Erailketa itzela

(Gernika sutan)

Aurraitz

 Guduteko arratsaldea

 iskillu-artean itun.

 Baso odolduak-zear ordu

 latzen etorrerak burrun.

 Gudoiñeko ots eta irrintziak

 eriotzen iragarkun.

 Uri ta baserri ebillan

 nekea, gogoen lagun.

 Aberri-bizkar zaurituan

 artega askatasun-miña.

 Auzka gogorretan, oldartsu,

 gaztediaren kemena.

 Bake-egarriz lanean zintzo

 ziarduala erri leuna,

 edoiak-beera, orroeka,

 eldu zan amurru illuna.

 Erio-zemaia zabaltzen

 gudu-oiñetatik asau,

 gure etsaien otsean, doixtarrak,

 goi-indarrak nai zitun muxtau.

 Euzko-gogoa illuntzearren

 erriak apurtzea arau:

 Gure Erriaren pizkundez

 gura eben biurtu gau.

 Ilketa ugariago zeiten

 etsaiak odol-egarriz,

 asteleen atsalde bat auta

 eban, gaiztakeri ikasiz.

 Albo-erritarrak azokan

 zirala oitura-neurriz,

 egontzi bat eldu zan egoi

 -aldetik, taiu izugarriz.

 Ordu nekatsuen geznari,

 opageia astiz so eben...

 Ez egon aldezkairik,

 nasai erailketea bete eikeen.

 Eriotzez zamauta, berein

 egontzik, irunen-irunen,

 iru ordu t'erdian burdin

 -jasa ez ebien eten.

 Uriaren bakea kalez igesi,

 zauri ta bildur:

 Izuikara biotzen jaube ebillan

 Erioren ur. Lekoreratzen

 ziranentzat iskillazkarrak

 goian zuur: Zuzen-eske

 errugeen odola,

 zauri-gordiñetan, itur.

 Aleuni ezarri autsazan

 erpe zitalak gorrotok.

 Ez eutsan emon errukirik

 zaar, ume, emakume ez geixok.

 —Ez eban itxi aratuge

 etxe ez bazterrik Eriok—.

 Aiots gorien menpe igesi

 ekusen bizitza orok.

 Suzko orduen zalapartadan

 zoritxar oro bereber:

 Soin apurtuen oiñazeak,

 zotinka tatarrez, iltzer.

 Neke danen erdien amen

 negarren kupida ziper.

 Txarkeri oron edena uste

 -arte etzan Erioa asper.

 Menpetzailleen ezpata ankerrak

 zearkatuta biotza,

 seme illak oiñetan, gera zan,

 aul, Euzkadi'ren biotza.

 Bake erailduan negar

 eta negar, eldu zan arratsa...

 Odol-egarria ase eziñik

 urran ebillan arrotza.

 Sendi zuzituen auenak

 samintsu ebizan, bakar,

 galdu-billa, gabaren kolko

 baltzean, arruak-zear.

 Euzkotarron erri gurena

 neketzan kiskaltzen, su-gar...

 Zut irauan Euzko-gogoak,

 barano oro arriabar.

 Erroma sutuz gero Neron

 -antzera, begikuna aizun,

 menpetzailleen buruzagiak

 opagaia so-ban lizun.

 Jakingeen aurrean erruge

 ager guraz, estalkizun,

 guzurraren zikiña, mundu

 -zear, ezarri nai euskun.

 Jainko izenaz menpetzailleak

 egin-zauri larria ilkor,

 Euzkadi'ren biotzak odol

 dariola dirau, minkor.

 Alde bitako neba-arrebak

 alkartu gaitezan bizkor:

 Ez da biziteko gai bakez

 dirauna, koldar ta elkor.