inprimatu
Ama-lur
Izenburua:
Ama-lur
Sinadura:
Eulogio Artetxe
Urkizaren iruzkina:
Egilea(k):
Artetxe, Eulogio

Argitalpena:
Olerti.
Urtea:
1967
Argitalpenaren urtea:
Alea:
1967 III-IV Geldi ta itsu
Orrialdea:
8-11

Ama-lur

 

Artetxe-Egia'tar Eulogi

 

1. Mendien lelua

 

 OAma lur!... Erri zaarren aitona zeran erria!

 Noiztiko, eta nundikoa ete zure sortze iturria!

 Noiz ta nundiko zure ezkutukizko jatorria!

 Nori itaundu, eta nok ase lei jakin-nai onen egarria?

 

                 Jakin egarri

                 Misterioz betea,

                 Erantzun ziurrik

                 Iñok emon gabea.

 

 Itaun, itaun bai. Or dituk nai aiña aran eta zelai,

 Guztiz orlei, zuri-gorri lore-pitxiz, dan-danak alai,

 Baita beste ainbat baso-mendi, iturri ta ibai;

 Or baita Kantauri, bere asarretan dana irentsi nai.

 

                 Mendi-itxasoai

                 Naita itanduko

                 Misterioa ezta

                 oso argituko.

 

         Aixak... i...

 Lepoa zabal ta gain-gain doan mendi mardul guri,

 Zenbat eunkiz dauzkak, inguratzen auen lur menditsu ori?

 —Mundua mundu, emen naxak zai, aterri nai euri,

 GORBEI nazanetik beti eta beti, beti naxak adi,

 Inguru guztitik, euzko lurra jatak, ikuspegi ori.

 

                 Antxiñatan ta gaur

                 Gizaldiak ezkero

                 Berau da Euzko lur,

                 Berau beti-betiro

                 Euzkotarren ama lur.

 

         Aixak... i...

 Goi-goiena aixan bizkar-legorreko, mendi gaillur gorri,

 Zenbat eunkiz dauzkak, inguratzen auen lur basotsu ori?

 —Mundua mundu, emen naxak zai, elur ta euzki gori,

 AIZGORRI nazanetik beti eta beti, beti naxak adi,

 Inguru guztitik, Euzko lurra jatak, ikuspegi ori.

 

                 Antxiñatan ta gaur

                 Gizaldiak ezkero

                 Berau da Euzko lur,

                 Berau beti-betiro

                 Euzkotarren ama lur.

 

         Aixak... i...

 Kondaira ta entzutez, nagosien aixan, napar mendi andi,

 Zenbat eunkiz dauzkak inguratzen auen lur menditsu ori?

 —Mundua mundu, emen naxak tinko ta zai, gizaldiz gizaldi,

 ARALAR nazanetik, beti eta beti, beti naxak adi,

 Erromatar, nai godu aurretik, Euzko lurra yatak inguruko ori.

 

                 Alboz arraza asko

                 Izan igaroak,

                 Emen dituk bertoko

                 Betiko euzkoak.

 

                 Bere lur emen dau

                 Euzkoak len ta gaur,

                 Biotzez maitatzen dau

                 Berbere ama lur.

 

                 Itaun beste bati:

                 Orra AUÑAMENDI!

 

                 Sor ta sarkaldeti,

                 Bai iparraldeti,

                 Nai ego-aldeti

                 Dakustan lur ori

                 Noizkoa dirudi,

                 Nortzuk dituk bizi?

 

                 Noizkorik ez dago,

                 Or beti bai-dago

                 Arri-aro ta lenago,

                 Burdin-aro ta gero;

                 Mendi nazan ezkero

                 Erri ori or dago.

 

                 AUÑAMENDI

                 Nazaneti

                 Lur ori ta ni

                 Jaio-jaiotzati

                 Euzkalerri

                 Gaituk beti.

 

                 Euzkalerri

                 T'euzko lur

                 Euzkotarren

                 Ama lur.

 

2. Itxasoaren kantua

 

 Kontau kantaz KANTUARI

 Itxaso artega ta urduri,

 Noizbein bare ta kantari,

 Geien zezen burrukari.

 

 Baiña...  ixii!...

 Laga eik lelu ori!

 Ixo ixo... ixi!

 Noizbat bare adi!

 Ixo... ixo... ixi!

 Naita une erdi!

 

 Aupa!, ta murruntz andi,

 Aupa!, ta purrutz emendi;

 Joo... bein goi-goiti,

 Joo... gero azpi-azpiti.

 

 Ixo... ixo... ixi!

 Ago pizkat geldi!

 Ixo... ixo... ixi!

 Geldi... geldi... geldi!

 

 Izanik eure sorterri,

 Mundua mundu burruka dautsak

 Lur eder menditsu orri?

 Gorrotu ori azaldu eistak!

 

 —Diñoan dana ez dok egia,

 Gorrotua ez dok neurria,

 Ez dok ezta asarria,

 Emon bakotxari beria.

 

 Olaxe dok neure izatia,

 Ori ene betiko egitia,

 Urduritasun guztia

 GUZTI-EGILLEAK ezarria.

 

 BERE gogoa betetatia

 Neure onen zergaitia,

 Ortara dago itzia

 Ene iraupen guztia.

 

         * * *

 

 Zer dakik ainbat eunkian

 Lurralde orren gaiñian?

 

 Ikusten urriñean

 OIZ Bizkai erdian?

 Aruntzago ANBOTO,

 Eskoira GANEKO?

 

 Emen itxas-aldean

 SOLLUBE aldamenean?

 Sortaldera ERNIO,

 IGOTZ onuntzago?

 

 Beste milla lekutan

 Bai da emen menditan

 Bizkai ta Naparro,

 Laburdi ta Zubero.

 

 Orrek Euzko mendi,

 Ni euzko KANTAURI,

 Beti gaituk anai,

 Beti bai kantari.

 

 Araba'ko aldetan,

 Baita Gipuzkoa'n;

 Danak esat-ezkero,

 Ezta amaituko.

 

 Mendiok eta ni

 Sortu giñaneti

 Olan gaioazak beti

 Lotuak alkarri.

 

 Ibai eta iturri

 Ditugu lokarri,

 Euron erraietati

 Jatorkak jatorri.

 

 Izanik burrukari

 Eta orrulari,

 Bai nok ameslari

 Alan ameslari.

 

 Olaxe nok ari

 Gizaldiz gizaldi,

 Mundua Jaungoikoak

 Sortu ebaneti.

 

         * * *

 

 Arrezkeroz antxiña-antxiñatan,

 Denpora zarren denporetan,

 Lenengoz gizon agertu zan

 Bizitzen mendi onetan.

 

 Azkarra zoan benetan

 Itxas-ertz ta ibaietan,

 T'abere basatietan

 Jan bizi-bide lorretan.

 

 Baita artzuloetan

 Ta pisti narruetan,

 Laster moldatu zan

 Soiñeko gaietan.

 

 Alan lur auzketan,

 Bai abere zaintzan,

 Naiz itxas-lanetan

 Guztiz ausarta zan.

 

 Len bere etxia

 Artzuloa ba'zan,

 Gero borda alaiak

 Egiten ari zan.

 

         * * *

 

 Ona emen Euzkalduna,

 Zintzo ta gizon ona;

 Argia dau adimena,

 Bai besoetan almena.

 

 Baso ta etxeko jauna,

 Berea izkuntz biguna;

 Beste iñork ez dauana

 ALGUZTIDUNAK emona.

 

 Agur, euzko luri

 KANTAURI'n goralmena

 Artu egistak gaur;

 Izan beti euzkaldun,

 Jaungoikoa beti gur;

 Sorterri Berak emona

 Iraun bedi Ama Lur.

 

 


inprimatu