Ama Birjiña Aranzazu-koari

Echegaray, Karmelo

 Ekaitz gogorra igarotzean

 Datorren aize gozoak,

 Sortitz guztiyan zabaltzen ditu

 Atsegiñ mirarizkoak:

 Piztutzen ditu, intzez bustirik,

 Lore zimeldutakoak;

 Eta kantatzen jartzen sasiyan

 Chori bildurti gaisoak.

 Gau illunaren ondorendikan

 Datorren egun-sentiya,

 Argiz ta lorez apaindurikan

 Bere kopeta churiya,

 ¡Bai dala benaz zelaiyen eta

 Mendiyen edergarriya!

 ¡Bai datorrela doaiz betea,

 Dena jarririk alaiya!

 Ekaitz-ondoko aize gozoa

 Baño chit gozoagoa,

 Egun sentiya doai denakin

 Baño pozgarriyagoa,

 Mendi onetan agertu ziñan

 Birjiñ Aranzazukoa,

 Izandu zedin Aloña-aldea

 Beti zorionekoa.

 ¡Zer egun triste samiñak ziran

 Euskaldunentzat orduan!

 Gerra gogorra gizon guztiyak

 ¡Ai! zerabilten buruan;

 Gorroto charra biotzean, ta

 Ezpat zorrotza eskuan:

 Zirudien ¡ni! maitetasuna

 Ill zala beren barruan.

 Triste zegoen Euskal-erriya:

 Anai odolez bustirik

 Ikusten ziran mendi guztiyak,

 Iturri denak gorririk:

 Guchitan emen ikusi izan da

 Ekaitz bat gogorragorik,

 Guchitan gaurik Euskal-erriyan

 Ura zan beziñ illunik.

 Lur legortuak udan eskatzen

 Duen bezela erriya,

 Euskaldun-lurrak eskatzen zuen

 Pake chit maitagarriya:

 Eskatzen zuen gau illun artan

 Eguzkiyaren argiya,

 Urraturikan aldendu zedin

 Odei beltz izugarriya.

 Zu izan ziñan ¡Zu! pakearen

 Ekarle bedeinkatua:

 Zu, gau illuna mendetu zuen

 Argi dizdizarizkua:

 Zu, Euskaldunen Ama biguna,

 Beren laguntza osua,

 Berak zituzten naigabe denak

 Atsegiñ biurtakua.

 Nola zimeltzen doan lore bat

 Alchatutzen dan ederrik,

 Egun-sentiyan eroritzen dan

 Intz pozgarriyak bustirik:

 Ala jaiki zan Euskal-erriya

 Atsegiñ-gozoz beterik,

 Zu ikustean bere lurrean

 Naigabe denak azturik.

 Gorroto charrak bukatu ziran

 Nagusitu zan pakea,

 Zeruko doai aingeruzkoa,

 Onarentzako gordea:

 Bazter denetan pozaren pozez

 Kantuz zegola jendea:

 «Bedeinkatua izan dedilla

 Aranzako Ama maitea».

 Baso-tarteko baserri baten

 Bizi zan nekazariyak,

 Mendi-gañean ardiyak zaitzen

 Beti zebillen artzaiyak,

 Eskutarmadun jauregi goya

 Zuen echejaun aundiyak,

 Denak kantatzen zuten gogotik:

 «¡Maitatzen gaitu Mariyak!»

 Gero ¡zeñ ez da Euskal-lurrean

 Etorri zure oyera,

 Bere naigabe lazgarriyetan

 Laguntza gurteskatzera!

 ¡Nor ez da etorri, Birjiñ eztiya,

 Aloña-mendi gañera,

 Zure mesede miragarriyak

 Gogotik otsanditzera!

 Itsua dator argiturikan.

 Ariñik zana elbarri,

 Mingaña oso askaturikan

 Mutua pozez kantari:

 Denak diote esker ematen

 Aranzazuko Amari,

 Ikusirikan alde denetan

 Ainbat eta ainbat mirari.

 Orrera dator Inazio bat

 Loyolatikan umillik,

 Mundu-ondasun galkor ustelak

 Mundutarrentzat utzirik:

 Sua dariyon bere biyotza

 Zure amorez beterik,

 Alde denetan Fede Santua

 Zabaldu nayez urturik.

 Orrera dator Zumarraga bat

 Zure aranza maitera,

 Bere biyotza Zureganako

 Maitetasunez sutzera:

 Sugar orrekin goratutzeko

 Choriandraren antzera,

 Lurra utzirik, Zeru-alderonz

 Argiya billatutzera.

 Okendo batek dabillenean

 Itsas-jazarran gogorrik,

 Garaipenaren esperantza du

 Zuregan jartzen bakarrik:

 Erakutsirik ala garbiro

 Ez dala biotz aundirik,

 Non da Zerutik biotz ortara

 Jechitzen ez dan indarrik.

 Guztiyentzat da Birjiñ eztiya

 Ama chit maite maitea,

 Naigabedunen gozagarriya,

 Zeruetako atea;

 Egun-sentiko izar ederra

 Manchen izpirik gabea,

 Iturri garbi osasuntsua,

 Lore guztiyen lorea.

 Garo-tartean ezkutaturik

 Dagon intz-tanto garbiya,

 Eguzkiyari begiraturik

 jartzen da dizdizariya:

 Ala guk, ere, begiratzean

 Zeñ ederra dan Mariya,

 Sentiko degu ¡an! biotzean

 Argitasun bat biziya.

 Goazen guztiyok Berarengana;

 Auzpez gaitezen lurrean;

 Eskeñ zayogun izate dena

 Jarririk bere aurrean;

 Eskatu gero gorde gaitzala

 Bizi geraden artean,

 Chorikumea amak bezela,

 Ongi bere mantupean.

 Mantupe artan dago guretzat

 Zorionaren kabiya;

 Mundu ontako gora beretan

 Portu atsegiñgarriya;

 Animarikan odeitsuena

 Dizdizten duen argiya;

 Lurrean iñoiz izaten ez dan

 Poz eziñ esangarriya.

 ¡Ama maitea! Mundu-aranzak

 Gaituztenean zulatzen,

 Dituztenean odol-jariyo

 Gure biyotzak ipintzen,

 Zure aranza bedeinkatuak

 Gorde gaitzala ¡bai! arren,

 Zu biyotzetik maiteaz beti

 Bizi eta ill gaitezen.