Ilargi berriak
Jean Louis Davant
urte hartan etorri zen
Bazko baino lehen uda.
Martirak berpiztu ziren
Ekaineko azkorrian.
Arraultz opila jan zuten
Aitamekin sukaldean.
Laster Praka Irabarna
Komentuan sartu zen
Arantzazun alabaina,
Eta Pasaiko portuan
Euskaraz ikasi zuen
Musika Herzog Enrique
Jaun ospetsu horrek ere.
Eta hona miraria
Nola dugun etorria:
Bakea, emazte,
Bakea zurekin
Eginenko dit.
Ilargi zaharretako ilunbe luzetan,
Zein guduka lazgarriak gure lurretan!
Zeruko sua harturik,
Hartaz burdina landurik,
Noren aurka,
Nork ote orain badaki?
Noren alde,
Iñork orain ez daki...
Azken batean,
Ezin bestean,
Zuri atea dardoaz bortxatu nizun,
Zuri bai gerla irabazi nizun
Zoritxarrez
Pyrrus honek!
Bi nigarren artetik
Artoa baino haundiago
Hitzeman zenidan gazta.
Egin bedi zure nahia
Elgean bezala ohean ere
Amen!
Ez amen
ez birjinen
ez puten
ez besteen ahotik
holako agintzarik
ez sinets
ez onets.
Etxean artoa mehe,
Baina gaztarik batere.
Ai, ei, gaizo ni
Eta gaizo zu,
ene lagun tristanta.
Gerlari baten indar mandoa,
ametsen amets antzua!
Ni, ni, ni,... Nini!
Niri hire besoak, elgerako.
Niri hire sabela, oherako.
Bere gelaria behar din gerlariak,
Senar duenak, Jauna badin, Allah Jainkoa!
Ez hakiena gauza soil eta arrunt hau:
Aberatsak din hazten abereak hazten diozkan sehia,
Esnea ohera ekarten dion neskatoa.
Etxe oneko etxekandere egin hintudan,
Ez haunat usu zanpatzen, ilean behin doi-doia...
Estima zan arren, hik jabe ona dun!
Andere Amaia bera,
biziaren Ama-Lurra,
Jabe On Goiko egin nuen,
Ar bihurtu nuen,
Suzko dardo batez armaturik,
Ortzi, Jupiter, Deus!
Baina zure bihotz mina,
urzo gorri, ene lurretarik ihes
urrungo zeruetara
ihintz bila,
nongo hedoi beltzetara
itzal eske.
Esku laster zu soroan
baina sukaldean ezpainak motx,
ohean bularrak xorrotx,
atx, gibel aitzineak hotx...
Antzu ene indarrak,
hau dinagu idortea.
Eihartzen haritz ondoak,
hil-zorian artzan-hora,
agortu iturriñoa.
Gure karlosak ostatuz ostatu
jo hara, jo hona.
Gure mutxurdinak gerla gorrian,
beti fransezez.
Etxe ondarra jan behar diküzie,
laster ospitalialako gütützü
tristant eli bat bezala.
Orain aski da,
bai aski gerla.
Ez zaitut, maitea, haboro setiaturen,
hertsaturen, bortxaturen, zapaturen.
Ez gudua, maitasuna,
Burdinazko dardoa sura botaturik,
olibatze adar bat txitxukatu dizut,
eskulpitu,
adelatu.
Hona edalontzi hau,
ori sagardoz beterik
bakearen izenean,
harrazu eta edan otoi.
Hola mintzatu zen gizona
1977garrena zelako urtean,
ilargi berrietako lehenean.
Sukaldetik baratzera,
saltegitik lantegira
hegalez urzo xuria:
Jakin duxula berria?
Euskal-Herriko emakumeen biltzarra
akelarren egin zen
ilargi xuritan:
berrehun mila emazte
ta neskatxaa gazte,
neskatoxeak eta neskatoxeak eta neskatxak kandatu gabe,
Gizonkien ikuspegitik askaturik,
arren nahikeriatik biluzirik,
larru gorri zauden,
larru zuri, hori edo beltx,
denak ederrak,
oro garbiak
Eba guztiak.
Goiko arren ordezkari zenbait
Madriletik etorri zen laster
eta Parisetik noizbait,
apal-apalik,
ustekeriez ontutsik eta atorras,
arrosa korda lepoan,
sagardo kopa eskuan,
bakearen eske.
Ez ziren ez ministro, ez deputatu, ez senatore,
are gutiago prefet ez gobernadore
Jatorrak ziren, xuxenak, langileak,
auzo elkarteek aukeratuak,
gizon pollitak gainera.
Gaua zen eta
goxo zen eta
bularrak librean airos,
sabelak hegoan uros
Hondarribiko ondartzan
eta Hendaiako plaian,
Ekaineko ilargitan
emazteak fandangotan...