XXXVIII

 

        Urtebete igaro zen Joaquin goibeltasun sakonean erorita zegoena. Utzi egin zituen bere Oroitzapenak, inor ez ikusten saiatzen zen, ezta bere seme-alabak ere. Abelen heriotzak bere gaitzaren, alabak ezaguna zuenaren berezko bukaera zirudien, baina misteriozko sargori astuna zebilen etxean. Helenak igarri zuen lutuzko jantzia ondo zetorkiola eta saltzen hasi zen geratzen zitzaizkion bere senarraren koadroak. Bilobarenganako nolabaiteko ezinikusia zuela zirudien, arrebatxoa jaioa zitzaionarenganakoa, alegia.

        Ohera galdu zuen, azkenean, Joaquin, gaitz ezezagun batek. Eta hiltzera zihoala igarriz, deitu egin zien behin seme-alabei, emazteari eta Helenari.

        — Egia esan zizuen haurrak —hasi zen—: neuk hil nuen.

        — Ez esan halakorik, aita —erregutu zuen Abeltxok, suhiak.

        — Ez da neri hitza kentzeko eta gezurretarako garaia. Neuk hil nuen. Edo hil izan banu bezalaxe, nere eskuetan hil baitzitzaidan...

        — Hori beste gauza bat da.

        — Nere eskuetan nuela hil zen, lepotik helduta. Ametsa bezala izan zen hura. Nere bizitza ametsa izan da. Horregatik izan da amets gaizto mingarri horiek bezalakoa, loaldi eta esnaldien artean, esnatu aurretik gainera etortzen zaizkigunak bezalakoa. Ez naiz bizi izan ez lotan..., nahi nuke!, eta ezta esna ere. Ez naiz oroitzen nere gurasoetaz, ez ditut oroitu nahi eta esperantza dut behin hilda daudela, ni ahaztu izatea. Eta Jainkoak ahaztuko ote nau? Onena litzateke agian, betirako ahaztea. Ahaztu nazazue, nere semeak!

        — Inoiz ere ez! —esan zuen Abelek, eskua musukatzera joan zitzaiola.

        — Utz ezazu. Zure aitaren lepoan egon zen hura hiltzean. Utz ezazu! Baina ez nazazue ni utzi. Otoitz egin nere alde.

        — Aita, aita! —erregutu zuen alabak.

        — Zergatik izan ote naiz hain bekaizti, hain gaiztoa? Zer egin ote dut honelakoa izateko? Zein esne edoskitu ote nuen? Gorrotozko edabea ote zen? Zergatik jaio ote nintzen gorrotoaren lurrean? Legea honako hau den lurrean: «Gorrotatu lagun hurkoa zure burua gorrotatzen duzun bezalaxe.» Izan ere, nere burua gorrotatuz bizi izan naiz; izan ere hemen denak bizi gara gure buruak gorrotatuz. Baina... ekarri haurra.

        — Aita!

        — Ekarri haurra!

        Eta haurra iritsi zenean gerturarazi zuen:

        — Barkatuko al didazu? —galdetu zion.

        — Ez dago zer barkaturik —esan zuen Abelek.

        — Esan baietz, jarri aitonaren ondoan —esan zion bere amak.

        — Bai! —isilpean haurrak.

        — Esan argi, ene seme, esan barkatzen didazula.

        — Bai.

        — Horrela, zurea, zurea soilik, zure buruaren jabe ez zaren horrena, garbia zaren horrena behar dut barkamena. Eta ez ahaztu zure aitona Abel, marrazkiak egiten zizkizuna. Ahaztuko duzu?

        — Ez!

        — Ez, ez ezazu ahaztu, ene seme, ez ezazu ahaztu! Eta zuk Helena...

        Helena lurrera begira isilik zegoen.

        — Eta zuk, Helena...

        — Nik, Joaquin, aspaldi barkatu zintudan.

        — Ez nizun hori eskatu nahi. Antoniaren ondoan ikusi nahi zaitut. Antonia...

        Emakume gizajoa, begiak malkoz, bere senarraren buruaren gainean etzan zen babestu nahiko balu bezala.

        — Zu izan zara hemen kaltetua. Ezin izan ninduzun sendatu, ezin izan ninduzun zintzotu...

        — Baina izan zara eta, Joaquin... Hainbeste zoritxar jasan duzu!...

        — Bai, arimaren gaitza. Eta ezin izan ninduzun zintzotu ez zaitudalako maitatu.

        — Ez esan hori!

        — Bai esaten dut, esan behar dut, eta hemen esaten dut, denen aurrean. Ez zaitut maitatu. Maitatu izan bazintut, zintzo izango nintzatekeen. Ez zaitut maitatu. Eta orain damu zait zu ez maitatu izatea. Berriz hasiko bagina...

        — Joaquin! Joaquin! —oihukatzen zuen emakume gizajoak bihotz nahigabetu haren barru barrutik—. Ez esan halakorik. Nitaz erruki zaitez, zure semeetaz, entzuten zaituen bilobaz; ulertzen ez zaituela badirudi ere, agian biharko egunean...

        — Horregatik diot, errukiagatik. Ez, ez zaitut maitatu; ez zaitut maitatu nahi izan. Berriz hasiko bagina! Orain, orain da...

        Ez zion utzi bukatzen emazteak, hilzorian zegoen ahoa estaliz bere ahoaz eta haren azken arnasa berean jaso nahi balu bezala.

        — Honek sendatuko zaitu, Joaquin.

        — Sendatu? Zeri deritzozu sendatzea?

        — Oraindik urte batzutan bizi zaitezke, nahi baduzu.

        — Zertarako? Zahartzarora iristeko? Benetako zahartzarora? Ez, zahartzaroa ez! Zahartzaro bekaiztia ez da heriotzaren kontzientzia dagoeneko haurtzaroa baino. Hil egin behar duela dakien haurra da zaharra. Ez, ez dut zahartzarora iritsi nahi. Bekaizkeriagatik haserretuko nintzateke bilobekin, gorrotatuko nituzke... Ez, ez..., gorroto gehiagorik ez! Maite ahal izan zintudan, maitatu behar izan zintudan, hura izango bailitzateke nere sendagaia, eta ez zintudan maitatu izan.

        Isildu egin zen. Ez zuen nahi izan edo ezin izan zuen jarraitu. Senideei musu eman zien. Bere azken hasperen nekea bota zuen ordu batzuen buruan.

        IDATZIRIK GERATZEN DA!!

 

 

 

© Miguel Unamuno

© itzulpenarena: Miren Arratibel / Aintzane Atela

 

 

"Miguel Unamuno - Abel Sanchez" orrialde nagusia