Hura?

Pierre Decourcelle-ri

        Adiskide estimatua, ez duzula ezer ulertzen?, aditzen dizut. Erotu naizela uste duzu? Baliteke, agian, pixka bat, baina ez zuk uste dituzun arrazoiengatik.

        Bai. Ezkontzera noala. Horra.

        Nire ideiak eta iritziak ez dira, ordea, aldatu, horrenbestez. Legezko parekatze horri astakeria derizkiot. Ziur nago zortzi senarretatik sei adardun direla. Eta ez dute gutxiagorik merezi, beren bizitza kateatzeko, amodio libreari, munduko gauza alai eta on bakarrari, uko egiteko, etengabe emakume guztienganantz bultzatzen gaituen fantasiari hegoak ebakitzeko, eta abar eta abar, bezain ergel izan direlako. Inoiz baino ezinago gertatzen zait emakume bat maitatzea, gehiegi maiteko baititut beti gainerako guztiak ere. Mila beso, mila ezpain, mila... izamolde nahi nituzke izan izakari xarmagarri garrantzi gabeko horietako saldo oso bat aldi berean besarkatu ahal izateko.

        Eta ezkondu egin behar dut hala ere.

        Eta esan behar dizut, gainera, bihar emazte izango dudana ez dudala ezagutzen ere ia. Lauzpabost bider baizik ez dut ikusi. Badakit ez zaidala desatsegin; aski dut hori zertarako dudan jakinda. Ttikia, ile-horia eta lodikotea da. Etzirako irrikatan egongo naiz emakume handi, beltzaran, mehe bat edukitzeko.

        Ez da aberatsa. Erdi mailako familia batekoa da. Dozenaka aurkitzen dira horrelakoak, ezkontzeko egokiak, itxuraz behintzat ez onerako berezitasunik ez akatsik gabeak, burgeseria arruntean. «Lajolle andereñoa jatorra da» esaten dute. Bihar esango dute: «Jatorra da oso Raymon andrea». Alegia, asko dauden bezala, «pozik emaztetzat hartuko liratekeen» neska zintzo horietakoa da, harik eta egun batean ohartzen zaren arte hain zuzen ere gainerako emakume guztiak nahiago izango zenituzkeela aukeratu duzun huraxe baino.

        Zergatik ezkondu, hortaz, esango duzu.

        Lotsaz aitortzen dizut zentzugabekeria hori egitera bultzatzen nauen arrazoi bitxi gezurra dirudiena.

        Bakarrik ez egoteko ezkontzen naiz!

        Ez dakit nola esan ere, nola ulertarazi. Erruki izango nauzu, mesprezu izango didazu, halakoxe miserian baitago nire gogoa.

        Ez dut bakarrik egon nahi gauean. Norbait sentitu nahi dut niregandik gertu, nire kontra, hitz egin dezakeen norbait, zerbait esan dezakeena, ez dio axola zer.

        Haren loa eteteko aukera nahi dut izan, edozein galdera egin bat-batean, ergelkeriaren bat galdetu, ahots bat entzuteko, nire bizilekuan norbait bizi dela sentitzeko, arima bat iratzarririk sentitzeko, arrazonamendu bat lanean, nire kandela bat-batean pizturik, nire ondoan pertsona baten aurpegia ikusteko... zeren... zeren... (ez naiz ausartzen ere lotsagarrikeria hau aitortzen)... beldur bainaiz, bakar-bakarrik naizenean.

        Ai! oraindik ez nauzu ulertzen.

        Ez dut arriskuaren beldurrik. Gizon bat sartuko balitz, ikararik gabe hilko nuke. Ez dut arima herratuen beldurrik; ez dut sinesten naturaz gaindiko gauzetan. Hildakoen beldurrik ez dut; izaki bat desagertzen denean erabat deusezten dela uste dut.

        Hortaz...! Hortaz, bada!... Bada, hori! neure beldur naiz! beldurraren beldur; nire gogoa asaldatzen zaidanean haren esturen beldur, izumen ulertezinezko sentipen izugarri horren beldur.

        Egizu barre, nahi baduzu. Izugarria da, sendaezina. Hormen beldur naiz, altzarien beldur, etxeko gauzen beldur, halako animaliazko bizitza batez pizten baitzaizkit, piztu ere. Nire pentsamenduaren nahasmendu izugarriari diot beldur, batez ere, nire arrazoiari, ihes egiten baitit, estura larri misteriozko, ikusezin batek zirriborraturik, barreiaturik.

        Ariman barrena sartzen zaidan eta azalean hotzikara bat eragiten didan halako larritasun lauso bat sentitzen dut lehenik. Begiratzen dut ingurura. Ezer ez! Eta nahi nuke, bada, zerbait! Zer? Uler daitekeen zerbait. Neure beldurra ulertzen ez dudalako baitut soil-soilik beldur.

        Hitz egiten dudala!, neure ahotsaren beldur naiz! Ibiltzen naizela!, ate osteko ezezagunaz, errezel atzekoaz, armairu barrukoaz, ohe azpiko ezezagunaz naiz beldur. Eta badakit, jakin, inon ez dela ezer.

        Kolpetik itzultzen naiz, atzean daukadanaz beldur, nahiz ezer ez izan, eta nik jakin.

        Hasten naizela zalapartan, gehiago asaldatzen naiz; eta gela barruan ixten naiz, eta ohe barru-barruan sartzen naiz, eta maindire azpian ezkutatzen naiz; eta hantxe kuzkurturik, pilota baten gisan kiribildurik, herioan ixten ditut begiak, eta denbora amaigabe batez geratzen naiz, pentsatuz nire kandela pizturik geratu dela gau mahaian, eta itzali beharko litzatekeela. Eta ez naiz ausartzen.

        Ez al da ikaragarria horrelakoa izatea?

        Lehenago ez nuen horrelako ezer sentitzen. Lasai itzultzen nintzen etxera. Arimako lasaitasuna ezerk asaldatu gabe ibiltzen nintzen etxean aurrera eta atzera. Orduan esan izan balidate beldurrezko gaixotasun uste ezineko bat, zentzugabea eta ikaragarria, nagusituko zitzaidala egunen batean, barre egingo nukeen; ziurtasun osoaz zabaltzen nituen ateak ilunpetan: soseguz lotaratzen nintzen, ateei morroilorik eman gabe, eta inoiz ez nintzen jaikiko gau erdian gelako irteera guztiak ongi itxita ote nituen begiratzera.

        Iaz hasi zen hau guztia, oso modu bitxi batez.

        Udazkena zen, ilunabar heze bat. Nik afaldu eta neskameak alde egin zuenean, zer egin pentsatzen hasi nintzen. Gelan hara eta hona ibili nintzen aldi batez. Akiturik sentitzen nintzen, zergatik ez eta indarrik gabe, lanean hasteko ezgauza, irakurtzeko ere kemenik gabe. Euri mehe batek bustitzen zituen beirak; triste nengoen, batzuetan horretarako arrazoirik gabe negar egiteko gogoa ematen dizuten, zure pentsamenduaren astuntasuna arintzeko edonorekin hitz egiteko gogoa sartzen dizuten tristura horietako batez bete-betea.

        Bakarrik sentitzen nintzen. Etxea hutsik iruditzen zitzaidan, inoiz baino hutsago. Bakardade mugagabe etsigarri batek inguratzen ninduen. Zer egin? Eseri nintzen. Artegatasun urduri bat sartu zitzaidan hanketan. Jaiki, eta ibiltzen hasi nintzen berriro. Baliteke sukar pixka bat izatea, zeren eskuak atzean elkarri lotuak bainituen, geldiro ibiltzen denean ohi den bezala, erretzen ari ziren batak bestea, eta ohartu egin nintzen horretaz. Gero, nondik ez zela, hotzikara bat igaro zitzaidan bizkar osoan zehar. Kanpoko hezetasuna etxean sartzen ari zitekeela iruditu zitzaidan, eta sua piztea gogoratu zitzaidan. Piztu nuen; lehendabiziko aldia zen urte hartan. Eta berriro eseri nintzen, garrari begira. Baina geldirik ezin egonak berriro jaikiarazi ninduen, eta handik alde egin behar nuela sentitu nuen, mugitu, lagun bat bilatu.

        Irten nintzen. Hiru lagunen etxeetara joan nintzen, baina ez nituen aurkitu; gero bulebarrera joan nintzen, ezagutzen nuenen bat aurkituko ote nuen.

        Triste zegoen alde guztietan. Espaloi bustiek distira egiten zuten. Uraren epeltasunak, hotzikara bortitzez izozten zaituzten epeltasun horietako batek, euri ukiezinaren epeltasun astunak azpian zanpaturik zeukan kalea, bazirudien gasaren garra nekatzen eta iluntzen zuela.

        Pauso indarge batez nenbilen, neure buruari esan eta esan: «Inor ez diat topatuko hizketan egiteko».

        Behin eta berriro begiratu nuen kafetegietan, hasi Madeleinetik eta Poissoniere-ko errebaleraino. Jende tristea, mahaietan eseria; beren edariak bukatzeko ere indarrik ez zutela ematen zuen.

        Luzaro ibili nintzen hara-hona, eta gauerdi inguruan etxerantz abiatu nintzen berriro. Oso lasai nengoen, baina nekatuta oso. Atarizainak, nahiz hamaikak baino lehen lotara joan ohi den, segituan zabaldu zidan, ohitura ez duen bezala, eta pentsatu nuen: «Tira, beste maizterren bat ere igo berria da, nonbait».

        Etxetik irteeran bi giltza itzuli eman ohi dizkiot beti ateari. Bilduta baizik ez nuen aurkitu, eta harritu ninduen. Gau aldera gutunen bat jasoko zidatela bururatu zitzaidan.

        Sartu nintzen. Sua piztuta zegoen oraindik, eta argi pixka bat ere egiten zuen gelan. Kandela bat hartu nuen, sutan piztera joateko; horretan, begiak aurrerantz begira jarri nituenean, norbait sumatu nuen nire besaulkian eserita, niri bizkarra emanez hankak berotzen.

        Ez zidan beldurrik eman, bai zera, ezta gutxiagorik ere. Oso egia izan zitekeen irudikapen bat gogoratu zitzaidan, lagunen bat ni ikustera etorria. Atezainaren emazteak, irteeran abisu eman niolarik, itzultzekoa nintzela esango zuen, eta giltza utzi. Eta nire itzulerako zer-nolako guztiak etorri zitzaizkidan berriro gogora, segundo batez: ate-sokari tira nola egin nion, nire atea bildurik baizik nola ez zegoen.

        Nire lagun hura —ilea baizik ez bainion ikusten—, loak hartuko zuen su aurrean nire zain zegoela, eta banindoan esnatzera. Oso ongi ikusten nuen, esku bat eskuin aldetik zintzilik baitzuen; hankak bata bestearen gainean gurutzatuak; burua besaulkiaren ezker aldera samar makurtua; lotan zegoen seinale. Nire buruari galdetu nion: «Nor ote da?». Ez baitzen askorik ikusten gelan. Eskua luzatu nion, bizkarra ukitzeko!...

        Aulkiaren zura topatu nuen! Ez zegoen inor. Hutsik zegoen besaulkia!

        Hura, ikara, errukiarren!

        Lehenik atzera egin nuen, izugarrizko arriskuren bat agertu izan balitzait bezala.

        Gero berriro itzuli nintzen, atzean norbait nuela sentiturik; eta gero, besaulkia berriro ikusi behar nahitaezko batek atzera itzularazi ninduen berriro. Eta zutik geratu nintzen, beldurraren beldurrez hatsanka, pentsatzeko ere gauza ez izateraino asaldaturik, ia erortzear.

        Baina odol hotzeko gizona naiz, eta berehalaxe itzuli nintzen nire senera. Pentsatu nuen: «Begitazioren bat izan dut, horra». Eta begitazioez gogoetan hasi nintzen segituan. Pentsamendua laster ibiltzen baita une horietan.

        Begitazio bat izan nuen —horretan zalantzarik ez zen—. Baina nire adimena erne egon zen denbora guztian, arauz eta logikaz funtzionatu zuen. Bazen, hortaz, beste akatsen bat garunaren aldetik. Begiek baizik ez zuten huts egin, eta nire pentsamenduari iruzur egin zioten. Begiek ikuspen bat izan zuten, jende sineskorrari mirarietan sinetsarazten dioten ikuspen horietakoren bat. Ikusmenaren kirioen hutsegite bat izan zen, eta kito, odol kolpetxoren bat agian.

        Eta kandela piztu nuen. Sutarantz makurtzen ari nintzen bitartean dardaraz nengoela ohartu nintzen, eta astindu bat sentitu nuen, atzetik ukitu izan banindute bezala.

        Ez nengoen, ez, lasai, zalantzarik ez da.

        Urrats batzuk egin nituen, ozen hitz egin nuen. Abesti pasarte batzuk kantatu nituen ahotsa jaso gabe.

        Gero bi giltza itzuliz itxi nuen gelako atea, eta ziurxeago sentitu nintzen. Ezingo zen inor sartu, behintzat.

        Eseri nintzen berriro eta luzaro aritu nintzen gogoetan gertaera hari buruz; gero oheratu eta argiari putz egin nion.

        Minutu batzuetan gauzak ongi joan ziren. Ahoz gora etzanda nengoen, nahiko ongi. Gero gela begiratzeko gogoa etorri zitzaidan, eta alboka etzan nintzen.

        Suak bizpahiru txingar gorri baizik ez zuen, besaulkiaren hankak ozta-ozta argitzen zituztenak; eta berriro haren gainean eserita gizona ikustea iruditu zitzaidan.

        Mugimendu arin batez pospolo bat piztu nuen. Huts egina nintzen berriro, ez nuen ezer ikusten.

        Jaiki nintzen, hala ere, eta besaulkia nire ohe atzean ezkutatu nuen.

        Berriro ilundu nuen, eta lo hartzen ahalegindu nintzen. Bost minutu ere ez neramatzan lozorroan; ametsetan, errealitatean bezain zehatz, gaueko eszena guztia ikusi nuen. Asaldaturik esnatu nintzen, eta gelan argia pizturik, ohean eserita egon nintzen, berriro lo hartzen ahalegindu ere egin gabe.

        Bi bider hartu ninduen, hala ere, loak, nire gogoz kontra, segundo batzuetan. Bietan gauza bera ikusi nuen berriro. Eroturik nengoela uste nuen dagoeneko.

        Eguna azaldu zuenean sendaturik sentitu nintzen, eta lasai-lasai egin nuen lo eguerdi ingurua arte.

        Kito, bukatua zen. Sukarra izango nuen, amets gaiztoren bat, zer dakit nik? Gaixorik egona nintzela, alegia. Guztiz ergela nintzela iruditzen zitzaidan, hala ere.

        Egun horretan pozik ibili nintzen. Kabaretean afaldu nuen; ikuskizuna ikustera joan nintzen, eta etxerako bidea hartu nuen gero. Baina horra non etxera hurbildu ahala halako artegatasun berezi bat jabetzen zaidan. Berriro hura ikusteko beldurra. Ez haren beldurra, eta hura han egongo zelako beldurra, ez bainuen horretan sinesten, baina berriro begiek huts egingo ote zidaten beldur, begitazioaren beldur, nagusituko zitzaidan izumenaren beldur.

        Ordubetetik gora ibili nintzen atzera eta aurrera espaloian; gero ergelegi jokatzen ari nintzela iruditu zitzaidan azkenerako, eta sartu nintzen. Halako arnasestuka ari nintzen non ez bainintzen gauza eskaileran gora igozeko ere. Beste hamar minutu egon nintzen nire bizilekuaren aurrean, eskailburuan; gero, ausardia alditxo bat izan nuen, kolpetik, kemenaren tinka aldi bat. Giltza sartu nuen; oldartu nintzen aurrera, eskuan kandela bat hartuta, bultzatu nuen ostiko batez nire gelako ate erdi itxia, eta begiratu asaldatu bat bota nuen tximinia aldera. Ez nuen ezer ikusi. «Ai...»

        Hura lasaitasuna! Hura poza! Hura lasaitzea! Zalu nenbilen atzera eta aurrera. Baina ez nengoen ziur-ziur; aldiro ikaraturik itzultzen nintzen; zokoetako iluntasunak artega jartzen ninduen.

        Gaizki lo egin nuen, hots irudipenek etengabe iratzarririk. Baina ez nuen ikusi. Bukatua zen dena!

        Egun hartaz gero beldurra izaten dut gauez bakarrik nagoenean. Hortxe sentitzen dut ikuspena, hurbil-hurbil. Ez zait berriro agertu. Ez! Zer axola dio, gainera, gauza horietan ez dut sinesten-eta, badakit-eta ezer ez dena!

        Eta traba egiten dit hala ere, etengabe baitut gogoan, —esku bat eskuineko aldetik zintzilik, burua ezker aldera samar makurtua; lotan dagoen batena bezala... Tira, aski da, Jainkoarren, ez dut berriro gogora ekarri nahi!

        Zer da, ordea, obsesio hau? Zergatik irauten du honenbeste? hankak su ondo-ondoan zituen!

        Atsekabeturik nauka, erokeria da, baina halaxe da. Nork hark? Badakit ez dela existitzen, ez dela ezer? Nire goganbeharretan, nire beldurretan, nire larrialdietan baizik ez da existitzen! Tira, aski da!

        Bai, baina alferrik ahalegintzen naiz neure buruari arrazoiak ematen, neure burua behartzen, ez naiz etxean bakarrik egoteko gauza. Ez dut berriro ikusiko, badakit, ez da berriro agertuko, bukatu ziren gauza horiek. Nire pentsamenduetan, ordea, han dago beti. Ikusezin dago, horrek ez du esan nahi, ordea, han egon ezin daitekeenik. Han dago ate atzeetan, armairu itxian, ohe azpian, zoko ilun guztietan, itzal guztietan. Atea jiratzen badut, armairua zabaltzen badut, argia ohe azpira jaisten badut, zokoak, itzalak argitzen baditut, ez dago ja; baina nire atzean sentitzen dut orduan. Eta itzuli egiten naiz, jakinik ez dudala ikusiko, ez dudala berriro inoiz ikusiko. Baina han dago oraindik, nire atzean.

        Ergelkeria da, baina izugarria da. Zer nahi duzu egitea? Ezin dut ezer egin.

        Etxean bi bagina ordea, badut nirekiko, ziur naiz, ez litzatekeela gehiago egongo! Bakarrik nagoelako baitago han, bakarrik nagoelako soil-soilik.

(1883ko uztailaren 3an)

© Guy de Maupassant

© itzulpenarena: Josu Zabaleta