Uzt 29 04

Iñaki Uriarte joan da

Iñaki Uriarte kazetaria joan da. Euskaldunon Egunkaria eta Argiako kazetaria izan zenak, lehenago ere zenbait testu plazaratu zituen Ttu Ttua eta Susa aldizkarietan, Iñaki Goitioltza izengoitiaz. Atzo esan behar nizkizunak poema kaleratu zuen Ttu Tua aldizkarian 1985eko udazkenean. Klick! ipuina 1986ko azaroan Susan, eta Denborak berdin berdin korritzen du eta ipuina aldizkari berean 1987ko apirileko Gernika monografikoan.

Uzt 29 04

Abelino Barriolaren Lagun txar bat

Abelino Barriolaren Lagun txar bat, Donostiako kaian girotutako antzerki lana, eskaintzen du euskaraz.net-ek udako egun hauetan irakurtzeko. Barriola Donostiako Udaleko zinegotzia izan zen eta bere ahaleginari zor zaizkio bai Artikutzako urak hirira ekartzea, bai Euskal Iztundea, Euskal Hizkuntza eta Deklamazio Eskola, sortzea.

Uzt 29 04

Politikoei mihitik helduz

EAEko estatutua zela eta hala jardun zuten Oh Euzkadi-koek 1979ko uztaileko azken asteko Zeruko Argia-n. EAErako estatutua burutu zela eta haren inguruko adierazpenekin hasita, bestelako gai batzuetan adierazpenak egindakoak izan zituzten jopuntu: Mitxel Unzueta, Xabier Arzalluz, Mario Onaindia… Abuztuko etena eta oporraldia bazetorrela eta oporrei buruzko atala ere eman ziguten. Ladix Arrosagarai izan zuten idazle gonbidatu. Eta, guk orain beraien sailarekin egingo dugun bezala, hilabete t’erdiko oporrak hartu zituzten.

Uzt 29 04

Alfontso Irigoienen Herrian gara bizi

Hizkuntzalari gisa ezagunagoa, eta oro har euskaltzale langile moduan, sormenezko literatur lana ere egin zuen Alfontso Irigoienek. Herrian gara bizi (1979) bere lehen poema liburua izan zen, baina gerora argitaratu zituen beste bi, Orbel eta orri 1980an eta Hi ta ni garade zu, to ez date no 1989an. Irrisko Xortaren azkena izan zen Alfontso Irigoienena. Zortzi liburu eta idazle berri pare bat ezagutzera eman eta gero, hortxe amaitu zuen Leopoldo Zugaza argitaldariak orain Interneten irakurgai dagoen bilduma interesgarri hau.

Uzt 22 04

Polikarpo Iraizozen poemak

Kristo gure Jauna eta andredena Maria du izenburua Irrisko Xorta saileko zazpigarrenak, Polikarpo Iraizozen poemarioak. Izenburuak adierazten duenez erlijio gaia jorratzen du liburuak, 44 sonetok osatua. 1978. urtean Euskaltzaindiak eta Bizkaiko Aurrezki Kutxak antolatutako Felipe Arrese Beitia saria irabazi zuen. 1897an jaioa, Polikarpo Iraizozek (jaiotzez Agustin Zarranz) bide luzea egina zuen euskalgintzan eta literaturgintzan, eta lan asko argitaratuak, batez ere prosan. Itzultzaile ere izana, 50 urtez euskal aldizkarietan kolaboratzaile jardundakoa dugu kaputxino nafarra. Euzko Gogoa eta Egan aldizkarietan, adibidez, poema mordoa argitaratua da (Euzko Gogoan Irisarri ezizenaz). Liburua argitaratu eta hurrengo urtean, 1980an, hil zen.

Uzt 22 04

Olarra eta Hemingway

Ohi bezala, kupidarik gabekoa eta komarik ez galtzekoa zen orain 25 urteko Izagirre eta Saizarbitoriaren Oh! Euzkadi saileko komentarioa, Zeruko Argia aldizkariaren 839. zenbakikoa. Enpresarioaren inguruko lerro batzuen ondoren, eta Nafarroaz eta Egin-ez idazteko beta galdu gabe, Pasaiako San Ferminen inguruko kronika eder askoa ekarri zuten. Idazle gonbidatua Jon Casenave izan zuten.

Uzt 15 04

Augustin Zubikarai hil da

Augustin Zubikarai Ondarroan jaio zen 1914ko azaroaren 3an eta Galdakaon hil zen 2004ko uztailaren 12an. Gaztetatik hasi zen euskaraz idazten eta 1937an gerra garaian kaleratu zen Eguna euskarazko egunkariko erredaktore izan zen. Gerra ostean ere etengabe segitu du idazten eta esan liteke bera dela egungo idazle oparoenetako bat.
        Literatur aldizkarietan ere asko idatzitakoa dugu ondarrutarra, Egan eta Olerti aldizkarietan topatu dizkiogu batez ere lanak. Olertin 1959tik 1987ra bitartean kolaboratu zuen —17 poesia sorta—; Egan aldizkarian 1957tik 1982ra bitartean aurkitu dizkiogu zortzi bat lan —tartean 6 antzerki saio—.

Uzt 15 04

Anacabe kapitainaren balada

Uztailean urtero Kale Antzerki jaialdia egiten da Lekeition. Aurtean, besteak beste Anacabe kapitainaren balada bakarrizketa aurkeztu zuten uztailaren 9an. Javier Gonzalez de Duranak idatzi eta Mari Jose Kerejetak euskaratutako lanaren antzezpena Ramon Castrok egin zuen, Karlos Paneraren zuzendaritzapean. Testu osoa eskaintzen dizugu aste honetan.

Uzt 15 04

Oh! Euzkadi-koak Euskaltzaindiarekin

Zeruko Argia-ren 838. zenbakiarekin kaleratutako Oh! Euzkadi sailean Euskaltzaindiaren aldeko artikulua idatzi zuten Saizarbitoriak eta Izagirrek. Juan San Martinen aldekoa, egia esan, eta zehatzagoak izateko, hura bota zutenen aurkakoa. Kultura Kontseilaritzan zuzendaritza hartua zuen Juan San Martinek eta orduantxe kendu zioten, EAJko sektore batzuen presioz, artikuluan irakur daitekeenez. Idazle gonbidatua Juan Martin Alegria izan zuten.

Uzt 15 04

Anton Txekhoven mendeurrena

1904ko uztailaren 15eko goizaldean hil zen Anton Txekhov idazle errusiarra. Ipuingintzako maisu, antzerkigile handia, bere heriotzaren mendeurrena dela-eta euskarara ekarri diren bere lan guztien bilduma egin nahi izan dugu. 1956an kaleratu zen lehena (Guraso zintzoa), Egan aldizkarian, Elizaldek euskaratua, eta gerora Egan-en bertan Pello Zabaletak bi ipuin (Ispilu okerra eta Atezain eskolatua) euskaratu ditu, D. de l’Ak bat (Vanka) Txistu & Tambolin-en eta bakarrizketa bat argitaratu da Zubizabal aldizkarian. Liburuak bi argitaratu dira. 1987an, Begoña Lasak euskaratuta, Bi antzerki labur plazaratu zuen Baroja etxeak. 1990ean, azkenik, eta Literatura Unibertsala bildumaren baitan, Xabier Mendigurenek itzulitako Ipuinak kaleratu zen. Denak dauzkazu hemen irakurgai.
Mendeurren honetarako azken ipuin bat ere ekarri nahi izan dugu, baina ez Txekhovena, Txekhovez baizik. Raymon Carverren Mandatua ipuina itzuli du Harkaitz Canok, non idazle estatubatuarrak Txekhoven bizitzako azken uneekin narrazioa osatu zuen.

Uzt 08 04

Neruda eta Otero Egan-en

1904ko uztailaren 12an jaioa, mendeurrena da Pablo Neruda poeta txiletarrarena. 2003ko iraileko 89. Literatur Emailuan, bere heriotzaren 30. urteurrena zela-eta, eskaini genituen euskarara ekarritako Nerudaren bost poema. Bada besterik: Egan aldizkarian, 1973ko zenbakian, Ibon Sarasolak Pablo Nerudaren poema baten itzulpen “polemikoa” kaleratu zuen. Eta bestalde, mendeurrena dela eta, Jose Luis Padronek oraintsu kaleratu du Amodiozko hogei poema eta kanta bat bakar-mindua poemarioa Gara egunkariarekin. Liburu honetako poemak Nerudaren beraren ahotsean entzun daitezke. Maskarada taldeak, bestalde, Antonio Skarmetak idatzitako Nerudaren postaria taularatu zuen 1997an, Patxo Telleriak euskaratua.
Egan aldizkarian bertan, bestalde, aurki daitezke orain 25 urte zendutako Blas de Oteroren hainbat poema, gaztelaniaz lehenak, eta euskaraz, Gabriel Arestik itzuliak, beste dozena bat. Olerti eta Korrok aldizkarietan ere euskaratu zuten Oteroren poemarik: Literatur Aldizkarien Gordailuan irakur daitezke denak.

Uzt 08 04

Xabier Azurmendiren Jesus

Izatearen malura (1971) eta Maiteño(1973) poemarioen ostean, 1978an beste poema liburu bat kaleratu zuen Xabier Azurmendik: Jesus. Poetaz gain historialari eta ikertzailea ere bazenak Nazaret-eko Jesus gai zuen poema liburua idatzi zuen, ikuspuntu erlijioso bai baina berezi batetik. Irrisko Sortako bosgarrena egin zuen hauxe izan zuen poesian azkena, eta gerora Patri Urkizurekin batera kaleratu zuen Santa Kruz apaizari buruzko ikerketa lan bat. 1996an hil zen. Jesus bere liburua osorik eskaintzen dizugu.

Uzt 08 04

Euskarazko etsaminak

EUTGko Letras-eko fakultatean azterketak euskaraz egin eta horren ondorioz sortutako zalaparta hartu zuten aintzat Saizarbitoriak eta Izagirrek orain 25 urteko Zeruko Argiako Oh! Euzkadi saileko komentarioan. Katedradunen batek azterketak euskaraz egin zituztenen aurka esandakoekin, atzekoz aurrera, osatu zuten artikulu nagusia. Idazle gonbidatua Pello Lizarralde izan zuten, eta tarterik ere bai orain 25 urte Madrilen hil zen Blas de Otero gogoratzeko.

Uzt 08 04

Emeterio Arreseren eskuizkribuak

Aurten 50 urte dira Emeterio Arrese hil zela. Poetaren eskuizkribu batzuk aurkitu dituzte berriki Javier Bello Portu musikari zenaren paperen artean, haren zaintzapean utzi baitzituen Arresek. Koaderno batean eskuz idatzirik datoz 31 poema, horietatik hamar Olerki berrizte bilduman (Kuliska Sorta 1952) argitaratuak, beste zenbait aldizkarietan plazaratuak, baina baita ere guretzat ezezagunak diren batzuk. David Azurza eta Joxemari Iturraldek utzi digute koadernoa, eta faksimilea egin dugu, berorren transkripzioaz.

Uzt 01 04

Kabezudoak eta jiganteak

1979ko uztaileko lehen asteko Zeruko Argiako Oh Euzkadi sailak gai bitxia izan zuen hizpide: kabezudoak eta jiganteak. Inguratzen gaituen zuzentasun-grinak orain buruhandi eta erraldoiak esatera akaso eramango gituzkeen, baina orain 25 urte bazuten zuzentasuna dela eta beste iritzi, eta praktikarik. Ale berean argitaratu zuten “Tertulia” akademiaren gutuna, horren adibide. Asteko gonbidatua Gabino Arsuaga izan zen, Txirritaz idazten.

Agenda

Efemerideak

Kritikak