VII

 

        Egunsentia iritsiko da. Lau kolpe. Plaza txikietan, erlojuen orratzak jira egiten du; Laurent lo dagoen gelan jira egiten du. Eta birikako zauria zabaltzen ari da, bihotza leher eginda. Astiro hartzen du arnasa, aire saiatuaz. Ohartu barik hil behar ote du? Eta esnatuko banu? Begiak azken minutura arte zabalik izango balitu ere heriotzak ihes egingo lioke. Bere heriotza, berea da, hortaz, inoiz ez beragandik aldenduta; ez du bere heriotza biziko. Ez da egunsentirik izango.

        Ez da egunsentirik izango. Isiltasuna. Gaua. Hitz egitea erabaki; isiltzea erabaki. Eten egin zen marmario nekaezina. Zabaldu egin zen estuasuna. Isiltasuna da. Ez da deus gehiago existitzen.

        Baina heriotza amets hori existitzen da. Ni existitzen naiz, eta nik heriotzarekin egiten dut amets. Bera ari da hiltzen. Ni bizi naiz. Bi ordu barru: «Dena prest dago», esango du Laurentek. Neuk entzungo dut. Hor izango naiz, bere aurrean; nire izate guztia bere aurrean; estuasunaren suntsiduran kikilduta, eta nire izate guztia beste leku batean; mundutik erretiratu ahal izan barik, bertan galdu ahal izan barik ere bai. Hilik izan. Ezer gehiago ez jakin. Nire hilotzaren pisua ez jakin. Baina ni bizi naiz. Badakit nik. Ez diot hori jakiteari sekula utziko.

        Arduragabetuta, aurtengo ohikeria saminean murgilduta, banekien nik. Jatorrizko madarikazioaren pisua sentitu nuen buruan; borroka egiteak ere ez zuen jadanik merezi: ez zegoen hura hondatzeko modurik. Halabeharraren gutiziei soraio uzten nien ni toki batetik bestera eramatea: desira baten, bihozmin baten edota matxinada baten halabeharra. Nire aurretik ibiltzen nintzen, deus ikusi gabe; ez nindoan inora, gauean ibiltzen nintzen; aurretik sumatu ezin zen patuak gu nahasten olgatzen zen eta goizaldea itxaroten genuen zein lokatzetan hondoratu ginen ikusteko, konponbiderik gabe.

        — Xakean ikasi behar zenuke —esan zidan Marcelek.

        Ukondoak bere tailerreko balkoian bermaturik geunden; geure azpian eguzkiak dirdaituriko teilatuak eta urrunean Sacré-Coeur zuri-zuria lurrin urdinen artean ikusten genituen. Irribarre egin zuen:

        — Egiteko geratzen zaizun guztia dela begitantzen zait.

        — Ezkondu egingo naiz —esan nuen.

        — Horrek ez du sekula inor salbatu.

        Isilune bat egon zen.

        — Denise nola dabil? —esan nuen.

        Denise hegoaldera joana zen atseden hartzeko. Bere ezbeharra gaixotasuna bailitzan zaintzen zuen.

        — Ibilaldi luzeak egiten ditu, bera izaten hasi da ostera ere —esan zuen Marcelek, bihozminduta.

        — Ondo dago! Poztekoa da! —esan nuen.

        — Bai —esan zuen Marcelek—. Denise gaixoa! Ezin genion bizitza osoan ero jarraitzeko eskatu —burua astindu zuen—. Ez nukeen sekula hori pentsatuko beraz —esan zuen, mirespenaz.

        — Itzultzen denean, bizitza eramangarria egiten ahalegin zaitez —esan nuen—. Ez da horren zaila.

        Arretaz begiratu zidan:

        — Pentsa ezazu, hori da harritu nauena: erraza ematen du. Barne-muinetaraino aldatu nahi ninduela uste nuen nik —sorbaldak altxatu zituen—. Baina ez da horrela. Hitzak sinesten ditu.

        — Bai —esan nuen—. Beste aukera bat ematen dizu horrek.

        — Gezurra esateak ez al zaitu gogaitzen? —esan zuen Marcelek.

        — Norbera defendatzeko era bakarra da, norbera ezin baita dena izan norbait oinazetu barik.

        — Hori dela-eta ezkonduko zara —esan zuen Marcelek.

        — Onura ere badut —esan nuen—. Hélènerengan pentsatzen dudan bitartean ez dut neure buruan pentsatzen.

        — Eta beragan asko pentsatzen al duzu?

        — Zoriontsu izatea nahi nuke.

        — Horrek urruti eraman zaitzake —esan zuen Marcelek.

        — Bai. Zer axola dio? Jadanik ez dakit nire buruarekin zer egin.

        — Oi! Horregatik. Esku onetan zaude —esan zuen Marcelek begikotasun barrea botaz—. Hark beti jakingo du zeurekin zer egin.

        Hura behintzat, ziurtasun hautemangarria nuen, nik ematen nion zoriona. Berak irribarre egin eta nik «maite zaitut» esaten nuen. Begitartea pizten zion pozak gezur berriak eskatzen zituen baina zer axola zion sekula ez atzera egitea erabaki banuen? Maite nuen; ezkontzera gindoazen; berarekin pasatzen nuen denbora jadanik ez nuela neurtzen ikustean zoratu egiten zen Hélène. Liluraturik besarkatzen ninduen.

        — Benetan zara maitagarria —esaten zuen.

        — Ez naiz maitagarria; maite zaitut.

        — Maite nauzulako zara maitagarria.

        Ordutik aurrera, galduriko minutu guztiak niretzat gaindituriko minutuak zirela ez zuen sumatzen; nire bizitza lau haizetara xahutu baino ez nuen nahi, honen itzalik inon laga gabe.

        — Aldatu egin zara iaztik hona —esan zidan.

        — Hori uste al duzu?

        — Bai. Arduragabeagoa zara orain, libreagoa. Zekena ematen zenuen zentzu guztietan; sekula ez zinen guztiz nire ondoan.

        — Beharbada —esan nuen.

        Ezpondaren kontra gelditu genuen txalupa; beste zenbait txalupak irrist egiten zuten uraren arrasetik, soin beltzaraneko neska-mutilez gainezka; soineko loredunek haizearekin dantza egiten zuten. Bizikletak isilean pasatzen ziren sirgabidetik.

        — Zein ondo gauden hemen —esan zuen Hélènek—. Oso eguna ederra dugu.

        Aireak belar eta ur usaina zeuzkan, jaki frijituen kiratsaz nahasturik. Itzalak luzatu egiten ziren. Egun ederra. Urrezko hauts pilo txikia, ia nabarigaitza, eta haizeak ortzi hutsera botako zuena. Hélènek malba-koloreko lore-sorta handi bat ipini zuen belaunen gainean.

        — Lore politak bildu dituzu.

        Barrezka hasi zen:

        — Paulen andregaia nintzenean, udako igandeak bizikletako eskulekuan jarritako malba-koloreko lore-sorta handi bat bezala imajinatzen nituen, eta bihotza kikiltzen zitzaidan.

        — Bizikletarengatik?

        — Gaizto hori... Paulengatik.

        Zorionak edertu egiten zuen. Hazpegiak heldu egin zitzaizkion. Pitin bat lehenago baino argi gozo eta neurritsuagoa zeraman aurpegian.

        — Hain zen tristea hark eskaintzen zidan maitasuna... —hasi zen, berriz ere.

        Hatz-mamiez ferekatu zuen ur barea.

        — Egitan maite zintuen —esan nuen.

        — Bai, baina harentzat, naturak eragindako ezbehar saihestezina zen maitasuna, gosea eta egarriaren parekoa. Geure amodioa, beste hamaika amodioen arteko bat baino ez zen —zalantzaz begiratu zidan—. Elkar maite duten beste zenbait badaudela badakit...

        — Zenbait bizi dira, eta beste zenbait hil egiten dira —esan nuen—. Horrek ez du esan nahi norberak bere bizitza paregabea dela pentsatzen ez duenik ezta norbera bere kasa hiltzen ez denik ere. Arrazoia duzu. Burugabea da mundua Sirius-eko ikuspuntutik hartzea; gu ez gaude Siriusen, lurrean baizik, norbera bere azalean.

        — Elkar maitatzea ez da horren naturala —hasi zen, berriz ere—. Barregarria da niretzat paregabea zarela pentsatzea ere. Ez da begitazioa, ezta? Zu paregabea zara.

        — Nork erabakiko du hori, zu ez bazara? —esan nuen—. Hauxe da maitasunak daukan gauzarik hunkigarriena: guk geuk egiten dugula egia.

        Serios so egin zidan:

        — Baina maite behar nauzu neu ere paregabea izan nadin. Egia da maite nauzula.

        — Ez bazaitut maite, hemen zer egiten dudan galdetzen diot nire buruari.

        — Egia da hiru hilabete barru ezkonduta egongo garela?

        — Guztiz egia.

        Neskak atzera egin zuen, zerura begira. Maite ninduen. Maite nuen. Ez zuen beste ezer eskatzen. Alabaina, nola justifika nezakeen bere existentzia, neu han nengoela, arrazoi barik, ezin justifikatuzkoa, alferrekoa? Atzera hartu nituen arraunak. Egun ederra, musika, loreak, musuak, patata frijituak, ardo zuria eta eguzkiak kiskalitako gorputzetan ur freskoaren isuria. Egun hura laster hilko zen zeruertzean eta bere hondar arinak izango zituen. Bihotzean korapiloa izan nuen. Ez hain arin. Zeru leuna zegoen, argi gardena, eta hala ere, tinko, setati, usain txepela sentitzen nuen nire inguruan, une hauek guztiak, azal ospetsuaren azpian, bihotza usteldurik balute bezala: etsipenaren usain txepela zen.

        Soina altxatu zuen Hélènek.

        — Burugabea irudituko zaizu umeak edukitzea, ezta?

        Ezusteaz so egin nion.

        — Gogoa duzu zeuk?

        — Bai eta ez. Horrek bizitza aberasten duen galdetzen diot nire buruari.

        Irribarre egin nuen.

        — Eta zuk ez zenuke aberasteko parada galdu nahi?

        — Ez ezazu iseka egin. Zer pentsatzen duzu?

        — Antzina, zuhurtzigabea iruditzen zitzaidan norbait mundura ekartzea. Ez al zaitu izutzen?

        Hélènek zalantza egin zuen.

        — Ez. Gizon bat dohakabea bada ere, gizon hori ez existitzea hobe litzatekela benetan esan dezakegu?

        — Hala da —esan nuen—. Baina besteei kalterik egiten badie?

        — Eta onik egiten badie?

        — Oi! Arrazoia duzu. Ume baten jaiotza eragitea, bere jaiotza galaraztea... Gauza bat bestea bezain burugabea da. Ez dio ardura.

        — Baina norberak zerbait gura badu, horrek ardura dio. Orduan hori egitea ez da burugabea?

        — Beharbada nire okerra hasieratik gauzak gura izaten ez jakitea da.

        Barre egin zuen:

        — Zure akatsa? Ez dut uste horren oker zabiltzanik!

        Nik arraunean egin eta txalupa arrastorik utzi gabe labantzen zen, zeharo bare. Uraren azal berdintsuan atera eta desegiten den apar zuria izan... Ahots hura hil beharko genuke. Ahotsak esaten zuen: aparra izan nahi nuke. Hark esaten zuen: ahots hura hil beharko genuke. Aparra ahots barik jaio eta hil egin zen.

        Tranpolin baten gainetik, gorputz beltzaran batek ibaira salto egiten zuen; maiteminduak ezpondan zebiltzan, ibilera motelaz. Bake igandea. Orduak atzamarren artean isurtzen zitzaizkigun. Beste toki hartan lurrean metatzen zituzten orduak, altzairuz galdatu eta moldeatuta. Egunero ateratzen ziren kanoi eta tanke berriak Alemaniako fabriketatik.

        — Okerreko bidetik ez bagoaz galdetzen diot nire buruari —esan nion Gauthierri—. Beharbada ezingo dugu faxismoa garaitu bere metodoak gureganatuz baino.

        Vie Syndicale-ko azken alea tolesten ari nintzen, lehen orrialdean Gauthierrek bakeari buruz eginiko artikulu berria zekarrena.

        — Orduan antifaxista izateak zertarako balio duen galdetzen diot nik nire buruari.

        — Baita nik ere.

        Bere begi hotzez begiratu zidan.

        — Eta zeuk diozu hori?

        Sorbaldak altxatu nituen. Zer egin, sinesten genituen baloreen errespetuak berauek suntsitzea eskatzen bazigun? Esklabo bihurtu behar genuen libre izateko, jendea hil behar gure eskuak garbi izateko? Geure askatasuna galdu behar genuen esklabotasunari uko egiteko, eta hamaika krimenez zikindu inor hil nahi ez izateagatik? Jadanik ez nekien.

        — Bakea aldarrikatzen duzu geure artean —esan nuen—. Oso polita da hori. Baina zertarako balio du geuk bakarrik gura badugu bakea?

        — Aski izan beharko luke —esan zuen Gauthierrek—. Baina ezin dugu bakarrik borroka egin.

        — Europa osoa faxista bihurtzen utziko zenuke, ezer egin barik?

        — Dena da gerra baino hobea —esan zuen Gauthierrek.

        — Gerra bezain gauza ikaragarri asko daude.

        Niretzat gerra ez zen paregabeko ezbeharra. Mundura bota ninduten aldi berean gatazka batean nahasi ninduten, nire gogoz bestera, gerra ez zen gatazka haren formetariko bat besterik. Batzuk besteentzat eta hala ere norbera beretzat existitzen ginelako; ni ni nintzelako eta eurentzat, aldiz, beste bat nintzelako. Blomart semea. Paulen aurkaria. Gizarte-traidorea. Txerri frantsesa. Etsaia. Nik jandako ogia beti zen besteen ogia.

        — Hara, zu ere gerrazale bilakatu al zara? —esan zuen Gauthierrek.

        — Ez horixe —esan nuen—. Lasai egon, gerrara bultza gaitzakeen lerro bat ere ez dut idatziko, ezta hitz bat esango ere.

        Eguraldi epela genuen; ukondoak nire gelako leihoan bermatuta geunden, makutsik; haurrek txingoan jolasten ziharduten kale txiki eta lasaian eta bertako kantoiko farola piztuta zegoen.

        — Ni ez naiz gerrazalea, ezta bakezalea ere. Ni ez naiz ezer.

        Bakezalea zen Gauthier. Paul komunista. Hélène maitemindua. Laurent langilea. Eta ni, ni ez nintzen ezer. Nire gela begiratzen nuen, hormak karez zurituta zeuzkan, baina, apurka-apurka, amak kuxinak eta alfonbrak ekarri eta Marcelen koadroak eseki zizkion; egunero zortzi ordu lan egiten nuen tailerrean, baina lagun burgesak neuzkan; Clichyn bizi nintzen, baina Hélènerekin sarri joaten nintzen Saint-Michel bulebarrera eta auzo onetara. Ezer ez banintzen, burgesa ez eta langilea ere ez nintzelako zela esaten zuen Paulek; baina ez burgesa ez eta langilea ere ez banintzen, sekula ezer izan ezin nintzelako zela pensatzen nuen: ez burgesa ez eta langilea ere; ez gerrazalea ez eta bakezalea ere; ez maitemindua ez eta axolagabea ere.

        — Zer ari zara pentsatzen? —esan zuen Hélènek.

        Eskailera txikiaren mailetan eserita geunden, gozodendan; burua sorbalda gainean jarri zidan berak, isilik geunden. Han, ate beiradunaz bestaldean, zeruaren azpian zabalik ziren kale zaratatsuak; bertan, isiltasuna eta itzala ziren. Nire eskuak Hélèneren adatsa ferekatzen zuen. Nire andregaia, nire emaztea. Ezti eta txokolate usainarekin nahasten zen eltzekoarena; almendra garrapinatuek argi motela egiten zuten poteetan, uhar baten hondoko harribilen antzera. Azukrezko estalki gozoa, oroitzapen eta usainez beteta, sabel bat bezain bare eta iluna. Bihar lehertu eta txiki-txiki egingo dute. Arbendol zikinen eta lore zapalduen artean biluzik izango dira gizonak, altzairuzko zerupean babesik gabe.

        — Zer ari zara pentsatzen? —errepikatu zuen.

        — Gerran pentsatzen ari naiz —esan nuen.

        Burua tentetu, eta eskua askatu zidan.

        — Berriz ere? —esan zuen. Larrituta egin zuen irribarre—. Ez al duzu inoiz niregan pentsatzen?

        — Gerran pentsatzen dudanean zeuregan egiten dut —eskua hartu nion atzera—. Pixka bat beldurtzen nauzu.

        — Nik? —esan zuen Hélènek.

        — Ez duzu egoera bekoz beko begiratu nahi. Gerra lehertzen den egunak ustekabean harrapatuko zaitu.

        — Ez da posible, ordea —esan zuen—. Halako tontokeria esatea ere! Hori sinesten duzu? Egitan?

        — Ondotxo dakizu; hamaika bider esan dizut.

        — Bai, esan didazu —esan zuen. Bat-bateko hersturaz so egin zidan—. Baina gero ez duzue gerra egiten utziko!

        — Eta zer egin dezakegu?

        — Ez diozue desfilatzeari uko egingo, ala? Antzina, zuek besoak antxumatuz gero aski zela azaltzen zenidan; zuek gabe ezingo dute ezer egin.

        — Baina ez nago uko egin behar diogula guztiz ziur!

        — Nola diozu? —esan zuen.

        — Faxismoak Europa osoa azpiratzea gura duzu? Frantzian Hitlerren agindupeko «gauleiter» bat eduki gura duzu?

        — Deniseren antzera berba egiten duzu —esan zuen—. Nik ez dut gura zu gerran hiltzea.

        — Inurritegi bateko inurri bat besterik ez izateak beldurtzen nau; faxismoak irabaziko balu, hori gertatuko litzateke, jadanik ez zen gizonik geldituko, inurriak baino ez.

        — Bost axola niri —esan zuen—. Inurri bizi batek hildako gizon batek baino gehiago balio du.

        — Badago heriotza onartzeko zio bat —esan nuen Bizitzak zentzua gorde dezan.

        Ez zuen erantzun; begirada galduta zegoen, kezkaturik. Begitartea erlaxatu zitzaion.

        — Zeure aitak harreman onak dauzka —esan zuen—. Segurutik, libratzen lagun zaitzake.

        — Txantxetan ari zara, ala?

        — Bai, berdin zaizu —esan zuen, zakar—. Penarik gabe lagako nindukezu —begiratu egin zidan—. Batzuetan maite nauzun galdetzen diot nire buruari.

        — Maite ez bazintut Bertrand jaun-andreekin afaltzea onetsiko nukeela uste duzu?

        Sorbaldak altxatu zituen.

        — Maite baninduzu, ez zinateke jipoitua izateko horren presaturik.

        — Maite zaitut, Hélène; baina ulertzen ahalegindu...

        Banekien ez zuela ulertu nahi; eta nekez lortzen nuen berba samurrik. «Zuk ez duzu bera maitatu gura», esaten zuen Denisek; orduan, gura izateko guztiz prest nengoen; baina abuztuko uda hartako berotasunean, Hélènek hesi bat eraiki zuen gure artean. Nire zalantzak eta nire estualdiak partekatzeko ilusioaz joaten nintzaion sarri; baina bakarrik nengoen; susmoaz begoratzen zidan: nire alboan zebilen etsaia zen ia. Hilzorian zen bake melenga hartan bakarrik, itxaronaldiaren oinazean bakarrik, lotsaren azken tanta ere edanik. Nire baitatik aterako ninduen eztanda desiratzen nuen.

        Eta bat-batean jazo zen. Gerra nahi; gerra ez nahi. Ordutik aurrera erantzunak ez zuen garrantzirik: gerra zen. Nire abiatzearen ordua finkatua zen: egokitu zidaten trenera igo besterik ez nuen, arropa kakiak jantzi, obeditu. Munduan arrastorik utzi gabe eta nire bihotzean pisurik eduki gabe desegiten ziren bunbuilo hutsak besterik ez ziren nire gogoetak eta nire gutiziak. Nire pertsonaz hustuta. Gizona izatearen zeregin estugarritik libraturik. Soldadu bat baino ez, egunetako ohikeriaren menpean soraio. Zoaz. Ez joan. Ez nuen nik hitz egin behar: norbaitek hitz egiten zuen nire izenean. Isiltasun jasanezin hura. Adostasuna eta matxinadatik harantzago, heriotzako egonaldi hura. Erraza zen hildako bat izatea. Erraza izango litzateke. Baina nola bilakatu hildako bat! Nola hil bizirik egonda. Ahotsak esan zuen: hilda egon nahi nuke; eta bizitza da ahots hori. Begiak ixten ditut, baina alferrik. Isiltasuna desagertu da. Nik hitz egin behar dut.

        — Jean.

        Beste norbaitek hitz egin du. Ahots batek ahapeka deitzen du ateaz bestaldean: «Jean». Neu naiz. Oraindik izena dut? Atearen eskutokiari eragin zioten.

        — Paul daukazu hemen —esan zuen Denisek.

        Kliska egin zion. Orainaldirik bazen. Bonbilatik erortzen zer argi gordinak itsutu egiten zuen.

        — Paul —esan zuen.

        Aurrera egin zuen. Paul zutik zegoen Madeleineren besualkiaren ondoan, txapela eskuan. Ilea motz-motz moztuta; azalean kolore zimela eta hezur huts zegoen. Bostekoa eman zion.

        — Koitadua! —esan zuen Madeleinek—. Indarberritzeko beharra du.

        Paulek Blomarti irribarre egin zion; begiek urdin eta gazte jarraitzen zuten.

        — Eskerrik asko handik ateratzeagatik —esan zuen.

        — Ez naiz ni izan —esan zuen Blomartek.

        Paulek atera begiratu zuen.

        — Nola dago?

        — Birikan eman diote —esan zuen Blomartek.

        Hausterrez betetako suaren aurrean, Madeleine erretzen ari zen. Denise sukaldera sartua zen; plateren hotsa entzuten zen, eguneroko hots bizia. Iratzargailuaren orratzak geldirik ematen zuen.

        — Zer esan du medikuak?

        — Esan du gaua baino gehiago ez zuela iraungo.

        Burua makurtu zuen Paulek.

        — Ikus dezaket?

        — Sartu —esan zuen Blomartek—. Lo dago.

        Eseri egin zen. Denise gelan sartu eta kafe kikara bat ipini zion aurrean.

        — Edan ezazu —esan zuen.

        — Eskerrik asko. Ez daukat gogorik.

        — Edan beharra daukazu. Ez duzu ezer hartu duela hogeita lau ordu.

        Edan zuen. «Edan beharra daukazu». Beregandik zerbait espero zuten oraino? Oraino zerbait zor zien? Hogeita lau ordu. Zein motzak diren orduak. Egunsentia iritsi da. Gero gaua atzera ere. Egunsentia jaio behar da. Bat-batean bere gorputza sentitu zuen; zangoak abailduta zeuzkan, burua astuna. Hotzak zegoen.

        — Lo zegoen —esan zuen Paulek. Blomarti begiratu zion—. Niregatik izan da.

        — Norbaiten errua izatekotan, neurea da —esan zuen Blomartek—. Nik neuk joan izan behar nuen.

        — Ez. Zeuk ez zenuen hori egin behar —esan zuen Denisek, bizi—. Ez zenuen eskubiderik.

        — Eta bera hiltzeko eskubiderik banuen? —esan zuen Blomartek.

        — Lehengo bi aldietan ondo jagonda nengoen —esan zuen Paulek—. Ezin izan nuen ihes egin. Halarik ere, zuen mezua jaso nuenetik, gauero nengoen prest.

        — Ez da zure errua —esan zuen Blomartek.

        Eskua patrikan murgildu eta zigarreta bat hartu zuen. Dar-dar egiten zion eskuak. Tabakoak zapore arraroa zuen, garratza eta gozoa.

        — Lheureux-enean gorde zara?

        — Bai. Oztopo barik sartu naiz Parisen, inork ez dit ezer eskatu. Gainera paperak zuzenak dira. Anaia bati bezalako harrera egin zidan gizon horrek. Sauveterre-rako tiketa eta argibide guztiak eman zizkidan.

        — Jadanik ez zaude batere arriskuan —esan zuen Blomartek—. Nolanahiko lana da lerroa igarotzea.

        Irribarre egin zuen Paulek.

        — Lagun gehiagorik ez nuela ikusiko uste nuen —esan zuen.

        — Bi urte ikusi barik! —esan zuen Blomartek.

        — Zeuk ez al duzu arazorik izan?

        — Aitzitik, balizko kolaborazio baterako zundatu ninduten. Ez daukat iragan konprometigarririk.

        — Eta orain? —esan zuen Paulek. Ikusnahiez begiratu zuen ingurura.

        — Orain —esan zuen Blomartek— konprometitzen naiz.

        — Ihesaldiak? —esan zuen Paulek.

        — Beste zerbait ere bai.

        Pauli dirdai egin zioten begiek:

        — Izugarri pozten nau horrek!

        — Harrituta? —esan zuen Blomartek—. Traidorea nintzela uste zenuen lehen?

        — Lehen, hitzek ez zeukaten egungo zentzu bera —esan zuen Paulek. Zaplada bat eman zion Blomarti bizkarrean—. Ez, ziur nengoen ez zeniela lagunduko. Ordea, ez nuen pentsatzen... —zalantza egin zuen—. Erabat higuintzen zintuen indarkeriak.

        — Oraindik ere higuintzen nau —esan zuen Blomartek.

        Isilune bat egon zen.

        — Ezin da saihestu —esan zuen Paulek—. Esparruan egiten zigun eragina ikusi bazenu, beste atentatu baten berri ematen zigutenean! Horrek baino ezin digu bihotzik eman: hitzik ez, ekintzak. Eusteko beste modurik ez dago.

        — Badakit —esan zuen Blomartek.

        — Alderdiarekin bat lan egiten duzu?

        — Erakunde burujabea gara, baina elkarrekin gabiltza. Zer egiteko asmoa duzu han?

        — Buruzagiak aurkitu eta euren esanera jarri.

        — Gurekin harremanetan jartzeko konbentzitzen saia zaitez, hemen bezala fronte bakarra egiteko. Geroago, beharbada gure artean borroka egin beharko dugu berriz ere. Baina orain ez.

        — Ez —esan zuen Paulek—. Orain ez.

        — Har ezazu —paper bat luzatu zion Pauli—. Hara helbideak; buruz ikas itzazu. Beste aldeko lagunak dituzu. Denak daude zuekin bat egiteko prest.

        Paulek papera hartu zuen.

        — Ez duzue ezbehar handiegirik pairatu?

        — Ez. Zuhurrak gara. Ikus dezakezunez, ostatu familiar baten antzekoa da hau. Mugimenduko kiderik gogotsuenek bertan izena emana dute, izen faltsua. Aldi berean, benetako egoera zibila gordetzen dute, jakina. Horrek arrastoak lausotzen ditu.

        — Nik gobernatzen dut ostatua —esan zuen Madeleinek.

        — Azkenen sei hiletan zehar —esan zuen Denisek—, Alemaniako soldaduz betetako lau tren irten dira errailetik; hiru «soldatenheim» lehertu dira, eta hamar hotel errekisatu dituzte —Blomarti so egin zion—. Oraintxe, kide batek erloju-bonba bat ezarri behar du erakusketa antiboltxebikearen areto batean.

        — Lan ederra egin duzue —esan zuen Paulek. Ateari adi-adi begira geratu zen—. Eta orduan, Hélènek zuekin lan egiten zuen?

        — Bai —esan zuen Blomartek.

        — Asko aldatu behar izan zuen.

        — Ulertu egin zuen.

        — Ondo dago —esan zuen Paulek.

        Blomart altxatu egin zen. Mintzatzen gara. Denise. Madeleine. Paul. Eta geure hitzak, geure presentziak aski dira. Bera existituko ez bailitzan. Bihar. Beti. Ez bailitzan sekula existitu. Hitzak geure ezpainetan, besterik ez, geure bihotzean irudi bat. Elezahar bat.

        — Hemen geratuko zara, ezta?

        — Treneko ordura arte geratuko da —esan zuen Denisek.

        — Bederatzietan da —esan zuen Paulek.

        — Gero elkartuko gara, orduan —esan zuen Blomartek. Aterantz joan zen—. Orain arte.

        Existutuko ez bailitzan. Alabaina, ohe horretan, oraindik norbait dago. Beretzat baino existitzen ez den norbait, baina hor dagoena. Urreratu zitzaion. Ondo dago. Istorio ederra. Heriotza ederra. Jadanik zure heriotza kontatzen dugu. Eta zu, zu hil egiten zara. Hélène. Zu, bakarra. Eta neu naiz hemen dagoena. Gela argitsuan, gizon batek hitz batzuk esan ditu; begitartea eta izena dituen gizon batek mundu guztiaren izeneko zenbait hitz esan ditu. Ni naiz gizona, berriz. Hark hona ekarri nau. Irtenbide oro butxatuta daude. Ezin dut zure alde ezer egin, nire alde ezer egin. Ez du guregan pentsatu, hitz batzuk esaten zituen, keinuak egin; hil zaitu, ene maitea. Zu ostera ere hiltzen utziko diot?

 

 

© Simone de Beauvoir

© itzulpenarena: Oier Alonso Etxebarria

 

 

"Simone de Beauvoir / Besteen odola" orrialde nagusia