jardespen zail, jardespen izkutu

 zenigun jardetsi.

               3

 Eguzki galda errean

 bare zikiña etzana dago

 infernurako bidean.

 Bidean jaio zuten gaixoa

 (ez nondiko ta ez norako)

 ez baida berez jaioa.

             * * *

 Gure aintzinakoek

 ez digute erakutsia

 Jaungoikoaren aurpegia.

 Gure barnean

 axanparen maillu burnia

 dugunean kolpeka

 jaso ditugu begiak

 ta gogoaren antsia

 Jainkoaren begira.

 Itzala dugu ikusi,

 aizearen uginetan balantzaka,

 Jainkoaren itzala,

 ta menturaz Aren sorbalda

 gure samiñen itsasoan

 ugin artean igesi...

 Gu guztion deia,

 kaio nekatu,

 itsasoa gaindi dabil

 oinak nun jarri ezinik,

 otoitz madarikatu.

               4

 Ez du jaten illargirik

 zapoak potzuan,

 dagoenean kantari

 gau barruan.