inprimatu
Arrats-ņabar orrazia
Izenburua:
Arrats-ņabar orrazia
Sinadura:
Martin Ugarte
Urkizaren iruzkina:
Egilea(k):
Ugarte Azurmendi, Martin

Argitalpena:
Olerti.
Urtea:
1987
Argitalpenaren urtea:
Alea:
1984
Orrialdea:
158

Arrats-ņabar orrazia

 

Martin Ugarte

 

                                         1983ko Olerti Egunean saritutako poema

 

 ARRATS-ŅABAR ORRAZIA

 ARGI-MOTOTS BILDUAN,

 ZILLAR-LITSAK ORRAZTUAZ

 GORRI-ŅABAR GANDUAN.

 ANDRE EGUZKI MURGILBERA,

 GONA-GORRITAN ITXASPERA;

 PIXKA-PIXKAKA GALDUAZ,

 UREN EPAI ZURGUAN...

 

 Eguntxinta urratzean,

 izarrak ņirņira galtzen,

 Zeruan zapi artzen.

 Erlaiņo opil nagia,

 egal zirdiņetan urtzen;

 eguzki muxi-berria

 urrezko printzakiz jazten.

 

 Lugiņak otoiz darraio,

 otoiz;

 apal da burumakur

 eguneko nekeak opalbide,

 Zeru-lurren

 jabeari.

 

 Eguzki begiari keiņuz,

 landa-txoria

 txotxean

 kantari.

 

 Errekatxoak.

 Belatzeko lore motak.

 Oianeko piztiak...

 Gilikaz dantzari

 goiz

 argiari.

 

 Eta eguzki Amama

 goi urdiņa igurtziaz,

 egara geldi-geldian

 beerantz beroa jaurtiaz.

 Joanaren ardatz neurtuan,

 berekix autu-mautuan;

 leenik urratu begia

 atzean ospel utziaz.

 

 Eta azken bitxian,

 txangoaren masail biek

 esitu

 zaizkitzu.

 

 Ta aurrera eziņik,

 erdoi-apar naasiko

 itxas-zurguan,

 gorri-ņabar ganduzko

 odol-bilduan;

 illunak laztan

 dagizu.

 

 Argia kentzen-kentzen,

 jaiotuneko urre-bizarrak,

 arrats-ņabar orraziak

 gabaren zorroan;

 orraztu ezik,

 urratu ta eten

 dizkitzu...

 

 Arrats-ņabar orrazia

 argi-motots bilduan,

 zillar-litsak orraztuaz

 gorri-ņabar ganduan.

 Andre eguzki murgilbera,

 gona-gorritan itxaspera;

 pixka-pixkaka galduaz,

 uren epai zurguan...

 

 Aritz...

 Landare irmo,

 landare zimel da

 tringoa...

 

 Gangorra oskarbian gora,

 ta luondo sakonean

 orpoa.

 

 Besadarrak orritsu ta musker,

 arre-berdaxka azala;

 lodiera geitzen geitzen,

 izardi-lika

 ezkoa...

 

 Bai ote,

 ikuskizun bitxiagorik

 begi-ninientzat,

 

 orri luzexka zain irtenak,

 labain da ttanttoka

 goizeko

 intzaz,

 

 eta paparrartea

 ebakiaz darraionean,

 eguzkiaren

 leenen

 printzaz...?

 

 Pago... Gaztain... Lizar...

 Inguru-lur kide,

 Aitor'en Leiņuko

 jatorri-senide.

 Piņu arrotz ori

 onartuaz bide;

 bere aukerara

 zauzkate iņude...

 

 Atzo...

 Intz ezaberaz mardul

 kimu-berrixkak.

 

 Gaur...

 Azkuntzaren kurpilla

 zapuztera,

 lodiera izardia

 agortzera,

 lanbroaren zamapean,

 antzaldatze xinplean;

 zeuron paparrarteko

 orritzak.

 

 Betidaniko joeraz

 aldaaro zubian barna

 negu-zorrora;

 Lizar.

 Gaztain.

 Pago ta

 Aritzak...

 

 Elmuga orporantza,

 umoaro sarean

 jazkera bitxia

 artzen.

 

 Tantai-magal parpaillak

 gorri-ori pinttarre,

 ezkotasuna

 galtzen.

 

 Aizexka xinplearen igurtziaz

 dilinduka,

 intz-ttanttoen gisara

 bat-biņaka;

 orriak txotxetik

 kimatzen.

 

 Kimatzen, kimatzen;

 erio-ari joera apalean,

 arrats-ņabar orrazian

 erortzen...

 

 Oroitamen bizia zait

 amaren magala,

 gai-gezen garrazgunaz

 oreturik dala.

 

 Bularrean txori,

 begi biek xabal;

 aurpegiz-aurpegi,

 mintzairaz apal...

 Aurtasun pardelean

 eztitan nintzala,

 azipide bitxiari

 asera emana.

 

 Amaren magalean,

 amaren bularrean;

 lumeztu gabeko uxoa.

 Une bat ez garratzik,

 ez gorroto kiratsik;

 dena bai lilluramen,

 ezti-markatsa duin goxoa.

 

 Abian errotzen da nor

 bizitzaren egapean,

 bat-batean lore-bete

 askortasun epelean.

 Mototsa orraztean.

 Bizarra ernetzean.

 Lore-pipitta sentitzean...

 Ordu ainbat bidekurtze

 bizi-giro aldatzean.

 

 Aldi berean odeigunak,

 bide murkoan biurgunak;

 oskarbiaren ler-etenaz

 norabideak damaigunak...

 Lore-betek uzta aldi,

 biribil doan munduan,

 azmugaren etenaz bat,

 norabide kukuilluan.

 

 Zertaz amets artaz ase,

 ainbat kutizi eskuan,

 gogo-biotz murgildari

 zoriz gaindiko putzuan...

 

 Eta, urruti batean...

 Joan dijoa, joan,

 itzuli-mitzuli;

 bizi-muga

 aazkorra.

 

 Begi luzeok ez-ikusi arren,

 zentzu astunean

 idurimen minkorra...

 

 Eta betarteko ikusguna otzean

 zinzilik,

 lauso megatxaz

 estalirik,

 gezurtatu eziņeko egi

 bakarra:

 

 Bizitzaren belakia.

 Arrats-ņabar orrazia...

 Argi ta illunaren

 ezpaintarte estuan;

 erio-iritai

 lapurra...

 

       * * *

 

 Gau beltzak eguna egapera,

 baiņan abian biaramona.

 Zugaitzak ere urte-mugaro

 orri-berritan panpox dagona.

 Eta gizonon arrazoi bide...?

 Sinisteak onen erantzuna...

 

 


inprimatu