Euzko-mendiya

Samaiko-Zulo (Lizardi)

 Len arranuak bizi ziraden

 Zure arkaitz gogor-artetan,

 Gau eta egunez, begi zoliyaz,

 Euzko-Aberriya-zainketan...

 Arrotz-gudozte-bumi-diztira

 Urrun-ibarran sortzian,

 Euzkel-erriko gaztigu-deya

 Arrano-oyuba oiomen-zan.

 Ta gure, gaste, eme ta ume,

 Ots ori entzunik, batian,

 Zure arkaitzetan, Aberriyarren,

 Garai-eziñak ei-ziran!

 ***

 Gaur, zure aitzetan, arraso-oyubak

 Ixildu ziran osoro...

 Bele zitalak, zure gain-jabe,

 Ega ta krazka dagi arro...

 Berdin arrotzak, bele-iduriyan,

 Gure gain dabiltz txit-ernai,

 Euzkel-erriya ilotz ustela

 Noiz biurtuko danik zai!

 Euzko-belarriyak gortu dira...

 Mendi-arranua aldendu zan...

 Banakaturik gabiltz euzkuak,

 Batuta egon-biarrian!...

 ***

 Mendi-ixurkiko errekatxuak

 Tamal orren berri eztaki;

 Ta, lore-janzkiz, jayo-berriya,

 Berontz dijua, lasterki...

 Mendi-garaiko zuaizpe-geritzat

 Estaltzen duen iturri bat,

 Euzkera garbiz abes-dagiña,

 Du errekatxuak amatzat...

 Ta, ala duala, lorai musuka,

 Emen igeska ta or jolasti,

 Amagandikan ikasitako

 Euzko-ots gozuak dabezki...

 Baño, bat-batez, zelaira elduta,

 Bertan lotu da, geldurik,

 Berak ulertzen ez ditun itzak

 Euzko-ezpañetan entzunik...

 -"Ai!..., al ba'nuke ezina dana...

 Gorantz igesi al ba'nuke...!

 Nere ur garbiyak al ba-nituke

 Maite-iturriyan berriz gorde...!"

 Ta, orixe esanda, goiko lañuaz

 Bere ur argiya geriztu du...

 Ta, ixil-ixilik, ikaraz dua,

 Zorion-oroyaz negartsu...

 Uritik ziar sartu da gero

 Ortik loituta aldendu da...

 Ta atseden-guraz, azkenik, dario

 Itxasuan bere malkotza.

 Itxasuak, berriz, uintzar aztunaz,

 Zigorka diardu, izugarki,

 Asabeakaz aiztuta dagon

 Erri-errukigarriyari...

 ***

 Euzko-mendiyan, ori ikusita,

 Olerkariyak negar-dagi

 Baño, bat-batez, biyotz-ikaraz,

 Jeiki da, arraso-otsa entzunik!

 -"Euzkadi dezu zure Aberriya

 Ezna-zaite ba, Euzkel-erri"...

 Ta elkarturikan, igaz bezela

 Ekin zayozu arrotzari

 Zutik mendiyan, ero-poz-garraz

 Olerkariyak be ots-egin du!...

 Oyartzun-otsak, gain gustiyetan,

 Erantzun diyo, argi-sutsu...

 Ta, beko ibarra begiyaz jorik,

 Orko zarata ulertzen du...

 Lotan zegoen Euzkel-erriyak

 Bere logurea astindu du!