inprimatu
Ikusmiran
Izenburua:
Ikusmiran
Sinadura:
Luis Mari Mujika
Urkizaren iruzkina:
Egilea(k):
Mujika, Luis Mari

Argitalpena:
Olerti.
Urtea:
1966
Argitalpenaren urtea:
Alea:
1966 I-II Ikus-miran
Orrialdea:
3-34

Ikus-miran

 

Luix M. Muxika

 

                                             Bide Giroak'en bigarren zatia degu

                                               deritzaion 27 ataleko poema au.

 

Gabona

 

 Gabon, gabona,

 egunabar luzean

 Belen'era noa.

 

 A, bere armoni ta kanta,

 Jainkoaren aurpegia,

 barruko alegrantzia.

 Gabon gabona,

 Jainkoaren egunabarra,

 aingeruak diote pozez:

 ĢAintza Jainkoari goietan,

 pekea gizoneri lurretanģ.

 Eutsi, Belen, eutsi

 ta eldu zakida

 irripar gauezkoan

 ta zabaldu egizu, zabaldu

 itxaropena alboan.

 

 Mendiak bustitzen dituen

 illargiaren barrena,

 paņueluak bezela artzen zaituen

 otoitzaren barrena

 artu, artu, Jauna,

 seaskatxotik biotz umilla.

 A, gure aragian Jainkoa,

 a, gure matraillak, besoak Beregan,

 Goitarra guztiz aragizkoa!

 Gabon gabona,

 Belen'en dago Jainkoa,

 alegrantzia ta zoriona!

 

Salmoak

 

 Salmoak, salmoak,

 melodi gozoak,

 umiltasunaren emozioak

 ĢZugan uste izan dut, Jauna,

 enaiz sekulan lotsatukoģ.

 Sion lasai dago kantetan,

 barruko dardara igesian.

 

 Salmuak, salmoak

 otoitzaren guitarraz

 —laud txikiaren—

 penaz nahastuak.

 ĢJaunagan izan itxaro

 oraindik aitortuko duguta

 gure osasun dan Jaunaģ.

 

 Salmuak inguratzen nau

 goitar soiņuaz,

 biolin soiņuaz

 ta biotza otoitzez

 iņoizko asperenez...!

 

Zure aitzak

 

 Urrekoatxa zu beti

 itota zeruan...

 Zu beti Bizkai'ko

 goi zumotsuan

 itota, itota

 ezin bestean.

 

 Zakarra zira

 zure euskal izenean,

 amorruzkoak zure aitzak

 eskulpitutako irudiak

 zeruko narruan.

 Latza ta udakoa zira,

 beti zaude egunabarrez,

 beti eguzki-zaborrez.

 Ta zure ixilla

 Arrati umillera

 birjindadez ustuta...

 

 Urrekoatxa,

 euskal izena duzu

 izen izugarria

 ezen nola burnizko sapaia,

 ta zure sabelean oraindik

 zortzikoen soiņua

 euskeraren entzuna.

 

 Zure irritsezko zeruan

 zu kantari itota,

 —zerua zu itsasten,

 zu oiņazetzen—

 

 ta zu goian loituta.

 Begiok, bada, arratsero

 paseatzen dute

 zure gorputzean.

 

Anima gazte

 

 Dena sorpresa ibaitsua bezela

 eskeiņi zitzaidan,

 dena parra edo

 ardo lodia antzean.

 

 Oi, irripar urdarezkoa

 oi, irripar sarazkoa,

 ipar-aizezkoa!

 

 Naiz-eta zuen odola zahartu,

 naiz-eta zuen urrea des-apaindu

 argiro dut ikusten

 bear-bearrez datorren

 piztuera urrutikoa.

 

 Zuen irriparra betikoa da,

 eriotzean ere itxaro duelako.

 Nire biotzak zumar igarrak balitu

 ta barren-udazkenak inguratuko banindu,

 oraindik ere irria nuke,

 ta anima gazte,

 ta begiak eze.

 

 Sorpresa ibaitsuan

 zumarraren udaberria,

 eta ernetzen

 eta azitzen bere irria!

 

Eukaliptuen artean

 

 Azkenean allegatu zan,

 eta ekaitzak: mendi-gizonak

 eta itxasoak

 astindu zitun.

 

 Arrastbera zakarra

 ori-morezko labanaz

 zeru gozoaren leguntasun dontzeilia

 emagaldutzen ari zen.

 

 Ekaitzaren orru gizenean

 samin sakonak

 nahasten dute negarra.

 Ta ni bakarrik,

 bakarrik noa

 eukaliptuen artean

 frakasuaren bidean.

 

 Illargiak obenean

 gero amilduko ditu

 beso berdeak,

 zelai luze-ikaragarrian

 irentsiko nire usteak.

 

 A, biotzaren lastima,

 zakur illunak

 nire negarraren dolua

 ekaitzarekin estaliko dute,

 ta ni bitartean

 oiņazez bidean —eukaliptuen artean—.

 

 Bildur naiz,

 atzera egin dit,

 atzera animak,

 eta iņor ez doa.

 A, iņor ez ondotik,

 ta zakur sakonak bakarrik

 zaunka ta zaunka.

 Negarraren dolua!

 

Apezaren ama

 

 Zuk —apezaren ama—,

 zuk soiņean daramazu

 semearen sakramentua.

 

 Semearen apez-betikotasuna

 allegatzen duzu.

 Zure odolean bustitako

 seme apezaren eskuak

 Kristo'ren Odol santua

 altxatzen dute.

 

 Zure esku berberak dira

 —apezaren expresioan ixuriak—

 bizitzako Gorputza

 jasotzen dutenak.

 Zure ezpain laztan

 oiek, —ama usaiez—

 gizoneri barkapena

 seme-apezagan

 ixurtzen dute.

 

 Ta begi oiek

 —grazizko lagu—,

 ta anka oiek

 —salbamenezko pausu—

 zure erraien eleizan

 euritu dizkiozu,

 zure aragia

 semearenaz batean

 Jainko-Aldarean

 apez dedin biurtu.

 

 Zu semeagan luzatzen zera

 ta Kristo-Apezaganatzen,

 ta zure aragizko eleizatik

 Aldareko euskaristi-eleizara

 sartuarazten.. .

 

 Ta zure odola

 —semearen zaiņetan doana—,

 ta zure odola

 —animen gose dana—

 apezgintza betikoan aldatuta.

 

 A, seme —apeza,

 zure aharagi-emaitza

 Kristo'ren eleiz eginda.

 

 Zure erraietako seme ori

 Kristo'rekin izketan,

 izketan aldare apaletan,

 ta zu bere atzean

 Kristo'ren misterioan.

 

 Seme orrek ĢCaro Christiģ

 zure begi berberarekin

 begiratzen du

 Kristo'ren Opari errugabean,

 ta Hostia altxatzean,

 ta soiņa eskeintzean

 zure gorputza prestatuaz

 egiten dena misterioski.

 

Azkena

 

 Zein erreza botatzea

 alturatik ibarrera

 begiak etzanda.

 

 Dena bat Parusian

 azkeneko mendi.

 Kosmoaren azkena,

 osakizun berezi,

 Kristo'k bigarren etorrera

 jasoko duena.

 

 Beregan eginda guztia,

 gauzen ibarra,

 gaiaren ballara

 istoriaren malda gora

 Kristo-Omega Azkenera.

 

 Ta Azkena, Omegaren ordua

 grazia ta Izadia

 eskuratzen,

 ta denera allegatzen

 ta gizona Kristo'ratzen,

 ta Kristo Aitaganatzen.

 

 Ibai guztizko onetan

 materi ta espiritua dan

 itxaso berde —otzean

 —itxaso guztizkoa,

 Kristo'gandutako kosmoa—

 izadia Omegara igotzen.

 Ta Izadi humiIla

 Kristo'k Omegatik begiratua;

 materiaren gorputzetik

 asmo kristotarrean bildua!

 

Batasuna

 

 Ballagaren linea guztiak

 mendiruntz ikus nituen,

 zelaia fruituaz emalduta

 lineatan igesten.

 

 Dena arengan biltzen zan,

 bere Personaren gogo-aldaketa

 aldiro nabaitzen,

 gauzen asiera ta bukaera.

 

 Izadiaren batasuna

 osatuta bere Personan,

 nere eskuetako gauzak,

 begietako urrutiak,

 teknikaren otsak

 graziaren giroan.

 Ta ni alturan

 lur guztia eusten,

 materi gozoa,

 materi gordiņa

 geroko Jainko-gaia.

 

 Omega batasuna amiltzen

 zelairen barrena,

 gaiaren gorputzean

 asita goi-batasuna.

 

 ĢKristo'gan eginda guztiaģ.

 Aldia ta lurraren ixilla

 Beregan alkar batzen dira,

 bere grazian igotzen

 gizonaren irudira.

 

 Materi altsuaren zaiņak

 goi-natura inbaditu dute,

 ta fedearen errai beroan

 Jainkoa bera ukitu,

 Jainkoa aragian,

 Jainkoa materian,

 Jainkoa alkartasunean.

 Jainkoak gure lurretik

 egiten baidu

 Jainkotasunaren etxea,

 Jainkoaren gorputza.

 

Gitarra bertsolaria

 

 Bertsolaria, bertsolaria,

 gitarra-kantaria.

 

 Bertsolariak

 eguna poesiz

 argitzen du.

 Alderdi bajuetatik,

 biolin besoetatik

 bertsolariak

 musika apaiņa

 kantatzen du,

 eguerdiaren argia,

 illargi trixte

 eroria.

 

 Bertsolariak kantatzen du

 zelaiaren aspergarria,

 Euskalerriaren nekea,

 zumarraren nagia.

 A!, zenbat asperkeri

 ur-ertzeko zumarretan,

 zenbat negar-dolu

 lurralde azetan...!

 

 Bertsolaria zortzikoak

 ari da kantari,

 ta bere gitarra

 atzamarka bihotzari,

 ta zelaia urrutian,

 ta urrutia

 arratsaren argian,

 ta argia

 bihotzaren nagian.

 

 Bertsolaria, bertsolaria,

 gitarra-kantaria,

 asperrezko urrutia!

 

Oria, Oria

 

 Zelaiera ixuri dudan

 begiratu onek

 ukitu du zure presentzia.

 

 Nere ikuspenean

 piņuen samiņa,

 makalen goi-miņa

 bakarrik ageri da.

 

 Beatu dut prestuki

 ta lurraren gardenak

 egin dit sakon zauri.

 

 Oria, oria, oria

 ta zelaiari eskeiņitako

 urruti aspergarria.

 A!, urrutia,

 zelaia ta oria,

 edonungo presentzia

 begietara etorrita.

 Oria, oria, oria,

 Jauna, nik dana dakarkit

 zuri emateko,

 dana zuri eskeintzeko

 nola semetxoak amari

 irripar lenengo!

 

Piņuak

 

 Piņuak, piņuak

 usai mikatzean,

 piņuak usai erantziz

 euskal lur beltzean.

 

 Ta ipar-aizea altxatzean

 —o!, neskatxaren betarte,

 usai gozoen atsegintze—

 Arrati guziz ixuri oi da

 usaiezko ontzi antzean.

 

 Piņuak, piņuak.

 Potzu lohoti

 ta beltza zerate

 paisajearen zauri,

 seriotasun tarte.

 

 Bortiza da zuen gutizia,

 mikatza zuen antsia,

 ta zuen egonak

 luze ta sakonak

 —parajearen ulzera—, dirudi.

 

 Euskalerria izugarriagoa da

 piņu zatarren itxuran.

 Zuek aldapan

 ahaztutako pentsamentuak,

 requiem luze baten

 izu ta mamuak, zerate.

 

 A! piņuak, piņuak

 usai mikatzean,

 piņuak usai erantziz

 euskal lux beltzean.

 

Edertia

 

 Kanta zindudan,

 kantatu munduan,

 dalia ta anemona artean

 kantatu

 bihotzak ezin-bestean.

 

 A!, edertia, artea

 Gorputz Mistikuaren

 azipen,

 espirituaren garaipen

 berezia zera.

 

 Nere kantaren ezea,

 nere antsiaren bustia...

 Izadia osoaren barrena

 zabalduta ikusi dut.

 Kanta onetan

 zure aintza geiagotzen,

 zure etorrera prestatzen

 materia bersortzen

 ikusi dut.

 

 Zelaiaren bizkar zabala,

 itxasoaren aurpegi urdiņa

 begietara dut,

 eta beren freskura

 zeru biurtuta ikusten dut.

 

 Nere kosmos lagunak,

 bere aurpegiak, Jauna,

 zerorri senti zaitzala,

 bere eskuak ukitu,

 bere begiak gozatu.

 

 A!, betiko poesia, betikoa

 erasotzaille ta indartsua,

 goi-aintzaren

 ixpillu biurtua.

 Betiko poesia, betikoa

 biderik egokien

 eltzeko Jainkoa!

 

Esan zenidan

 

 Esan zenidan,

 (zenidan esan)

 a!, ikusiko banu

 itxas berdearen aurpegia,

 a!, elduko banu

 zelai zakarraren

 bihotz zumutsua,

 a!, eutsiko banu

 ederraren ikutua!

 

 Nork ipriztindu

 zeru altu orren

 gorputz igesia,

 nork eldu bere

 kixkaltasun ixuria...?

 

 Ta erantzun nizudan:

 Ez dut orren beharrik.

 nire poesia ain sakona

 ta ain barnetikoa da

 ezen gauza xotillenean

 Jainkoari kanta dariona.

 Nire poesia esker onekoa da,

 gauza tajugabe ta ongabetik be

 otoitza frango dariona.

 

 Zu arkaitz

 edo belar-izpi ezkutukoa,

 zu sare, ateko-leio,

 ladrillu-espuen

 edo osto igartuaren

 umiltasuna,

 zu mozorro, ezezpen edo tresna,

 zu tajugabe, traketsa,

 zu akets ta utsune baiņo etzerana,

 zu zera soberaz

 gaurko nere kanta,

 poesi nerea,

 trajiku ta trebea.

 

 Dena poesi deritzait,

 dena zure epifani,

 zure azalpen garbi.

 

Zure presentzia

 

 Zure presentzia

 txukunki datorkit,

 txukunki ta barrendik.

 

 Ta nik diraut

 zure alboan

 lehendiko ikutu berrian,

 betiko gaztealdian.

 

 Ta ezpaiņen karmiņa

 barruan bultzaka,

 ta usaien griņa bizia

 indar-inguruka.

 Ta etorri,

 etorri zitzaidan garbi

 zure presentzia,

 iņork ez igarritako

 barneko neurrira.

 

 Bai, Zuk urratu duzu

 nere bakarraldia,

 Zu sortu niregan

 ura illetan bezela,

 eta jabetu zatzait

 zeru sakon-urdiņa

 itxasoan ainbat.

 

 Zure presentziak

 zauritu nau zauriz

 ta miņa sortu barnean

 goikoen nostaljiz.

 Zorioneko presentzia

 beingoan irabazia!

 

Ixillaldia

 

 Anima berak

 entzun diteken ixiltasuna

 —sakon ta porzelanazkoa—

 azaltzen du.

 

 Lurraren menturan

 barrengo otsa ta irritsak

 aztertzen ditut.

 

 Ta ixilla zenbatean aundiago,

 zenbatean zabalago izan

 ainbat-eta sentiberagoa

 zaitut nik alboan...

 

 Ixilla baiņo azitzen doa

 nola urrutiaren agoa

 laiņoak trumoiez desegitean.

 Ta ni ixiltarte ontan

 —materigabeko alturan—

 ziaro distraituta Zugan.

 

 A!, ixillaldi zuloduna,

 animak Jainkoa egokien

 eskuratzen duena!

 

Aldareko arria

 

 Zuk apezgintz-aldarea

 zure besoetan altxatzen duzu

 gauza oroen ballara,

 materi umil, gogor

 bikaiņa.

 

 Zu aldareko arri

 materi-pilloaren gaiņean

 jeikitzen zera

 eta zure besoan

 Espiritu Illezkorra

 onartzen sobera.

 

 Zure soiņa

 arriaz egiņa da,

 bi beso narruts

 eta karetsu oiek

 Opari Betikoaren

 ola santua eusten dute

 sorbalda bailitzen.

 

 Zure Odolak Jauna

 atsedena artzen du

 materi-zati dan

 losarri onetan.

 

 Zure Aragi garbizko Ostia

 zoriontsu ta gordin

 eskeintzen da orain

 arri-sorbalda otzean.

 Kosmoaren prestantzian...

 

 Orregatik fedean dakust Jauna

 zure beraldikotasuna,

 zure soiņa ta gorputza,

 zure egonaren misterioa

 arri-losa onetan etzanda!

 

 Arrizko Aldare santu

 Eukaristiaren euspen prestu,

 zugan Izadi-materia

 pasatzen da Jainkora,

 Misterioaren eleizara.

 

 Arrizko besoetan

 biltzen da Izadia,

 Kristo-Sakramentatuaren

 atseden-arria.

 Bertatik etorri, Jauna,

 etorri materi-pusketan

 zure Erospenaren maillan!

 

Beti biurtzen

 

 Udaberria, udaberria,

 beti biurtzen zira,

 beti biurtzen

 ahaztu gaberik

 —zer dakit nola nik—,

 beti biurtzen

 plai gorri irudira...

 

 Udaberri lerdena

 gaztetasunez inguratzen duen

 beso berde galanta zera,

 zearo gaztea,

 odol bizi, argia,

 alegrantzia. Ah, Udaberria!

 

 Zaiņa berriak dituzu,

 azi biguņak,

 ta negarrez desegiten diran

 laiņo gorriak. Udaberria!

 

 Dena irriparra da

 zure bazterretan,

 dena potzu berdoxta

 zure aragietan.

 

 Zure narruaren olatu zakarra

 erasoz zabaltzen da

 nola oi den itxaso galanta,

 ta odolezko udalde bizkorrean

 blai-blai asetuta

 uzten gero dana.

 

 Ta zure zaiņak

 olatu puztuan

 lertu beharrezko

 udaren ertzera

 airos igotzen dira.

 

 Udaberria,

 zure alboan

 odola ta freskura

 izerdi berdeaz

 beti goraka doa.

 

 Eta par nagi batek

 aldez-alde artzen zaitu,

 ta gaztetasunak goiz-arratsaldez

 zure ankak luzatzen ditu

 —ah, zeruetako argi tente,

 garisoro ta fruituen neke!—

 

 Udaberria, udaberria,

 zure soiņa

 luzatzen doa,

 ta zure odola

 a! zikintzen ziņez

 ugaritasun berdez.

 

 A!, zatoz, zatoz

 ta zapaldu zaharkeria,

 barru auen nagia

 eta erne barren-kanpora

 bultzada beraldikoz!

 

Ur gordiņak

 

 Itxasoa, itxasoa...

 

 Begi urdin oiez

 begira ninduzun

 Zure ur gogorrez

 —par urdin-beltzez—

 zora ninduzun.

 

 Urak, urak, urak...

 urdin gordiņean,

 olatu kuttunak

 zipriztin berdean.

 Ta zure gorputza zen

 —nola dontzeiliarena den—

 gorputz medar-gozotia

 plaiari amuros eskeiņia.

 Ta gero itxas-baillara osoa

 banatzen freskura zoroa:

 itxura illun berdoxtan,

 anil bizi-orixkan...

 

 Itxasoa itxasoa...

 

 A!, nork banatu alboan

 Jainkoa izateko antsia,

 ark, nork kopiatu barruan

 Jainko horren irudia...!

 

 Ta uren gerri prestuak

 inguratzen nau galanki,

 ta Jainkoaren beraldikotasunez,

 ta Jainkoaren pertsona aundiez

 frangoki etasotzen,

 osoki udaldetzen.

 

 Uren gorputza ondotik

 bai gertu Jainkoa,

 bai gertu bere presentzi

 paregabekoa.

 

 Itxaso nerea!,

 zure urak —txit gardenak—

 begia baiņatzen,

 —gaztetzen didatenak—

 jarraitu nigan, jarraitu

 eternitate-kezka

 Jainko-gosea

 erantsitzen sano

 ta etengabeki...

 

 A!, urak, urak eta urak

 eta mugaren ezak,

 eta itxas-bazterrean

 Jainkoaren aurpegia

 jeikitzen zabal ta zuri!

 

Txoriņoa

 

 Txoriņo berritsua

 alai ikusten zaitut

 zorionaren kutsuz.

 

 Bai, kantari ikusten

 pozezko zoramen!

 

 Potzu ertzean ikusi zaitut

 paisajea edaten

 bere azal bustian

 piņu ta arteak

 menturaz kantatzen.

 

 A!, gitarra-eresiak

 eztarri ugarian

 zaitut senti josten,

 a!, gitarra urratzen

 —salmuzko oroipen—...

 

 Txoriņo, txoriņoa

 ta barrengo leloa...!

 

Makalak

 

 Or zaudete,

 or zaudete makalak

 alturaren doluan,

 txirristaka erreguan.

 

 Errekak badaki

 sekretu bat duzutela

 bihotzaren bametik,

 erregutan duzutela

 nekerik aski.

 

 A!, bihotzak badaki,

 gauaren berdean

 izarrekin jardutean,

 goxoki ta geldi

 errekan sartzen zeratela

 airos ta amuruski...

 

 A!, nik ere badakit

 zuek esperoan zaudetela,

 esperoa bide luzean

 ea ni noiz etorriko,

 ni ea noiz ikusiko!

 

Arbola morea

 

 Arbola morea

 kolorez ixuritako

 illunabarra zera.

 

 Zure adar makurrak

 nire zapalketa darama.

 Azukrezko emaitzaz

 gozo ta bortizki

 —ziran eta guzti—

 ustutzen zera.

 

 Ortarako zera

 erraia izateko,

 bularra izateko

 emaitzaren poza.

 

 Irakiņaz duzu izerdia

 ta zuztarra bera

 geldi ta lodia

 usaiez ematen da.

 

 Arbola morea,

 beso azkengabea,

 edozeņeri eskeintzen dan

 zure fruituetan dago

 egunabar saporea

 uda-goiaren odola,

 zumurik obena.

 

 A!, eskuok estutzen duten

 fruitu onetatik

 ikasi dezadala

 egoismua itotzen,

 bizia lagunengatik

 osoro eskeintzen...!

 

Materia Kristo gizonduan

 

 Ta bere presentziak

 Izadia itotzen zuen

 ur sakonetan.

 Kristo'ren-presentzia

 Izadia barren-bizitzen

 Kristo'ren Aragian.

 

 Nire poesiaren errealidadea,

 sentipena, arria ta argia

 Jainko-Kristogan itota.

 

 A!, gauzen zelaia

 extasis betean besarkatuta,

 itxas galanta

 Jainko Gizondura

 dena bilduta...!

 

 Au da azken-billera

 —materi barren-itzulia—

 Kristo'ren erreiņura

 —Erreiņu-Parusira—

 bildutako materia!

 

 Or zaude airoski

 materi tajukabea,

 —garbi, gozo, santua—,

 nire bataio bitartez

 Jaungoiko aldatua.

 Eta orra

 espiritu-aldaketaren

 materi trakets-zakarra

 dirdiretan artuta,

 eta nere extasisa,

 nere materi ta egintza

 santu ta erospenberago

 geroz eta gehiago

 barren-biurtuta...

 

 Lendabiziko materi illuna,

 materi illa ta gaitza

 Kristo'gandik Irutasunera

 ziaro sartu da.

 Aitak eta Espirituak

 ukitzen zaituzte

 eta otxan eta gordin

 sumatzen etengabe

 Kristo Semearekin.

 

 A!, materi on ta biguņa

 Jainkoa aragiz poblatzen duzu,

 Jainkoa inguratzen duzu

 zure gorputz sendoarekin.

 

 Materia Semeaganatuta,

 materia Irutasunagatuta!

 

Kosmoaren gaillurra

 

 Zuk izan behar duzu

 gauza ederra,

 gauza gogorra,

 gauza desberdin

 guztien gaillurra.

 

 Antsi onetan

 kosmos osoa

 Aitaren seme-ordeko

 gertatuko da.

 

 Arritik datorren argiak,

 materitik datorren diztiak

 Irutasunaren zantzuak

 daramazki.

 A!, Irutasuna

 —kosmoaren Azkena—

 dirdiretan dena.

 

 Zuek dena azkenduta zaudete:

 zuek gorputz fuertezko laguak,

 sugar gorizko plaiak,

 zuek teknika indarrak,

 atomika-bultzada,

 adimenaren aurrerapenak.

 

 Indarra zerate

 Jainko espirituaren

 deia ta parte,

 zuetan inkrustatzen dalako

 bere irudiaren eterninate.

 

 Jaunak argia ta bizitza,

 espiritu ta grazia

 Zueri deitzen zaituzte

 gehiagoz izateko.

 

 Materi-gaiak gizonaz

 barren-aldatuta

 espiritu egiten dirade

 ta egun batez,

 fedearen ekitez,

 Kristo'gan biurtzen

 asebete.

 

 Zu gauza eder, gauza gorri,

 gauza berdiņen bailara:

 preparatu zaite

 giza-espirituaz,

 grazi-igurtziaz

 Kristo'ren erospenbide

 barren-aldatzera.

 

 Gauzen baillara

 azkenaldira igota!

 

Urdin zuloduna

 

 Itxasoko potzu-zuloak

 apar banatuan,

 apar etzanean,

 a!, itxasoko potzuak.

 

 Zure urdiņa

 urdin zuloduna,

 lasaitasun otzezko

 urdin gordiņa.

 Oi, urdin leguna,

 zu begiok bustitzen,

 begiok blai-blaitzen,

 oi, urdin zuloduna...!

 

 Eta urdin etzana

 —ur euskalduna—

 nigana igesten,

 nigana igotzen.

 

 Serioski arkaitzetan

 par zuri-garbia

 ateratzen duzu,

 ta urdin-turki otzez

 arratsaren soiņa

 kopiatzen.

 

 Begiok freskuran

 zerbeza bezela

 zaitute edaten,

 begiok ortzetan

 fruitua bezela

 zaitute iresten.

 A!, begiok zure soiņa

 urrezko ta banatua

 frangoki estutzen,

 frangoki edaten.

 

 Zure urdiņa

 urdin zuloduna,

 lasaitasun otzezko

 urdin gordiņa.

 Kantauriko ura,

 ur zuloduna!

 

Asfaltuko lorea

 

 Zu asfaltuko lorea,

 zu motorra ta

 kurpillen artekoa,

 zu portu ta sirena

 arteko lorea...

 badakit zapalduta zaudela,

 zapalduta artifizialkeriaz.

 

 Lore umilla ta arrosa,

 sepalo birjiņa

 asfaltu ondoan

 gorputzez erantzia.

 Zu semaforo ondoan,

 gure koipezko paradore

 zikiņen alboan,

 zu gure kotxe ta makiņa

 ta ibiltoki tartean.

 

 Lore maitea zu erdian

 gorputza gordiņean

 naturaren miņean,

 mendia gogora-naiean...

 

 Eta zu gure teillatu,

 gure eskaparate

 ta plastiku-lore atzean,

 zu izadiari deika,

 izadi gaztea.

 Zu beti freskua

 baizera,

 kuttun eta naturazko,

 izadiaren fruitua!

 

 Gezur galanta dirudi

 zure ondoan

 plastiku-loreak —arreba gezurrezkoak— ;

 oiek odol berderik

 ez dute barneko

 ez-eta matraillik,

 ez-eta zure usain

 mozkorgarririk!

 

 Oi, lorea, oi lorea,

 lore asfaltukoa...!

 

Gurutza

 

 Itxas gaiņean

 gurutza jeikita,

 —gurutza galanta—

 

 Itxasoa, itxasoa.

 Gurutza dirdiretan,

 gurutza zapi berde,

 gorri bizkorretan.

 

 Opariko gurutza galanta,

 Ontzi barruan duzularik

 Semearen Odola,

 munduko pekatuak

 kentzen dituena.

 Jainko-Bildotsa,

 pekatuaren nazka,

 ximaur eta zaborra

 kentzen duena.

 

 Orregatik zure gurutza

 ausita dago,

 bere ertzak

 aurpegi odolduak

 daramazki.

 A!, mirarizko Gurutza,

 munduaren besoak

 Aitarekin batera

 lotzen dituen

 ardatza.

 

 Zure itzalak,

 zure odolak ­gurutza—

 Erospenez kutsutu gaitzala,

 ta Mezaren ola santuan,

 ta aldareko mai santuan

 Izadi guztiak,

 gizaki osoak

 komulga dezala zure Oparian!

 

Izadi-pusketa

 

 Ona emen Jauna

 Izadiaren arri-pusketa,

 ona emen metala gordiņa

 arrano-begia nola.

 Ona emen materi-azala

 txukun eta ukigabea,

 zure Itzaren kutsuan

 oraindik barren-betea...

 

 Izadi-zati onek

 —zure borondatearen poema danez—

 goira jotzen du, goira,

 nola Mezako aldarak zerura...

 

 Ainbeste gauza kontatzen dizkidan

 arrats gozo-altuan,

 munduko gauza ta arazoetan

 anima goira dut solturan.

 Materi-zati onek, Jauna,

 makurtuta miresten eta begiratzen zaitu,

 zure beso luze oien itzalez

 bera barren-estutua

 sumatzen zatzaizu.

 

 Materi pusketa illuna

 baiņo materi,

 indar espiritu,

 sakramentu ta grazi.

 A!, materi bortiza,

 gizonarentzat zubia

 Jainkoaganatzeko,

 zubia Berarekin komulgatzeko.

 Zure bitartez Jainkoa besarkatu,

 Jainkoa jan, jardun Berarekin,

 Bera biurtu, gure

 bizitzaren guztizko eragin!

 

 Materi-zatia zutik,

 zerura begira,

 zutik eta otoitzean otoi

 aldararen irudi.

 Materia aldara berbera dalako,

 goiko Erospen-griņa

 bere soin-besoetatik

 —goiko grazia— pasatzen dalako,

 grazia pasatzen nigana.

 

 Ez duzu besteratu bearrik

 zerorrengan murgildurik

 ezagutuko zira obekien,

 Materi, zeorri unkituaz

 somatuko duzu gizonaren

 Jainko-bide zirala ta euspen...

 

 Zugan guztia lagu bezela da,

 potzu sakon sentitzen dan lagua,

 a!, Jainkozko potzu urdin,

 ezen grazi ta sakramentuzko

 errai eta osin...!!

 

 


inprimatu