Emakumeen amarrukeriak
Egaña Makazaga, Andoni
1
Afari on bat zela tarteko
bilduak elkarrengana
batzutan etsai baina bestetan
lagungarri da edana
ondo dakizu gau goxo haren
aje bihurtu zarena
luma hartuta etsi etsian
hustuko dut barne dana
bertsoen bidez lortu nahiean
bestela ezin dedana.
2
Halako errez ahaztu al duzu
pasa genuen arratsa?
nagitasuna beti izan da
maitasun-printzen erratza
zure berririk ez dut inondik
hau isiltasun garratza
hondoa jota dabilkidanez
animoaren orratza
lotsak irentsiz neuk emango dut
lehendabiziko urratsa.
3
Gogoan daukat Agotak maite
ez zitun artzai harena,
Joaquin Sabina «Soledad» eta
Becquerren enararena,
Falta bazaizu... falta bazaizu
Koldo Izagirrerena,
maitasun kontu txatxu hoiekin
betea daukat barrena
kolpez itsatsi zenidanetik
gaisotasunik zaharrena.
4
Neskatxa eder ile-hori bat
afaritara ageri,
denek kidetzat nahi zintuztenez
sortu zen nahiko komeri
zure ondotik uxatu nitun
hamar-hamabi azeri
diximulorik batere gabe
gero ondoan eseri,
maitasunean ta gerran ezin
erreparatu ezeri.
5
Zuri begira ari nintzela
inondik eginahalean
ardo pittin bat eskatu zendun
era apal apalean
ez nuen jakin botila husten
kopa aho-zabalean
bihotz-gisako mantxa more bat
geratu zen mantalean
geroxeago indartuko zen
zirrararen seinalean.
6
Ahots lakarra, ahots sakona
ahots aguardentosoa,
ez naiz harritzen, bourbon edanez
pasa zendun gau osoa,
kontrapundutzat jazmin usaiko
perfume gozo gozoa
zuri-beltzeko pelikuletan
Greta Garbok zuen soa
zure ondoan hutsaren hurren
ez al litzake gaixoa!
7
Bourbon txurrut bat edan orduko
nahiz eztarriak irakin,
gizona ezin kejatu da ta
diximuloari ekin
pentsatu nuen, azaldu ezak
jaio hintzela birekin,
eskumuturra tinko helduaz
bozik zakarrenarekin
Bogart bainintzan agindu nizun
«muñeca zatoz nirekin!».
8
Aurkitzen bezain errez badenez
galdu genitun lagunak
nola aldegin asmatzen dugu
bista piska bat dugunak
tsolarte hartan eman zitezkeen
egunak eta egunak
hango algara neurri-gabeak,
hango hitz goxo, legunak,
azkenerako «a bourbontones»>
irteten zitzaizkigunak.
9
Bi begirada elkar uztartu
nik zurean, zuk nirean,
pelikulako galai modura
nengoen pozak aidean
Bogart ta Bergman ikusirikan
hortantxe zeluloidean
joan nintzaizun musu sakon bat
emango nizun idean
esan zenidan «hagola geldi,
ez hasi lizun-bidean!».
10
Aurpegi batek nola estali
ezezkoaren orbaina
bihotz-beteko eskeintzarentzat
mespretxuaren ordaina
ernegatuta azaldu nizun
«Ai filologa bikaina,
Pray Bartolome irakurtzea
ondo ikusten dut baina
harek ziona zer sinisturik
ez daukazu alajaina!».
11
Musua zuk zeuk eman zenidan
bosgarren bourbon luzean
lehen ere mila ikusitako
sofa baten babesean
nik nola uler nezakeen ezer
zuk garbi joka ezean
lehenengo ezetz, ondoren baietz
taktikekin jolasean
Nazioarteko Maisu izango
zinake ajedrezean.
12
Zailen zailena hastea denez
ez zen izan musu faltik
loreak ere entzun nahi eta
bota nizkizun galantik
esan zenidan «barkatzen dizut
dituzun begiengatik»»
zer esan zendun gogoan daukat
baina ez dakit zergatik,
berde berdeak ditudalako
ala zuten txispangatik.
13
Eguzki-printzek urratu zuten
ia gauaren azala
«etxera lagun egingo dizut»
nire azken diosala
zuk erantzuna, atariraino
laguntzea nahiko zala,
ez al dakizu alaja horrek
egin zenidana dala
haurrari eman goxokia ta
gero kentzea bezala.
14
Deitzekotan zeu geratu zinen
zertan ez deitu orduan
hartuko zaitut pertsonak ura
bezala basamortuan
inularreko tonu moreak
iristen diren orduan
bihotz mintzean oroitzapenak
pilatzen zaizkit morduan
pentsatzeraino nik hainbat pena
mundu honetan nork duan.
15
Konturatu naiz oroitzapenik
ezin dela musukatu
beste gauzarik ezin dut egin
nere malkoak xukatu
irabazletik galtzailerako
paperak azkar trukatu
Bogarten gisan hasi nuena
Bilintxen eran bukatu
errukiaren ukendurikan
ez zaidazula ukatu.
16
Lore-sortaren txartel atzeko
bertso hauek abestean
gerta daiteke nitaz ahaztua
damutzea tupustean
badakizu ba, ze herren dudan
berriz elkar ikustean
tori hamaika larrosa gorri
zuretzako ezustean
dozenarako falta den hori
zerorri zeran ustean.
