Juztiz deritzaion baserriaren jatorria

Euskaldun bat

 Euskaraz mintzo diran bazter guzietan

 Eskolatutzen dira gure mendietan

 Aoz ao alkarri beren billeratan

 Kontatutzen dituzten kondaira ederretan.

 Guraso zarrak dira gaurik luzenetan

 Pipa artuaz soseguz zizelu zarretan

 Auzuak bildurikan beren sukaldetan

 Poztutzen dituztenak jostaldi oetan.

 Ez da gertaerarik emen iragorik

 Neguaren buruan kontatzen ez danik;

 Orregatikan ez da aundi ta chikirik

 Bere erri maiteari naiko ez dionik.

 Ona otsedago bat antziña aditua,

 Aurra banintzan ere ez daukat aztua;

 Beste asko buruan ondo ez artua

 Sekula etzait juango gerostik damua.

 Mundu guziak daki dala Ondarrabia

 Azaña asko gertatu diraden uria,

 Bere eskutarma dauka galant ipiñia

 Onratzen duelarik Ama Probintzia.

 Itz bitan esango det emen gerta zana,

 Ez uste ipuia dala kontako dedana,

 Baizikan egiazki iragoa dana;

 Auzo erri guziak dio sinispena.

 Jaizkibel-go basoak aritzez josiak

 Zeuden denbora aetan ziran egokiak;

 Eizez bete beteak sasi-ichi guziak

 Leku oberik ezin auta eiztariak.

 Naparroko Errege zan Sancho Abarka,

 Mendiz mendi ibiltzen zan sarri jiraka,

 Oian ugarietan zakurrak zangaka

 Zenbat basurde gogor ill zuen lanzaka.

 Guadalupeko ermita dagon sartaldera

 Errekacho bat doa mur mur goitik bera:

 Pozkidaz zegoela Errege begira

 Neskach bat zitzakion agertu aurrera.

 Apelas-en pintzela ez litzake aski

 Aren edertasuna antzezteko noski;

 Burutik oñetara egiña aiñ egoki

 Politagorik izan dan iñork ez daki.

 Egun sentian zuten esnatzen, choriak

 Banatuaz egoki beren otseztiak,

 Arboletan millaka kantuz egaztiak

 Diosala egiten zioten guziak.

 Egun onak emanda, errezoak egin,

 Lazter eche-egaztiak zituen berekin;

 Gozaria prestatu talo-esneakin,

 Iturrira juaten zan pegarrarekin.

 Errege izan arren chit atrebitua,

 Gelditu zan noskiro oso arritua,

 Kordegabe bezela eta mututua

 Beregan ziolarik ¿ote da aingerua?

 Bereala korrika zijoan igesi

 Atzerriko zalduna zuelako ikusi;

 Itsutua amorioz, Errege zan asi ,

 "Ez nazula iñondik bakarrikan utzi."

 Atseman zuenean ume bikañ ura,

 Lore ederragorikan ez baita mundura,

 "Guztiz ederra" zera, zion ¡au ichura!

 Nijoan maite nauen galde egitera.

 Galtzik gabeko aurrak, oso lotsaturik,

 Errege amurustua ala ikusirik ,

 Esan zion: "Ez bedi nekatu alperrik,

 Ezergatikan ez det orra galduko nik."

 -Etzaitezela naasi, aur eder liraña,

 Jaun ta jabe naizela da gauza jakiña;

 Goitalchatuko zaitut dezakedan diña

 Ezpadirazu ukatzen neri atsegiña.

 -¡Izan beza kupida!, zion apar garbiak

 Begieder urdiñak negarrez bustiak;

 Nai baditu irabazi zeruko gloriak,

 Alde bat utzi bitza zale-galgarriak...

 ......................................

 Oso naskidatua juan zan echera

 Amacho maiteari kontu ematera.

 -¡Nere aur doakabea, lotsaz bete gera!

 ¡Zorigaiztoan zilian echetik atera!

 Damutasunik asko bere biotzean

 Zuelarik bizitu zan bakardadean:

 Ama besterik etzan bere aldamenean

 Seme bat argitara eman zuenean.

 Gaztigatu zioten Sancho Erregeri

 Begirun aundirekin jaiotzaren berri;

 Begiratzeko aren etorkizunari.

 Agindu zuen ariñ esateko amari...

 "Bere echetik ikusten zioten lur danak

 Beti izan zitezela ama-semearenak".

 Gaurdaño bazter aek goza dituztenak

 Dudagaberik dira andik datoztenak.

 Baserri kondairar ark gerostik izena

 "Juztiz" du, neskach ari Erregek emana:

 Ona pasartecho bat esaten diguna

 Munduan denbora artan iragotzen zana.

 Lendikan dakizkite auzotar guziak

 Baserri-eche polit onen iturriak;

 Bilorruskian ere dauzka ezarriak

 Pelipe Errege zala, Urbinak jarriak.

 Ango Echejaun prestu biotz berakoak.

 Dituzte gaur izkribu aiñ baliosoak;

 Nekazari etorki errealekoak

 Gorde bitza luzaro gure Jaungoikoak.