Kaletarra naiz... zuhaitz kaletarra

Joxemari Carrere

        Eguzkiak hutsik egin gabe bidaiatzen du gure zeruan, ilargiaren bila. Ilargia lurpeko kriseilua da eta bere mundua dakarkigu gaueko biztanleei. Urak goitik behera egiten du beti eta bizitza blaitzen du. Garaietako joan-etorriak biltzen gaitu eta guk hemen jarraitzen dugu noiz arte jakin gabe. Mundua borobila omen, geure ibilera bezalatsu. Sortuak gara eta sortuko dugu. Sortuko dira eta sortuko omen dute. Harrigarririk ez dago, geure arimetan izan ezik.

        Entzun dezagun.

        Ni arbola bat naiz. Haritza. Ordea, izan nintekeen bestelakoa ere; ez dugu aukeratzerik, baina, zer izango garen, izan bagara eta kitto. Ni arbola bat naiz. Haritza. Eta gazterik ekarri ninduten lur mutur txiki honetara. Txikiegia. Bakartiegia. Izan ere aldamenean ez dut lagunik.

        Bizimodu arrunteko zuhaitza nauzue. Udaberrian kimuak lehertu egiten dira hosto berdeei lekua utziz. Udan nire handitasunean agertzen naiz. Itzal sortzailea. Udazkenean, hostoek, gorritzen hastearekin batera, lurra jotzen dute. Neguan biluztasunak hartzen nau eta loaren mundura abiatzen naiz. Bizitza arrunta. Esan dizuet.

        Kaletarra naiz. Zuhaitz kaletarra. Mendikoak eta kalekoak daude. Ni bigarrenetakoa naiz. Esana dizuet. Kalekumea. Abiadura bizikoa. Ke arteko egunetan hazia. Hezia. Kaletarra naiz. Eta hau huskeria iruditzen zaionari, agian, traizioa ere irudituko zaio. Arbolak ezin baitira kaletarrak izan, menditarrak baizik; gehienez ere sasikoak, inolaz ere kaletarrak. Asfaltoa eta porlana mendikoak ez diren bezala. Kontatu didate, ordea, horietan ere menditarrik badela, eta nahikotxo gainera.

        Nortasuna, aitzitik, badaukat. Nortasun ohorezkoa. Gernikakoaren kimu preziatua naiz nonbait. Ezagutzen al duzue Gernikakoa? Nik ez. Entzuna daukat haren garrantzia, egiten dizkioten ohoreak. Hura, baina, arbola da ni neu bezala. Sustraiak, enborra, adarrak eta hostoak ditu. Nik bezala. Gainerako zuhaitzek bezala. Baina ni haren ondorengoa naizenez, berezia naiz, omen. Ez dut nik ulertzen halakorik. Eta horregatik landatu naute leku bakarti honetan, gainerako lagunetatik urrun, aparte. Besteek nire egituraren antzekoa dute, baina ez omen dute nortasunik, ez omen dute ezer askorik adierazten, arbola izateaz aparte. Baina ni arbola naiz. Haritza. Bestelakoa izan nintekeen ere, ordea. Nire bizitza antzekoa litzateke. Berdin egongo nintzateke lur mutur bakarti honetan, edo antzeko beste batean. Kaletarra naiz. Zarata, porlana eta galipot umea.

        Nire enborrari lotzen dizkioten pankartek mezu askatzaileetan ezkutatzen naute. Eta ni isil, mutu jarraitzen dut iragandako handitasunaren oroimen gisa, nonbait. Izan ere aspaldikoak dira nire asaben hostopean egindako zinak. Nire hosto azpietan, berriz, ez dut entzuten ohorezko hitzik, eta zakurren barru indarrak eta gizakien hondakinak besterik ez dira biltzen nire sustraiak elikatuz. Horregatik, beharbada, motel, geldo hazten naiz. Eta oker. Ortzeko mugen bila abiatu beharrean, adarrek lau aldetara ekiten dute. Inor ez da kexu. Ni ez naiz kexu. Kaletarra bainaiz.

        Pentsatu izan dut inoiz zuhaitza ez banintz zer izango ote nintzen. Beste bizitza batean. Iragandakoan edo etorkizunekoan. Goiz batean esnatu eta, eguzki printzek mundua argitu bezala, ni pertsona agertu. Pertsona arrunta, ez ohorezko. Lur muturtxo honetatik alde egin eta orain arte sustraiak izandakoak lekuz aldatu, lur berria eskaini. Ondotik igarotzen denari agur egin. Norabideaz galdetu, nora jo ez baldin badakit ere. Pertsona arrunta izan. Kaletarra. Eta mundua ezagutu. Ibili. Askatasunean. Urtaroak osotasunean gozatu. Udaberriko barruko kimuak loratzen sentitu; udako alaitasuna; udazkeneko saudadea, malenkonia; neguko moteltasuna. Eta konpartitu sentipen guztiak. Ondokoari azaldu nola dabilen odola zainetan barrena, bihotzaren taupaden erritmoan. Aldamenekoarekin konpartitu egunean zehar ikasitakoa, ikusitakoa, kontatutakoa, kantatutakoa. Adiskideak egin. Ezagutu. Ikusi eta ikasi. Entzun eta adierazi. Ukitu, laztandu, heldu, utzi; eta berriro hunkitu. Pertsona esnatuko banintz lur mutur txiki zikin honetatik alde egingo nuke, beste lurren bila.

        Ordea, zuhaitza naiz; zuhaitz kaletarra. Ohorezkoa baina. Ohore ezarria. Baina porlan, asfalto eta ke arteko zuhaitza. Sustraiak fermuki, sendo daude erroturik belarrik gabeko lokatzezko lur zati honetan, ni betiko lotuz. Zuhaitza naiz eta ez pertsona. Horregatik agian, ezin dut alde egin; hemen nago bakar, mutu, isil. Bizimodu arruntean ihartzen. Etsita. Zuhaitza. Kaletarra. Eta ez dakusat bidezidorrik hemendik ihes egiteko. Pertsona sortu izan banintz...

        Eguzkiak bere bidaia amaitu du lur gaineko munduan, lur azpiko mundua argitzera doa, ezti eta esnezko ibaiak berotzera, ilargiarekin bat noiz egingo itxaropenarekin. Bitartean ilargia ageri da, gauekoen bizitzak argitzera. Bildu dira loreak, lokartu dira landareak, isildu dira txoriak. Itzaletan murgiltzen da mundua. Kalea izan ezik. Kaletarrek ez dute ez egunik ez gaurik nozitzen, kaletarrak dira; asfaltoak ez du lorik hartzen, hila baitago. Urrutian ahots kraskatu batek kanta alaia eskaintzen du, bihotz tristeak ernatzeko. Beira puskatuaren oihartzuna. Pauso bakartiak. Joan-etorrian dabiltzan ahotsak. Motore zarata. Kaleak ez du lorik, ez ametsik. Pausoak. Ahotsak. Amodio galduaren kantak. Itzalak. Pertsonak dira. Zuhaitz ohoredunaren sustraiei beren erraiak eskaintzen.