Txomin irutxulotarra bere erriyan
Artola, Ramon
1.
Urrutiyetan nere denbora
pasarik jira ta bira,
momentu ontan arkitutzen naiz
Donostiyari begira;
urte askoren buruban nator
itxasoz nere errira,
orain sartu naiz Irutxulueta
zarrera eta berrira.
2
Zartutu nator Donostiyara
irten nintzana gazterik,
ontaz oroitugabe pasatu
etzait jairik ez asterik;
orain beraren barrenen nago
pozez ta penak beterik.
zeņen ez detan ikusten gauza
diferentiak besterik.
3
Ez dakit nondik nora nabillen
non jartzen detan pausua,
antzikan ezin ezeri eman
au da lan kuriosua;
ŋNon dira nere jaitetxea,
kalea eta ausoa?
ezin billatu ditut non diran
jirarik erri osoa.
4
Iru orduban nabil zoratzen
aruntz juan onuntz jira,
lengo emengo etxeak eta
gauzak non diran begira:
kupelatei ta, tabernariyak,
ere, lenguak ez dira,
zarrikan ez det ezer billatzen,
guztiyak berriyak dira.
5
Noiz bait bearda azaldu zaizkit
etxe lengoak diranak,
gaztelubaren oņean daude
ogei ez dira dianak,
eliza bi ta bi konbentubak
erre izan etziranak,
oyek bakarrik ikusten ditut
lenago emen ziranak.
6
Ez dira lengo muralla aundi
beltz aiek ere ageri,
kontu artutzen beti egoten
ziranak Donostiyari.
beren tokiyan jolas-leku ta
arbolak daude ugari,
ikusten naguen egi guztiyak
gezurra dala diruri.
7
Aundiyak eta ederrak dira
emen egin diran lanak,
eta ez ere eskasagoak
egiten ari diranak;
lengo denboran ondar pilla ta
belar tokiyak ziranak,
gaur erri berri batekin iya
eztali dira dianak.
8
Arboldegizko pauso lekubak
lore toki ta zelayak
graziyaz daude beteak eta
etxeak dira galaiyak;
arku jirakan plaza ederrak,
kaleak zabal alaiyak;
au guztiya du koroitzen iņon
igualik ez duben plaiyak.
9
Begira jarri erriyari ta
orobat itxasoari,
eta guziyan edertasuna
besterik ez da ageri;
ŋnola ez jaio bati burura
ote zan goitik erori?
bada zerutik amildutsko
arren puska bat diruri.
10
Begiyak ase eziņik dauzkat
ikustez nere erriya.
ametz gozo bat ezdala ere
ezin sinistu det iya;
ain beste ez bezin perla
eder, begiragarriya
au ez da lengo Irutxuloeta
da zeru txiki berriya.
