XXVII

 

        Bi egunen buruan gelan sartu zen Joaquin bere emazte eta alabarekin.

        — Aita, hala nahi du Jainkoak —esan zuen ausarti eta aurrez aurre begiratuz bere alaba Joaquinak.

        — Ba, ez! Hori ez dun Jainkoaren nahia, apaiztxo horrena baizik —erantzun zuen—. Nola dakin hik, lotsagabe horrek, zer dunan Jainkoak nahi duena? Noiz hitzegin dun berarekin?

        — Jauna hartzen dut astero, aita.

        — Eta Jainkoaren goi argiak iruditu al zaizkin baraurik sabeletik igotzen zaizkin zorabioak?

        — Okerragoak dira bihotzarenak.

        — Ez, ez, hori ezin liteke; Jainkoak ez din nahi hori, ezin din nahi, ezin din nahi. Esaten dinat!

        — Nik ez dakit zer nahi duen Jainkoak eta zuk, aita, badakizu zer ezin duen nahi izan, ez? Asko jakingo duzu gorputzeko gauzetaz, baina Jainkoaren gauzetaz, arimakoetaz...

        — Arimakoetaz, e? Beraz, uste dun ez dakidala ezer arimari buruz?

        — Agian hobe zenuke ezer ere jakingo ez bazenu.

        — Ni salatzen ari zara?

        — Ez; zeu zara, aita, zure burua salatzen duzuna.

        — Ikusten dun, Antonia, ikusten dun, ez al ninan esan?

        — Zer esan zizun, ama?

        — Ezer ere ez, ene alaba, ezer ere ez; zure aitaren kezkak, usteak...

        — Ba —esan zuen Joaquinek ziur balego bezala—, ni salbatzera hoa konbentura, ezta?

        — Agian ez zabiltza guztiz oker. Eta salbatu, zertaz?

        — Ez dakit ondo.

        — Ezta neuk ere... Zertaz? Nortaz?

        — Nortaz, alta, nortaz? Ba zure deabruaz edo zure buruaz agian.

        — Eta hik zer dakin?

        — Jainkoarren, Joaquin, Jainkoarren —erregutu zuen amak ahots dardartiz eta senarraren begirada eta oihuen beldur.

        — Utzi, emazte, utzi. Hau ez dagokin hiri!

        — Ez dagokidala? Nere alaba duk eta...

        Nerea dun! Utzi; bera Monegrotarra dun, ni Monegrotarra naun; utzi. Hik ez dun ulertzen, hik ezin ditun ulertu gauza hauek...

        — Aita, nere aurrean horrela jokatuko baduzu amarekin, banoa. Ez egin negar, ama.

        — Baina, hik sinismenik badun, alaba?

        — Nik sinesten dut eta jakin badakit, bere alaba naizela zurea bezala.

        Nerea bezala?

        — Gehiago agian.

        — Ez esan halakorik, Jainkoarren —esan zuen amak negarrez—, bestela banoa.

        — Hobe litzateke —ihardetsi zuen alabak—. Bakarka hobeto ikusiko dizkiogu elkarri aurpegiak edo arimak, guk, Monegrotarrok.

        Amak musu eman zion alabari eta irten egin zen.

        — Beno ba —esan zuen hotz aitak, alabarekin bakarka gelditu orduko— zertaz edo nortaz salbatzeko hoa konbentura?

        — Begira, aita, ez dakit nortaz, ez dakit zertaz, baina beharrezkoa dut zu salbatzea. Nik ez dakit zer dabilen etxe honetan, zu eta nere amaren arrean; ez dakit zer duzun barruan, baina ez da ona...

        — Hori esan al din apaiztxo horrek?

        — Ez, ez dit apaiztxoak esan; ez zegoen esan beharrik; ez dit inork ere esan, jaio nintzenetik igarri dut. Hemen, etxe honetan, izpiritua ilun dugula bizi gara!

        — Ba, horiek hire liburuetan irakurritako gauzak ditun...

        — Zuk zureetan beste batzuk irakurri dituzun bezala. Zer uste duzu, bada, liburuek bakarrik hitzegiten dutela gorputzaren barruan dauden gauzetaz, zure liburuetan azaltzen diren lamina itsusi horiek direla egia erakusten dutenak?

        — Eta, aipatu ditunan izpiritu ilun horiek, zer dira?

        — Zuk jakingo duzu nik baino hobeto, aita; baina ez ukatu hemen zerbait badagoela, hemen laino iluna dagoela, alde guztietatik sartzen den goibeltasuna, zu ez zaudela inoiz ere pozik, sufritu egiten duzula, zure gain oker handiren bat bazenu bezala dela...

        — Bai, jaiotzezko pekatua! —esan zuen Joaquinek maltzurki.

        — Hori da, hori da! —esan zuen alabak—. Horretaz ez zara sendatu!

        — Bataiatu nindinaten, bada!...

        — Berdin da.

        — Eta hori konpontzeko monja joango haiz, ezta? Ba, lehenengo, beharko genuke jakin zer den hau...

        — Jainkoak libra nazala, aita, hori egiteaz. Ez dezagun inor ere epaitu.

        — Baina ni ebatzi bai, ez al da?

        — Zu ebatzi?

        — Bai, ni ebatzi; zu joatea ni ebaztea dun...

        — Eta senarrarekin joango banintz? Gizon batengatik utziko bazintut?

        — Gizona ikusi behar.

        Isilune laburra egin zen.

        — Bai, alaba —hasi zen Joaquin berriz—, ni ez niagon ondo, nik sufritu egiten dinat, etengabean sufritzen dinat; egia dun hauteman dunana; baina monja joateko hartu dunan erabakiarekin hil naun, nere gaitzak gaiztotzen eta larritzen ditun. Errukitu hadi hire aitaz, hire alta gaisoaz...

        — Errukiagatik da...

        — Ez, hirekoitasuna dun. Ihes egiten dun; ni sufritzen ikusi eta ihes egiten dun. Hirekoikeria dun, hoztasuna dun, maitasun eza dun klaustrora joateko arrazoia. Demagun nik gaisotasun kutsatzaile eta luzea dudala, lepra; joango hintzateke konbentura ni sendatzeko erregutuz Jainkoari? Ea, erantzun; joango hintzateke?

        — Ez, ez nintzateke joango, zure alaba bakarra naiz eta.

        — Ba demagun lepraduna naizela. Gelditu ni zaintzen. Hik zainduko naun, hire esanetara jarriko naun.

        — Hala bada...

        Alta altxatu eta malkoak zituela alaba begiratuz besarkatu egin zuen eta orduan, besoen artean zuela, ahots isilez esan zion belarrira:

        — Sendatu nahi naun, alaba?

        — Bai, alta.

        — Ezkondu, bada, Abeltxorekin.

        — Nola? —esan zuen Joaquinak aitarengandik urrundu eta aurre begiratuz.

        — Zerk? Zerk harritzen hau? —dardarti eta aldi berean harrituta aitak.

        — Ezkondu? Ni? Abeltxorekin? Zure etsaiaren semearekin?

        — Nork esan din hori?

        — Urteetan zehar zure isiltasunak.

        — Horrexegatik, nere etsaia dunala esaten dun horren semea dunalako.

        — Ez dakit zer duzuen bien artean, ez dut jakin nahi, baina ikustean azken aldi honetan zein ondo konpontzen zinen bere semearekin, izutu nintzen..., beldur nintzen... ez dakit zertaz nintzen beldur. Abeltxorenganako maitasun hori izugarria iruditzen zitzaidan, deabruzkoa...

        — Ba, ez, alaba, ez! Salbamena lortu nahi nian beraren bidez. Eta sinetsi ezan, nere etxera erakartzen badun, nere seme egiten badun, nere ariman eguzkia argitzea bezala litzatekeela...

        — Baina, zuk nahi duzu, zuk, nere aitak, ni bere atzean ibiltzea, hurbiltzea?

        — Ez dinat hori nahi.

        — Orduan, zer?

        — Eta bera...

        — Ah, baina konponduta al zenuen, bada, bien artean eta ni kontutan hartu gabe?

        Ez, ez; nik ninan pentsatuta, nik, nik, hire aitak, hire alta gaisoak, nik...

        — Errukarria zara, aita.

        — Nere burua erruki dinat. Orain dena nere kontu. Ez al hunan bizia nere alde eman nahi?

        — Ondo da, bai, zure alde emango dut! Zurea nauzu!

        Alta musukatzera joan zitzaion eta neskak, askatuz, esan zuen:

        — Ez, orain ez! Merezi duzunean. Edo nik ere musuz isilaraztea nahi duzu?

        — Non ikasi dun hori alaba?

        — Paretek entzun egiten dute, aita.

        — Eta salatu ere bai!

 

 

 

© Miguel Unamuno

© itzulpenarena: Miren Arratibel / Aintzane Atela

 

 

"Miguel Unamuno - Abel Sanchez" orrialde nagusia