Simone de Beauvoir - Besteen odola

Bizikleta han zegoen artean, berria, dotorea, koadro urdin argia zeukan eta eskuleku nikeleztatuak hormako harri goibelaren kontra egiten zuen dirdai. Hain zen lerdena, hain arina: geldirik ere, airea zeharkatzen zuela zirudien; Hélènek ez zuen inoiz hain bizikleta finik ikusi. «Berde ilunez margotuko dut, are politagoa izango da», pentsatzen zuen. Leihotik hisiaz aldendu zen Hélène. Zertarako balio zuen han begira egoteak, dardaraz? Zortzi egunetan zehar ez zuen beste ezer egiten asmatu. Harrapakin ederra benetan! Horretan pentsatzen zuen etenik gabe, egunero hamaika bider ateratzen zuen burua leihotik bizikleta begiztatzeko; baina artean ez zen bizikleta hartzeko gauza izan. «Nazkatzen ari naiz», pentsatu zuen, goibel. Hélènek, txikia zenean, gogoak ematen ziona egiten zuen beti, zalantza egin barik gainera. Mantalean xukatu zuen pintzela. Horratx. Bere eguneko akabura iritsia zen Hélène. Bihar, beste egun bat hasiko da berriz, berdin-berdina. Kartoi kuadrikulatu zati bat atera zuen poltsatik: 1934, azaroak 20. Grisez marratu zuen lauki hutsa. Grisa, beltza; bi egun gorri baino ez hilearen hasieratik.

Behean, ezkilak jo zuen. Eskailerak jaitsi zituen Hélènek. Mutikotxo batek bonboi kaxak begiratzen ziharduen denda erdian, lotsati.

— Zer nahi duzu? —esan zuen Hélènek.

— Hau nahi dut —esan zuen mutikotxoak txokolatezko trufa bat hatz erakusleaz seinalatuz.

Hélènek matxarda batzuez trufa hartu eta zetazko paperaz bildu zuen.

— Libera bat.

Libera kutxako tiraderara bota eta beiratik zehar urruntzen ari zen mutikotxoari begiratu zion, honek bere mokaduari hozka egiten zion kalean. Etxera bueltatzen ari zen; denak bueltatzen ari ziren etxera, ordu tristea zen; bueltatuko ziren eurak ere. Almendra garrapinatuetan sartu zen gaua; Hélènek koipeki gatzatuaren egunoroko gustua sentitu zuen ahoan.

Patiora begira zegoen atea zabaldu zuen; eskulekuak eta parrilak distira egiten zuten gerizpean. Hélène bizikletari gerturatu zitzaion; benetako gozamena eman behar zuen zela hori ederrean esertzeak eta eskulekua esku bien artean hartzeak! Begirada bat eman zion atezaindegiari. Egun hauek guztietan atezaina propio ez dela ateratzen ematen du. «Bizikleta gura dut, behar dut», esan zuen Hélènek. Hain leuna, hain garbia, hain alaia; hauskorra eta sendoa aldi berean, gurpil zulatuak eta pneumatiko lodi eta xelebreak dauzka. Atzamarren artean hartu zuen erradio xehe bat, adreilu koloreko estalkian jarri zuen eskua: mineral baten erresistentzia zuen, arraroa zen airez puztutako mintz mehe bat baino ez zela pentsatzea. Apur bat atzera egin zuen Hélènek: harro zirudien oso, baita librea ere. «Nahi dudan lekuetara joango naiz. Berandu bueltatuko naiz gauean. Argi zirkulu hori nire aurretik joango da kale isiletan, isil-misilka entzungo dut bizikletaren marruskatze goxoa. Ondo zainduko dut. Oliontzi txiki bat izango dut, mekanikarien antzera, eta olioa botako diot bere hesteetan». Hirugarren pisuko leihoen aldera altxatu zuen burua. «Ez bada beldurtzen eta ez badu bizikleta etxera igotzen behintzat...». Burua sutan zeukan Hélènek, desirak dardarka ipintzen zizkion ezpainak eta atzamarrak. «Atezaina kalera irten bezain laster...».

Dendan, ezkilak jo zuen. Oso arin joan zen.

— Paul! A ze ideia ona! —esan zuen pozik.

Paulek Hélène besoetan hartu eta masailean ipini zizkion ezpainak; muxu azkar bat eman zion Hélènek.

— Denda ixten lagunduko didazu. Gero zure etxera igoko gara. Txokolaterik nahi?

— Ordu honetan ez —esan zuen Paulek. Atea ireki eta espaloian zeuden kaxa astunetariko bat hartu zuen besoetan—, beti harritzen zaitu txokolateari ezetz esateak! —esan zuen barrezka—. Lehen aldiz ikusi zintudanean galkatu gura ninduzun.

— Nire baliabide bakarra zen zu limurtzeko —esan zuen Hélènek.

— Hori barik ere gogoko izan zaitut —esan zuen Paulek.

— Egia da, interesik gabeko maitasuna izan da beti zeurea —esan zuen Hélènek. Irribarre egin zuen—. Kanpoan afaltzera eramango nauzu? Sos batzuk badauzkat, nik gonbidatuko dizut.

— Gaur ez —esan zuen Paulek—. Lagun batekin afalduko dut.

— Ai! —esan zuen Hélènek.

— Bihar, gura baduzu —esan zuen Paulek.

Hélènek kaxa bati oratu zion ezer erantzun barik. Ez zen sekulako jaia Paulekin afaltzea, baina familiarekin egitea baino hobea zen beti; eta berak gau hartan zeukan gogoa hain zuzen ere. Bihar... Ondo dago! Bihar. Isilik jarraitu zuten kaxa guztiak sartu arte.

— Zer egin duzu gaur? —esan zuen Paulek, adeitasunez.

— Lan egin dut. Zer nahi zenuen egitea?

— Erakuts iezadazu.

— Nahi baduzu —esan zuen Hélènek.

Hélènek bere gelara eraman zuen Paul eta hura mahai aldera hurbildu zen.

— Izugarri polita da —esan zuen Paulek.

— Ba saldu diren marrazkien hiru laurdenak nireak zirela esan dit Verdier-ek —esan zuen Hélènek—. Baina ikusiko duzu! Mari-zikin horrek ez dit soldata gehituko sos bat ere.

Aldi oro zen berdin; neskak atseginez hartzen zuen Paul, eta bost minuturen buruan nazkatu egiten zen. Begi zorrotzez so egin zion; mutil nahiko ederra zen Paul, txima horailak eta gorriz pikardaturiko azal freskoa zeuzkan; baina begi samurregiak zeuzkan bekoki setatsuaren azpian. Gogorra zen maskorra baina gardena ere bai; bestaldean molusku laño bat sumatzen zen, norberaren baitan sumatzen zenaren oso antzekoa.

— Zer ari zara pentsatzen? —esan zuen Paulek.

— Bizitza ez dela dibertigarria begitantzen zait —esan zuen Hélènek.

— Zorte ona daukazu, ordea —esan zuen Paulek—. Pentsa ezazu, bulego edo tailer batean egunero zortzi ordu lan egin behar bazenu...

— Hobe litzateke norbera buruaz beste egitea —esan zuen Hélènek—. Ez dakit nola egiten duzun beti umore onean egoteko —gaineratu zuen doinu bortitzez.

— Entzun, langileen artean ez dago umoreaz arduratzeko astirik —esan zuen Paulek idortasun apur batez.

— Badakit, burges txiki bat naiz ni, nahikoa aurpegiratzen didazu. Zer frogatzen du horrek? Barregarria da jendea nolakoa den kanpoko itxuraren bidez azaltzea; norberak pentsatzen duena, norbera dena gure esku ez dagoela ematen du.

Hori geure mailari oso lotuta dago —esan zuen Paulek. Irribarre egin zuen—. Eta burges txikia zarelako, hain zuzen ere, asaldatzen zaitu ideia horrek; jazotzen zaizuna aparteko gauza dela asmatzeko beharra duzu, baita zu zeu apartekoa zarela ere.

— Uste osoa dut nik —esan zuen Hélènek.

— Originaltasunaren obsesioa dute burges txiki guztiek. Ez dira konturatzen horrek euren arteko antza handitzen duela —bere ideiarekin bueltaka zebilen, temati eta harro—. Langile batek barre egiten dio originaltasunari; aitzitik, burkideen antzekoa sentitzeak poztu egiten nau.

— Hasteko, tipografoa zara zu, heziketa badaukazu.

— Horrek ez du ezer aldatzen. Langile bat langile bat da.

— Orduan, zure ustez —esan zuen Hélènek—, zehatz-mehatz nire berdinak diren milaka neska daude munduan?

Paulek patxadaz egin zuen barre.

— Entzun, berdinak diren bi hosto ez daudela esaten dute.

Hélènek ezinegonez altxatu zuen sorbalda.

— Baina, orokorrean hartuta, euren artean nahas daitezke?

— Orokorrean hartuta bai —esan zuen Paulek, oraindik ere barrezka.

— Ondo dago —esan zuen Hélènek. Paulen aurrean jarri zen—. Orduan, zergatik uste duzu ni maite nauzula, zergatik ni eta ez beste bat?

— Nire moduko milaka morroi ere badaude munduan zehar —esan zuen Paulek—, eta horrela geurearen antzeko milaka amodio ditugu —Hélèneri sorbaldatik heldu eta pozik begiratu zion—. Mutil bakoitzak bere neska maite du.

— Baina, laburbilduz, batzuk besteekin truka daitezke —esan zuen Hélènek. Paul alde batera utzi zuen—. Norbait benetan maite dugunean ez zait iruditzen burutik ere pasatu ahal zaigunik beste inor maite izatea.

— Jakina —esan zuen Paulek—. Baina hori ere amodio guztietan ikus dezakegu: ez dugu daukaguna baino maite.

— Ai! Nahastu egiten nauzu —esan zuen Hélènek. Urrats bat eman zuen mutilaren alderantz—. Bai ala ez, beste neska bat maite zenezake?

Paulek zalantza egin zuen une batez; alde izugarria zeukan berak: dena oso serios hartzen zuen; Hélènek ez zion hain uste onez erantzuteko eskatzen.

— Orain ez zait buruan sartzen, baina ondotxo dakit baietz. Zuk ere maite zenezake beste mutil bat.

— Inoiz ez dut kontrakoa esan —esan zuen Hélènek.

Pixka bat gorritu zen Paul; baina kolpea ez zen bere xedera heldu; Hélènek bera iraindu nahi izatean egiten zuen doilorkeriak mindua zen, besterik gabe. Batzuetan Paul jotzeko gogoa izaten zuen Hélènek, mutilaren apaltasun harroputza zirikatzeko. Paulek ez zuen apartekotzat hartzen bere burua, baina Hélène ere ez zen apartekoa bere begien aurrean; jende guztia zen arrunta eta gauza arrunta zen amodioa ere. Hélèneren maitasunaz erabat ziur zegoen.

— Horrelako arazorik planteatzeak ez du merezi —esan zuen Paulek—. Beharbada gauzak beste modu batean izan ahal zirela suposatzeak ere ez du zentzu handirik. Gauza bat da ziurra, maite zaitut —zapladatxo bat eman zion neskari—. Ondotxo dakizu, bihotza.

— Askotan esaten duzu —esan zuen Hélènek.

— Tontoarena ez ezazu egin —esan zuen Paulek.

Mutilak Hélène besoaz inguratu eta ezpainak ahoan ipini zizkion; ezpain onak ziren, zintzoak, Hélènek bere ezpainetara itsatsita izatea atsegin zuen; begiak itxi zituen; inguratua zeukan beso sendoak gustura sentiarazten zuen, baita gorputzean sentitzen zuen berotasunak edota babestu egiten zuen samurtasunak ere. Irribarrez askatu zen Hélène.

— Ondo dago! Benetan maite banauzu, niregatik zerbait egin ezazu —esan zuen.

— Zer? —esan zuen Paulek.

— Zure lagunarena bertan behera utzi eta zurekin afaltzera eraman nazazu.

Paulen begitartea goibeldu egin zen:

— Ezin dut —esan zuen.

— Ez duzula gura esazu —esan zuen Hélènek; mutilari bizkarra eman zion, poltsatik orrazi bat atera eta bere adats korapilatsutik pasatu zuen—. Gutxienez alderdiko norbait izango da.

— Ez —esan zuen Paulek, presaz—. Blomart da, zera...

— A! Blomart —esan zuen Hélènek.

Kizkur bat bildu zuen atzamarrean. Paulek esaten zizkion burkide guztietatik hura zen ezagutzeko gogoa zuen bakarra.

— Ondo dago ba. Ez ezazu bertan behera utz —esan zuen—. Zurekin eraman nazazu.

— Hori bai ateraldi ona!

— Zergatik? Nitaz lotsatzen al zara?

— Ez dauka zentzurik —esan zuen Paulek—. Hitz egin behar dugula esan dizut, oso serios gainera.

— Zertaz ba?

— Ez zaizu axola.

— Bai horixe, axola zait.

Sorbalda altxatu zuen Paulek; itxura tristea zeukan. «Ez naiz batere zintzoa», pentsatu zuen Hélènek. Eta zer? Denbora luzea zeraman itota, bere saltsatik irten gabe; berritasun beharra zeukan; berak egingo ez balu inor ez litzateke bere gauzez arduratuko, inor ez litzateke bere buruaz arduratuko; hori zen araua: norberaren burua zen gustukoena.

— Axola zaidala badiotsut —esan zuen—, azal diezadakezu.

— Ondo dago, badakizu elkarte sindikal mordo bat dela; gehiegi daude, gure indarra sakabanatu egiten dugu; batasuna lortzen saiatzeko batzar bat izango da Tolosan. Elkarte bateko ordezkaria da Blomart. Gurekin batera bozkatzeko konbentzitu nahi dut.

— Orduan —esan zuen Hélènek—, ez zarete talde berekoak?

— Komunista izan zen aspaldi; baina alderditik atera zen —esan zuen Paulek, gaitzespenaz—, eta orain «Internazionala»-ren kide izateari indarrez uko egiten dio. Frantziako sindikalismo zaharra berpiztu nahi du: politikarik ez, sindikatuak lanaren esparruan kantonatzeko. Baina gaur egun politikaren esparruan da jokoa.

Paulek jarraitu egin behar zuen; arazo hauetan ez zeukan izaririk: ez zuen berba egiten edo gehiegi egiten zuen. Eten egin zuen Hélènek:

— Hitz egiten lagako dizuet —esan zuen neskak—. Non geratu zarete?

— «Port Salut»-en —Paulek zalantza egin zuen une batez—, baina ezin zaitut eraman, zer egin behar duzu han?

— Joateko gogoa badut... —esan zuen Hélènek, doinu muzinez.

— Mesedez eskatzen dizut —esan zuen Paulek, adeitasunez—, ez zaitez apetatsua izan. Bihar arratsaldean aterako gara elkarrekin.

— Bihar, hori ez dut atsegin —esan zuen Hélènek. Ahotsa samurtu zitzaion—. Maite nauzula diozu eta mesedetxo bat eskatzen badizut...

— Barregarria da ulertu nahi ez izatea —esan zuen Paulek, pixka bat asaldatuta.

— Oso ondo ulertzen dut: hori ez da egiten —sorbalda altxatu zuen Hélènek—. Ondo dago! Norbait maite duzunean egiten ez diren gauzak egiten dituzu.

— Ene! Zinemako kirtenkeriak dira horiek —esan zuen Paulek.

Paulen itxura lasai eta seguru-ustekoak irakiten jarri zuen Hélèneren odola.

— Zure azken hitza da? —esan zuen Hélènek—. Ez al nauzu eramango?

Burua astindu zuen Paulek, erdi barrezka:

— Ez —esan zuen.

— Ondo dago! Berehala joan zaitezke, nik ez zaitut atxikiko.

Hélène ate aldera joan eta zabaldu egin zuen.

— Hélène! Ez zaitez ergela izan.

— Eramango nauzu ala ez?

— Ene! Aski da —esan zuen Paulek. Atea zeharkatu zuen—. Bihar arratsaldera arte.

— Hemen baldin banago —txilio egin zuen neskak, ahots amorratuaz.

Eskailerako zulorantz makurtu zen; sarrerako ezkilak jo eta atea itxi egin zen. «Alde egin du. Berdin zaio ni hemen herdoiltzen gelditzea; berdin zaio ni berarekin haserre izatea ere, jadanik ahaztu du». Eskailerako maila batean eseri zen Hélène. Paulek maite zuen, gauza ziurra zen, zintasunez maite zuen hiru urte lehenagotik, buru-belarri eta berotasunaz; baina Hélène ez zen oso preziatsua sentitzen Paulen begietan; inorentzat ez zen preziatsua. Nor arduratzen zen beraz une hartan? Han zegon, dendatik igotzen zen kakao usainean murgilduta; berdin izango litzateke beste edonon, berdin-berdin litzateke. Haurtzaroan, sekula ez zegoen ez han eta ez inon: Jainkoaren besoetan egoten zen; betiereko maitasunez maite zuen eta Hélène ere betierekoa sentitzen zen, Jainkoa bezala; erditzalean uzkurturik, bere bihotzeko taupada bakoitza eskaintzen zion Hélènek eta bere hasperen txikienak ere egundoko garrantzia hartzen zuen Jainkoak berak jasotzen baitzuen. Paul ez zen hain adeitsua; eta adeitsuagoa izan balitz ere Paul ez zen Jainkoa. Hélène jaiki egin zen. «Ez daukat inoren beharrik. Existitzen naiz, ni, Hélène; ez al da nahikoa?».

Bere gelara igo eta ispilu aldera hurbildu zen. «Nire begiak, nire aurpegia», pentsatu zuen asaldura apur batez. «Ni. Ni denik beste inor ez da». Arraroa zen bere baitan horrelako gogo izpiak aurkitzea; alferrik zuen eskua beste batena bailitzan ukitzea, itxaropenik gabeko intimitate baten bihotzean agertzen zen berehala. Hélène sofan etzan zen. Bere pozak indarra galdu zuen. Bere aitzinean ez zegoen inor; bere baitaren giltzapean zegoen; bere burua maitatzen saia zitekeen, bere maskorraren barnean taupada epel bat besterik ez zen maitasun hura; eta gogait hura, esne minduaren moduko txepelkeria garratz hura, bere burua osatzen zuen haragi bera zen, haragi likatsu eta motela, hozkirri arinek zeharkaturiko haragia. Ostra baten gisa, hain zuzen ere; ostra batek horrelaxe sentitu behar du bere existentzia; betile dardarkariak dira nire gogoetak; nonbaitera zuzentzen direla ematen du eta atzera egiten dute gero, zabaldu eta uzkurtu egiten dira. Jauzi bat eman zion bihotzak Hélèneri. Ez zen posible; beharrezko zen zerbait egotea. Nola egiten dute besteek? Ni baino ostra hobeak badira, zalantza barik, ez zaie bururatzen ere euren maskorrak kanpoaldea duenik.

— Bertrand andereñoa?

Zulo alderantz makurtu zen Hélène:

— Bai?

— Une batez irtengo naiz. Zure etxean galde dezaten ohar bat laga dezaket?

— Bai, noski —esan zuen Hélènek—. Zenbat denbora barru itzuliko zara?

— Ordu erdi barru, gutxi gora behera —esan zuen atezainak—. Mila esker.

— Ez horregatik —esan zuen Hélènek.

Lipar batez itxaron eta eskaileratik behera jaitsi zen korrika; bihotz-jauzi handiak sentitzen zituen. Orain ala inoiz ez; parada hoberik ez zuen sekula izango. Patioko atea ireki eta hormaren aldetik sartu zen. Etxearen aurrealde goibelean leihoek dirdira egiten zuten, begirakuneen moduan mehatxu eginez. Norbaitek ikusten bazuen, gurasoekin edota auzokoren batekin gurutzatzen bazen? Geldirik geratu zen; eskuak izerditan eta zangoak dardarka zituen. «Hain koldar bihurtu al naiz?». Tramankulu hura nahi zuen; lurrean tokatzen zitzaion zatia hura zela iruditzen zitzaion, baita itxaropenik ez zuela izango ez bazuen tramankulua eskuratzen.

«Bizikleta nahi dut». Eskulekuari oratu zion. Hura bai gauza arina! Berriz ere gelditu zen; okinak pasatzen ikusi behar zuen, baita urdaitegiko gizonak ere, auzoko jende orok ezagutuko zuen, ohar sinatu bat ere utz zezakeen: nik lapurtu dut bizikleta. «Pikotara!», esan zuen, hortzak estutzen zituelarik. Atariperantz ibili zen, tramankuluari tiraka. Hain dardara gogorra zuen ezen ez baitzen zelaren gainean eusteko gauza ere izango. «Ez dauka zentzurik», errepikatzen zuen, etsita. Ordu baten buruan kalapita iritsiko da etxera: «salatua izango naiz, kendu egingo didate», estuasunez begiratu zuen ingurura; jadanik ez luke jasanen bizikletaren galera, bere ondasuna zen, abere maitagarria, xumea eta manaerraza, bere laguna, bere ume maitea. «Berarekin ihes egin, inoiz ez bueltatu...», eskua kopeta izerditsutik pasatu zuen. «Bide bat dago, bakarra».

Bizikleta bere lekura itzuli eta korrika batean zeharkatu zuen patioa. Pikotara nire buru-maitasuna; azken finean ez gara benetan haserretu. Saint-Jacques kalean zehar tximista bezala ospa egin eta jatetxeko ate parean gelditu zen. Eta ez badu nahi? Arnasa sakon hartu zuen Hélènek; aurpegia sutan zeukan; laino batek mundutik baztertzen zuen, han geratu zen bere begirada, nikel distiratsuari itsatsita. «Errefusatzen banau harremanari utziko diot, ez dut berriro ikusiko», atea bultzatu zuen; berogailu batek durundi egiten zuen gela baldosatuaren erdian; oihal ziratuez estaliriko mahaietan eserita zegoen jendea. Baina Paul ez zegoen inon.

— Zerbait nahi al zenuen? —esan zion tabernariak.

Mantal urdinaren azpian kanpora egiten zion sabelak, mehatxuka bezala.

— Norbaiten bila nabil —esan zuen Hélènek, txutxu-mutxuka. Hondoko mahai batean bakarrik eserita zegoen gazte bati bota zion begia; ez zen jaten ari, itxaroten zegoela ematen zuen eta liburu bat zeukan aurrean zabalik. Bere aldera joan zen Hélène. Galdezka bezala so egin zion mutilari; jadanik ez zen gaztetxo bat, gutxienez hogeita hamar urte izango zituen. Ez zituen begi zakarrak.

— Ez al duzu Blomart izena? —esan zuen.

Irribarre egin zuen gizonak:

— Bai, neu naiz.

— Paul laster etorriko den badakizu?

— Paul Perrier? Une batetik bestera espero dut.

Gizonak ez zion irribarre egiteari uzten; irribarre xelebre eta neurritsua zeukan; adeitsua ala ironikoa zen ez zitzaion igartzen.

— Mesede bat eskatu nahi nioke. Larrituta begiratu zion Blomarti: premiazkoa dut.

— Apika bere ordez egin nezake...

Bihotza bularrean saltoka hasi zitzaion Hélèneri. Paul baino egokiagoa izango da; auzoan inork ez du bere aurpegia ezagutzen. Adi-adi begiratu zion Blomarti. Fidagarria ote zen?

— Ezin dudala pentsatu behar al dut? —jarraitu zuen Blomartek.

— Agian —esan zuen Hélènek— nahiko bazenu... —tuntun itxura izango zuen Hélènek, oin bat eta bestearen gainean zanbuluka—. Hauxe da, etxera ez dut orain itzuli nahi gurasoek eurekin afaltzera behartuko nautelako eta horrek gogaitu egiten nau. Baina bizikleta bat daukat patioan eta oraintxe bertan behar dut... Ekarriko zenidake? Hemen alboan dago.

Jatetxeko erlojuari so egin zion Hélènek. Zazpiak eta hogeita hamabost. Hogei minutu igaroak ziren atezainak alde egin zuenetik.

— Pozik egingo nuke —esan zuen Blomartek— baina norbaitek zure bizikleta hartzen ikusten banau zer pentsatuko du?

— Orduan hona etorriko zara nire bila eta nik bidali zaitudala esango dut.

Arrenka bezala begiratzen zion neskak. Blomart jaiki egin zen.

— Saint-Jacques kaleko 200-ean duzu; patioan, urdin argia da bizikleta. Bestalde, hori da bakarra. Bizkor egin ezazu, norbaitek ikustea ez nuke nahi-eta.

— Segidan ekarriko dizut —esan zuen Blomartek.

Egurrezko eserlekuan jarri zen Hélène. Garaiz iritsiko ote da? Harrapatuko balute... Hobe zuen ez pentsatzea. Ezer ez pentsatzea, hura zen ekiteko modu bakarra. Heldutasunak gehiegi pentsatzea zekarren berekin.

— Zer egiten duzu hemen? —esan zuen Paulek.

— Zure burkidearen zain nago —esan zuen Hélènek—. Atsegina da. Hainbesterako higuina ez diot ematen.

— Non dago? —esan zuen Paulek.

— Mandatu bat egitera bidali dut.

— Zuk daukazu kopeta —esan zuen Paulek, doinua baretuz—. Ondo dago, gera zaitez, hemen zaudenez gero. Baina ez duzu ondo pasatuko.

Paul eseri egin zen.

— Oso ondo pasatzen ari naiz —esan zuen Hélènek.

Ateko beira esmerilatua begiztatu zuen neskak. Jadanik zazpi minutu. Bueltan izan behar luke.

— Zer afaldu nahi duzu? —esan zuen Paulek.

— Ez dakit —esan zuen Hélènek—, ez naiz gose.

Ez litzateke ondo egongo Blomarti zerbait gertatuko balitzaio bere erruz. Itxura atsegina zuen lepo luzeko jertse lodiarekin, adats trinko eta beltzak zeuzkan, lepo sendoa eta gerri estua; ez zuen langile bat ematen, ezta burges bat edota auzo Latindarreko tipo bat ere. Zarrada sortu zitzaion bihotzean. Ateko baotik agertu zen, irribarrez.

— Hor daukazu bizikleta —esan zuen—. Oraintxe hartu behar duzu ala sartu egingo dut?

— Ene! Benetan eskertzen dizut! —esan zuen Hélènek.

Bere gainera joateko gogoa sentitu zuen. Nire bizikleta; egiatan da nirea; kaleetan zehar joango naiz gero, Paris alde batetik bestera gurutzatuko dut; ziur nago oso ondo dabilela. Bere bizitza osoa antzaldatu zela iruditu zitzaion.

— Sar ezazu, mesedez.

— Zure bizikleta? —esan zuen Paulek—. Zer da kontu hori? —Blomartek hormaren kontra jartzen zuen tramankulu urdin argia begiratu zuen—. Zeurea da hori? Noiztik?

Erantzun barik irribarre egin zuen Hélènek. Blomarti so egin zion Paulek, galdezka bezala:

— Zeurea al da bizikleta hori?

— Ez. Berea da. Nik ekarri egin diot —esan zuen Blomartek—. Bila joateko eskatu dit berak.

Berak ere ezbaiaz begiratu zion Hélèneri.

— Hau besterik ez zitzaigun falta! —esan zuen Paulek. Sorbaldatik heldu zion Hélèneri—. Aizu, zuk zeuk egin zenitzake zeure azpikeriak arriskua besteen gainean bota barik. Jabetzen al zara? Harrapatu izan balute...

Barrezka hasi zen Blomart.

— Hau da hau! Ziria ondo sartu didate —esan zuen, doinu lotsatiaz.

Barre gazte eta atsegina zuen, baina zerbait zeukan begietan eta ezpainetako muturrean, Hélènek asmatzen ez zituen erreparo mordo bat.

— Entzun, barkatuko nauzu —esan zuen Hélènek—, baina neu ezin nintzen joan, auzoko atezain guztiek ezagutuko nindukete.

— Jakina! —esan zuen Blomartek. Mahaian eseri eta karta luzatu zion Hélèneri—. Zer hartuko duzu? Emozioak zure onetik aterako zintuen, ezta?

— Pate pixka bat eta xerra patatekin hartuko dut —esan zuen Hélènek.

— Gauza bera niretzat —esan zion Blomartek tabernariari, hura hurbildu egin baitzitzaien—. Eta botila bat ardo beltz.

— Nik ere patea eta xerra —esan zuen Paulek, doinu gogaituaz. Pentsatzen ziharduen eta itxura tematia zeukan—. «Ergelkeria hutsa da hau —esan zuen, zakar Tramankulu hau itzuli behar dut».

— Nire bizikleta —oihu egin zuen Hélènek—. Hori egiten baduzu, Paul, ez zaitut gehiago ikusiko, inoiz ez.

— Itzuli egin behar dut —esan zuen Paulek.

Jaiki egin zen. Malkoak atera zitzaizkien Hélèneren begiei. Bera baino indartsuagoa zen Paul, eta burugogorra gainera.

— Baldin bazoaz —esan zuen neskak, hortzak estutuz—, zure atzetik joango naiz, txilioka, a zer eskandalua, ikusiko duzu. Joan zaitez, joan...

— Entzun —esan zuen Blomartek. Bakea egiteko bezala so egin zion Pauli—. Traste hau harrapatzeko lana hartu eta gero... Laga iezaiozu!

Zalantza egin zuen Paulek.

— Baina tontokeria bat da. Segidan susmatuko dute.

— Bost axola niri —esan zuen Hélènek—. Frogarik ez daukate.

— Non ezkutatuko duzu?

— Zergatik ez zure etxean? —esan zuen Hélènek.

— Ez —esan zuen Paulek—. Ez dut honetan sartu gura.

— Nire etxean gorde genezake —esan zuen Blomartek.

— Oi! Oso ondo —esan zuen Hélènek—. Bizikleta berriz margo dezaket zure etxean? Ez dizu trabarik egingo?

— Inola ere —esan zuen Blomartek—. Zein kolorez margotuko duzu?

— Berde ilunez —esan zuen Hélènek—. Polita geratuko da, ez al zaizu iruditzen?

— Berde iluna? —esan zuen Blomartek—. Ez zait asmo txarra begitantzen.

— Joko hauek umea zinenean onar genitzakeela iruditzen zait —esan zuen Paulek—. Baina orain, orain gaitzesgarria da. Bere bizikleta aurkituko ez duen emakume gaixo horren lekuan ipin zaitez une batez.

— Horixe ba! —esan zuen Hélènek—. Horrek amorratzen nau. Emakume gaixoa! Larruz estaliriko kaskagorri nazkante bat da eta tapizez beterik dauka etxea. Eta gainera ez du sekula hartzen bere bizikleta, zortzi egun zeramatzan patioan.

— Edozeini lapurtuko zenioke, bost axola zaizu zuri —esan zuen Paulek.

— Ez da egia —esan zuen Hélènek. Sorbalda altxatu zuen—. Senperrenak egiten dituzu jabetza defendatzen eta komunista zara. Ez dut ulertzen!

— Horrek ez du zerikusirik —esan zuen Paulek—. Burgesen modura hitz egiten duzu. Hurkoaren poltsikotik lapurtzeko garela komunista esaten dute horiek.

— Aberats zikinei ez lapurtzeko arrazoirik ez dut ikusten —esan zuen Hélènek.

Blomarten alderantz bihurtu zen honen begietan konplizitatea aurkitzeko esperantzaz.

— Nik neuk ere ez nuke egingo —esan zion.

Itxura atsegina eta apur bat ironikoa zuen oraindik. «Lau urte banitu bezala», pentsatu zuen Hélènek, pixka bat haserretuta.

— A ez? Zergatik? —esan zuen, etsipenez.

— Horrela ez da ezer aurreratzen —esan zuen Blomartek.

— Zer? —esan zuen Hélènek. Niretako aurrerapen ederra dau hau! Nirea da orain bizikleta hau.

— Bai, noski.

Blomartek irribarre egiten zuen. Ez zeukan irribarre tolesgabea, Paulek bezala. Zalantzaz begiratu zion Hélènek.

— Zergatik atelekatzen nauzu orduan?

— Nik ez zaitut atelekatzen, ordea —esan zuen Blomartek, adeitsu.

— Ez zenukeela nik bezala jokatuko esan duzu —esan zuen, ezinegonez.

Keinu zehaztugabe bat egin zuen Blomartek.

— Oi! Beti nire onuraren atzetik joateak nekatu egiten nau —doinu serioa jarri zuen, Paulek jartzen zuen doinu gogaikarria—. Baina Blomarten hitzek ez ziruditen hutsalak. Ondasunik ez izateko hanka egin zuen etxetik, hogei urte zeuzkala. Ganorazko arrazoiak izan behar zituen.

— Baina norbera bere onuraren atzetik dabil beti —esan zuen Hélènek—. Eta arrazoiz dela bururatzen zait niri —gaineratu zuen, aldarrikatzen bezala—. Azken finean, norberak bere burua baino ez du.

— Zeuk ez duzu zure burua baino —esan zuen Paulek.

— Burges txikia naizelako, badakit —moztu zuen neskak, hortzak erakutsiz.

— Norberaren onura, bai —esan zuen Blomartek—. Baina onura hori non kokatu erabaki behar da.

— Zer esan gura duzu? —esan zuen Hélènek.

Gogo txarrez hitz egiten zuen Blomartek, arintasunez, Hélène umetzat hartzen zuen, ez zuen berarekin eztabaidatzen nekatu nahi.

— Gure gutizia txikiak ez zaizkit interesatzen —esan zuen Blomartek—. Ez dakit zer irabaziko genukeen hauek asetzen.

— Nireak interesatzen zaizkit —esan zuen Hélènek.

Minduta zegoen neska. Alde batetik laket zuen berarekin hitz egitea, baliabide sekretu mordo bat gordetzen zituela ematen zuen. Atsegina zen bere esaldiak neskarentzat berariaz aukeratzen zituela pentsatzea, baita bere begirada distiratsuaren pisua bere soinean sentitzea. Baina bere buruarengan zeukan segurtasuna... Segidan kontra egiteko gogoa ematen zuen honek.

— Harrotasun handiagoa eduki behar dela iruditzen zait —esan zuen Blomartek.

— Harrotasun handiagoa? —esan zuen Hélènek, harrituta.

— Bai —esan zuen Blomartek.

Neskak ez zuen ondo ulertzen zer esaten zion, baina bere belarriak irain-itxura hartu zien hitzei. Laburbilduz, bizikleta lapurtzeagatik bihozbera agertzen bazen haurtzat hartzen zuelako zen. Gizona eta heldua izateak ematen zion goieratik so egiten zion Hélèneri, goitik behera.

— Orduan, desiratzen dugunak ere ez bagaitu arduratzen —esan zuen neskak, doinu bortitzaz zer geratzen zaigun galdetzen dut nik.

— Gauza asko —esan zuen Blomartek, adeitasunez.

Anaitasun kutsu bat zeukan ahotsean. Oraindik horrela hitz egingo zion norbaiti? Emakume bati, beharbada. Blomartek bere atzean, inguruan bizitza oso bat edukiko zuela pentsatzea barregarria egiten zitzaion.

— Zer? —esan zuen Hélènek.

— Azaltzeko luzeegia litzateke —esan zuen Blomartek, alai—. Zuk bakarrik asmatuko duzu benetan ez badakizu.

Sumina berriz ere igo zen Hélèneren masailetara. Seguru, gizon hark ez zuen berarekin berba egiteko lana hartu nahi; begiz begi iraindu eta aisetasunez egiten zuen aurrera.

— Oi! Badakit: gizateriaren arazoek kezkatu behar naute —isekaz begiratu zion Pauli—. Solidaritatearen zentzua dute lengileek.

— Bai horixe —esan zuen Paulek.

— Norberak bere buruaz arduratu besterik ez dauka, errazagoa da horrela. Nire burua zaintzen dut nik; albokoak berdin egitea besterik ez du.

— Zu ondo zainduta jaio zinela uste dut nik —esan zuen Blomartek. Eztarrian korapilo bat egin zitzaiola sentitu zuen Hélènek: hainbeste irribarre egiteak ez du merezi, burla egiten bukatzeko gero.

— Esaten duen bezain gaiztoa ez da —esan zuen Paulek, barrezka—. Behartsu bat ikusten badu, alkandora ere saltzeko gauza da hari laguntzeko.

Paulek ez zeukan Hélèneri laguntzeko beharrik, nagusia zen, nahikoa bera bakarrik moldatzeko. Gainera, bost axola zion Blomart asaldatzen bazuen.

— Jakina, norbaitek nire aurrean sufritzen duenean ez dut gustuko —esan zuen Hèlènek. Blomarti so egin zion, zirikatzeko bezala—. Baina entzun, beharbada munstro bat izango naiz: ezagutzen ez dudan jendea ez zait axola.

— Ez da horrenbesterako, gauza arrunta da, ordea —esan zuen Blomartek.

Ezaxolazko ahotsaz berba egiten zuen. Hélènek eskuen artean hartu zuen ardo basoa; Blomarti aurpegira botatzeko gogoa zuen. Bera barregarri uztea ez zen zintzo jokatzea, denbora guztia eztabaida eta bileretan pasatu eta gero. «Irrigarriegia begitanduko litzaioke». Basoa hustu eta mahai gainean utzi zuen.

— Edozelan ere, handiusteak puztuta ibiltzea baino hobea da, gizateriaren patua nire eskuetan balitz bezala —esan zuen neskak, zalantzako ahotsaz.

— Seguru aski —esan zuen Blomartek.

Barre egiten zuen. Ez zen erdeinua disimulatzen ere saiatzen.

— Ziur nago gizateriari bost axola zaizkiola zuen berritsukeriak.

Hélène ezin zen gelditu; ez zekien zergatik hartu zuen doinu amorratu hura, baina ezin zuen atzera egin, sumina hazi egiten zitzaion erantzun ororekin. Eta Blomartek barre egiten zuen. Neska jaiki eta berokia hartu zuen.

— Ni barik abusa zaitezte —esan zuen.

Bizikleta hartu, jatetxeko atea gurutzatu eta zelara igo zen. Txantxetan jarraitu zuten mutilek, bera joatean; pixka bat minduta egonen zen Paul, baina Blomarti xelebrea irudituko zitzaion jazoera. Amorruzko malkoak atera ziren Hélèneren begietatik. Arranditsu pare hori! Eztabaidan zebiltzan orain, gizonen artean; eta bera ez zen neskatila txolin bat baino, neskatila guratsu bat. Dar-dar egin zuen; bere beroki mehegia zeharkatzen zuen lanbroak, ez zen atsegina bizikletan ibiltzea eguraldi hotzaz. «Zergatik jokatu dut hain ergelki? Sekula ez dakit nola portatu». Balaztatu eta espaloiaren kontra ipini zuen bizikleta. Beharbada ez zen zuhurra han lagatzea. Pikotara. Azken buruan, bizikleta bat zen, besterik ez. Kafetegi argitsu baten ateari bultza egin eta ukondoez bermatu zen barran. «Ron bat». Ronak eztarria erre zion. Paulek atera zuen bere onetik; han izan ez balitz behintzat. Jendeaz benetan arduratzen al zen? Jende hori guztia, gizonak emakumeak, zaharrak. Barre, edan egiten zuten, zaratatsu. Zer aurkitu ahal zaie? Zer dute neuk ez dudanik? Nik oso ondo ezagutzen dut neure burua, beti berdin; baina eurek ez dute gehiago balio. Zuk bakarrik asmatuko duzu. Nik, aldiz, ez dut ezer asmatzen. Zer da interesgarria? Zerk merezi du nire ahalegina?

Bizikleta bere lekuan zegoen espaloiaren kontra, leial, otzan. Hélènek umore txarrez heldu zion eskulekuari; gau osoan herrestan eramateko beharra egonen zen? Berriz bizikletan joateko gogorik ez zeukan, errazagoa zen oinez pentsatzea. «Norentzat naiz balioduna?». Nolanahi ere, zaila zen pentsatzea, ideiek alde guztietatik ihes egiten zioten. «Beste ron bat beharko nuke». Biard izena zuen kafetegi batean sartu zen. «Bi ron». Zerbitzariak zapi batez lehortzen zuen barra. Argi triste hau; kanpoan lanbroa jausten. Eta ni. Hemen gaude. Zergatik hemen, hain zuzen ere? Neu. Nor? Neu esaten duen norbait. Eta egun batean inork ez du presentzia hau sentituko. Zinkaren gainean bermatu zuen eskua. Ez da posible. Ni beti egon naiz hemen, bertan geratuko naiz beti, betikotasuna da hori. Bere oinei begiratu zien, lurrari josiak ziren; nola mugituko lirateke? Nora joateko?

Hélène atzera ere zegoen kalean. Higuinez so egin zion bizikletari: hantxe zegoen, berak utzitako lekuan, egonarri handiko txakur gogaikarri baten moduan. Aldendu egin zen, nazkaturik; hobe zuen eskuak libre izatea, oinekin zeregin nahikoa zeukan: bata bestearen aurrean jarri beharra zegoen, ez zen jendeak uste zuen bezain erraza. Urrats batzuk egin zituen. «Honek ez du ezertarako balio», esan zuen. Zuhaitz batean bermatu zen. Lanbroaz blai zegoen enborra, tanta izoztuak jausten ziren adar garbaletatik; bere gorputzeko zuntz oro zartatzen zuen hotza sentitzen zuen Hélènek. Bideari ekin zion. «Honek ez du ezertarako balio», errepikatu zuen. Nolanahi ere, toki berean gelditzen zen, lokamutsetan bezala. Aurrera egin, atzera egin; xederik ez.

«Berak azal ziezadakeen». Bere aurpegia, distira barikoa, bere ahots zabar eta bena. Bera, ez dirudi zentzugabea bera lurrean izatea; arrazoirik bazeukala ematen zuen. «Berba egin baniezaiokeen, Paul barik». Hotz izoztuaren artean, brast, txinpartaka hasi zen sugar bat: berari idaztea besterik ez daukat. Xede bat. Jadanik bazegoen xede bat; berriro martxan zebilen denbora, nabari eta beroa. Hélène espaloiaren ertzaren kontra behaztopatu eta barrezka hasi zen.

"Simone de Beauvoir / Besteen odola" orrialde nagusia