www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Sermoiak
Domingo Agirre
1898-1916, 2000

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Sermoiak, Domingo de Aguirre (Sebastian Garcia Trujilloren edizioa). Labayru-BBK, 2000.

 

 

  hurrengoa

ASUNCIÓN

 

(Bascuence.)
bizcaino.

 

Beatam me dicent omnes generationes, quia fecit mihi magna qui potens est.
Bedeinkatia deitzen deustee gisaldi guztiak,
Altsua danak gauza andijak nigan egin ditualako.
S. Lukasek, lenengo kapitulian, 48 eta 49. garren bersuan.

 

        Neure entsula bijotzekuak: Emeretzi gisaldi igaro dira ija Judeako mendi tontor baten, bere sanetan Dabid erregiaren odola eukan emakume batek esan zituala berba oneek: «Doetsua deitzen deustee gisaldi guztiak, Altzua danak gauza andijak nigan egin ditualako». Beatam me dicent..., etc. Eta igarrera miraritsu au bete da sasoi, leku eta denpora guztietan. Eztago dierri bat, eztago uri bat, eztago baserri eskutu bat Marija guztiz santiaren izena goratzeko eta bedeinkatzeko zerbait egin eztabenik: diñozkue bere izenian mundu guztian egin diran Elisa ederrak, diñozkue bere gomutarako sortu diran altara ikusgarrijak; diñoskue añ ugari leku guztietan billatzen ditugun Mariaren irudijak; Elisa au barriztatutiak diño bere berbeta ixil, baña esan andikuagaz.

        Eta egijaz, n. e. m., zergaitik Maria agertu zan bardin bagia bere sortueran; zergaitik Maria ikusi zan andija bere jajotzan, etorri zalako mundu onetako argia poz eta atsegiña legez Adanen ondorenguentzat; zergaitik agertu zan miragarrija zeruko aingeruak deitu eutzanian grazijaz betia eta Jaungoikuaren Ama; zergaitik agertu zan besterik ez legezkua munduko bizitzan, Jaungoikuak egiten ebanian bere agindua, Jaungoikuak berak ligortzen zituanian bere malkuak, Jaungoikuak emoten eutzanian bere maitasun guztia; eta azkenez agertu zalako iñoiz baño andijagua, guztiz zerutarra bere zerura igoera glorijaz betian.

        Ze ikusgarri ederra! Entzun egizue zelan dirauskun S. Juan Damaszenok: «Gaur, diño, gaur da poz, gozotasun eta atsegiñezko egun doetsua; gaur da Jaungoikuaren egoleku glorijaz betia, Jerusalen zerutarra, Maria guztiz santia zeruetan sartzen dan eguna. Gaur zeruak artzen dabe beragan Eba barrija, diabruaren arrotasuna goitu daben emakumia». Maria guztiz santia, mantxa edo orbanaren kerexiak berak ikutu bagako emakumia, eztua beste Adanen ondorenguak legez bere ama lurragana, ezpada ze betiko glorijasko tokira. Adanen alabia legez eriotzako legiak amaitu badau bere gorputza Jaungoikuaren Ama dalako sartu da betiko deskantsuko lekuan.

        Eta zeiñek esango eztau gaurko jaija dala Marijaren jairik andijenetakua, gaur amaitzen bada beretzat nekia, negarra eta zispurua, gaur itxi badau lurra zeruagaitik, gaur ikusten badau Jesus bere anditasun eta alizate guztiagaz?

        Amajera miraritsua! Amajera bardinbagia Maria santiarena, miraritsua bere izatian, berdinbagia jaijo diranentzat; bada sortutakuen glorija iñoiz eldu ezta Marijarena beteraño, eta iñok ezin leike bardindu berak zeruetan daukan alizatia. Au da gaur goiseko berbaldijan erakutzi nai nenkian pensamentua.

        N. e. m.: esagutzen dot ez nasala diña Marijaren alabantzak esateko; badakit urtero gaurko egunian entzuten dituzuela berbaldi onak ao jakintsuetatik; neuk bere entzun ditut Elisa onetan; eta esagutzen dodalako nire izerestasuna, eskatzen deutzuet bijotz guztiagaz lagundu egidazuela zerutik jaristeko biar dodan grazija.

        Ama maitia, iñoiz baño biarrago dot zure argitasuna; jaritxi egidazu Jesusegandik, ama errukiorra. Geijago samurtzeko zure bijotza, guztiok erregutzen deutsugu, esanagaz: «Abe Marija».

        Beatam me dicent etc.

        N. e. b.: Sarijak izan biar badau merezimentuagaz bardiña glorija emoten bada birtutiak diran aña, izanik Marija santiaren merezimentu eta birtutiak santu guztien gañekuak, gisonak asmau ezin leikezanak, santu guztien gañekua, gizonak ezin esan leikiana da bere sari ta glorija zeruetan. Marija ezta Jaungoikua beste; baña Marija baño geijago Jaungoikua bakarrik da, zergaitik Marija dan Jaungoikuaren ama, Jaungoikuaren alabia, Jaungoikuaren emastia; Aitaren alabia, Semiaren ama, Espiritu santuaren emastia.

        Iregiko balira Siongo atiak unetxu baten an ikusiko gendukez millak eta millak aingeruak, auzpeztuta, zoñu gozuan, alleluija! kantetan dabela Bildots Jaungoikozkuaren aurrian; an lege sarreko gurasuak, igarlak eta justuak; an apostoluak, martirijak, fedia autortu dabeenak, emakume garbijak; eta onen dauken glorija ikusgarritik, esagutuko genduke zerbait Jaungoikuaren amarena; baña iñok ikusi ezpadau, entzun ezpadau, pensau ezpadau zeruetan esleiduentzat dagon glorija; nok pentsau leike Marija guztiz santiarena?

        Marijak, bere amatasun Jaungoikozkuagaitik daukaz: Aita zerukuaren anditasuna, Seme Jaungoikuaren santutasuna eta Espiritu Santuaren doiak; bera da, S. Eusikiok diñuanez, Irutasun santiaren akabera, totius Trinitatis complementum: zer izango zan bada emakume oni, beste santu guztien gañetik, zeruetan gertau jakon jarrilekua?

        Aingeruak eta zerutar guztiak begiratzen deutsee Jaungoikuaren eskuetatik urten daben gauzarik astun eta ederrena legez; betikotasunetik euren erregiñatzat esleidua legez, ekijelako eguala Irutasun santuaren pensamentuan, mendijak eta itxasuak, odeijak eta izarrak sortu ziran baño lenago. Eta benetan, ikusten zan gisaldijen illuntasunen tartian eta betikotasun sakonian, Jaungoikuaren jarrilekuaren onduan, emakume bat urrezko jantziajagaz apaindua eta argi mirarizkoz betia: Astitik regina a destris tuis circumdata varietate.

        Gañeratu daigun ontzuko ezkribitzalle baten pensamentu sakon bat: Jaungoikuak jaijo biar beban, izan biar zan emakume garbi bategandik, eta emakume garbi batek sortu biar beban, sortu biar eban bakarrik Jaungoiko bat. Jaungoikuak nai izan ebanian jaijo gizontasunera izanik Maria esleidua Jaungoikua sortzeko, zeñek esan leike amatasun onetatik jatorkon aberastasuna? Zeiñek pentsau leike bere glorija? ¿Generationen ejusquis enarrabit? S. Pedro Damianogaz esan geinke: jaijo diran guztiak mutututen dira eta ezin leike bururik jaso Jaungoikuaren amaren aurrian.

        Gauza oneek jakin eskero, esan geinke bildur baga Marija santiaren zerura igoera gloriaz betia, bere andi izatiari egokion legez, izan dala zeruak eta lurrak ikusi dabenik jairik andijena.

        Irakurri egizuez lege zar eta barriko kondaira edo historijak; irakurri egizue lenengo egunetatik gertau diran gausarik andi eta ikusgarrijenak; munduaren asieratik gaur arte begiratu egizue ikusten ete dozuen beste emakume bat bardingarririk zeru eta lurreko erregiña eta agintari onegaz.

        Guazen pensamentuagaz Dabiden errira eta ikusi daigun zelan dakarren errege onek kaixa santua Obededonen etxetik Siongo Jauregira nun gertau eban toki ikusgarri bat. Dana zan anditasuna, guztia ederra; Jaungoikuari eskeñitako gizonak dakarre euren sorbaldetan; ezin kontau ala jente dator kaisa santuaren inguruan; musika zoñu gozuak entzuten dira; elisgizonen kantak, errijaren diadarrak eltzen dira zeruraño; Dabid errigia bera, nastaurik bere mendekuakin dantzari dator ezin gorderik bere poza. O Israel, zeiñ ederrak diran zure dendak, zeiñ ederrak diran zure jaijak. Baña, zer da au Marijaren zeruko sarreriagaz bardintzeko? Kerexia, illuntasuna, utza.

        Guazen emendik Betuliako urira. Eukan urian eztututa bere gerralarijakin Holofernes agintarijak. Asiriatik etorri zan tximista sutsu baten irudira erri guztiak birrintzen, eta berak oña ipiñi eban leku guztietan etzan geratu negarra, odola eta ondamendija beste gauzarik. Ikaraturik egozan Betuliako semiak eta zer janik ez eukela gañera; galdu zirala uzte ebenian, urten eban Juditek uritik kanpora, bere edertasunagaz egin eban lekua Holofernesen dendan sartzeko eta lo eguala kendurik burua agintari oni, kendu eutzan bere errijari eriotza errukarri bat. Betuliako jentiaren eskertasunak Juditen sarrerarako eta gero iru illabetian egin zituen jaijak, zelakuak ete ziran? Bada Marijaren zeruko sarreriagaz bardindu nai eskero dana da kerexia, illuntasuna, utza.

        Ikusi geinke ondio ontzuago Erromako agintarijak, gerrak irabazi ta gero, zelan igoteeben koroetuta kapitolio esaten jakon mendira urrezko burdijetan eta euren atzetik ainbeste errege menderatuak zituela; baña, zetarako? Mariaren zerura igoeriaren irudi illun bat ezpada; Marijaren zerura igoeriagaz bardintzeko Jesusen igoeria bera? Eta iñor badago emen uzte dabenik geijegi ezan dodala askenengo berbeetan, nik erantzungo deutzat S. Pedro Damianogaz batera: «Altzau egizuz, goratu egizuz zure begijak, kristiñauba, ta ikusi egizu ondo Marijaren sarreria zeruetan; eta zeuk esango deustazu eztala izan sarrera oberik, ezta Jesu Kristorena bere Jaungoikotasuna kendu eskero; bada Jesu Kristok igo ebanian aingeruak bakarrik urten eben ez egualako besterik; baña Marijak igo ebanian aingeruak, justuak, Patriarkak, igarlak, martirijak, zerutar guztiak eta Jesukristok berak». Au da Elixako gurasuen erakutzija, zeiñtzuek S. Anselmogaz diñuen munduaren salbatzalliak igo ebala zeruetara Marijak baño len, gertau naijan bere amari eutzan maitasunagaitik, sarrera bat eta jarri leku bat bere Amaren diñakua.

        Ah! Eldu zanian une edo instante au, entzun zan zenar laztanaren dei gozua bere maitiari: «Altzau zaite, diotza Jesusek, altzau zaite neure maitia, neure ederra, neure laztana; itxi egizu negarrezko leku ori, ligortu egizu betiko zure malkua. Juan da negua, uda barrijan sartu gara, zelaijak usain gozosko loraz jantzi dira. Jam hiems transiit. Eztozu entzungo geijago munduko aixiaren durundirik, erdu eta izango zara koroetua munduko eta zeruko erregiñatzat. Veni de Líbano. Erdu, eta nire aitak emongo deutzu bere alizatia; erdu eta nik emongo deutzut neure jakiturija; erdu eta Espiritu Santuak emongo deutsu bere maitasuna. Veni de Líbano. Erdu, zure birtutien sarija artzera eta asetera gozotasun amaibagakuetan, naikua malku, naikua zispuru eta zotin euki dozu munduan. Erdu neure ederra, neure maitia, neure usu bedeinkatua. Veni de Líbano, veni coronaberis».

        Bere bijotzeko maitiaren dei au entzun ebanian jagi zan Marija bere obi edo sepulturatik eta bisturik illezkorra eta argi Jaungoikozkoz betia, igoten asi zan, bere argijagaz, bere edertasunagaz illuntzen zituala eguzki eta izar guztiak. Bedeinkatu eben odeijak, aixiak eta izarrak, illargija bere oñetan jarri zan, iregi ziran zeruko atiak, belaunikatu ziran bere aurrian aingeru eta santuak; eta zoñurik zoragarrijenak entzun ziran zeruetan infernua orruaz eguan bitartian. Goi eta bee, alderdi guztietan, itanduera bat bakarra entzuten zan: Zein da emakume au, añ ederra, añ argitsua, illuntzen dituana bere albuan eguzki ta izar guztiak? ¿Quae est ista quae progreditur quasi aurora consurgens? Zein da emakume au urteten dabena mundutik, arantzasko toki ligor onetatik añ garbi, añ aberats, ainbeste apaindurijaz jantzija? ¿Quae est ista quae ascendit de deserto deliciis affluens? Ete da Judit Betuliako alabia, Asiriako gerralarijak goitu dituan alarguna? Ete da Esther, Asueron emastia, bere errija atera ebana eriotza errukarri batetik? ¿Quae est ista? Zein da au?

        Ah! Da emakume guztien artian bedeinkatia, da grazijaz ugaritua, santia santa guztien artian, Jaungoikuaren maitia, sortueratik garbija, jaijo dan emakumerik ederrena. Da gure ama mailla, jarri dana santu guztien eta aingeru guztien gañetik. Emakume garbi guztien gañetik, zergaitik Marija izan dan guztiak baiño garbijagua; Eleis gizon guztien gañetik, zergaitik bera izan zan, Jesusek zerura igon eskero, Eleisiaren burua; martirijen gañetik, zergaitik Jesusen eriotzan martini guztiak baño martirijago izan zan; igarla guztien gañetik, zergaitik umiltasun andijagokua izan zan; aingeru guztien gañetik, eurak baño santiagua izan zalako eta maite ebalako Jaungoikua ez bakarrik bere Egillia legez baita Semia legez bere.

        Maria da sortutako gauza guztien jaubia, diño. S. Juan Damaszenok, rerum omnium conditarum dóminam; au bera dirautzee S. Bernardok, S. Anselmok, S. Epifaniok, S. Atanasiok, eta azkenez S. Gregorio Nikomediakuak diño: Nihil resistit tune potentiae, nihil repugnat tufs viribus; omnia obediunt tui imperio; omnia tuae potestati serviunt: eztago gauza bat ezin zeinkianik; eztago gauza bat obeiduten ez deutzunik; gauza guztiak egiten dabe zure agindua. Jaungoikua bakarrik da Maria santia baño geijago; Jaungoikua kendu ezkero dana dago bere mendian, bada sortudanik eldu ezta bere glorijara eta bere alizatera.

        Errazoiagaz ezan zeinke, ama maitia: Beatam me dicent omnes generationes quia fecft mihi magna qui potens est. Bedeinkatua deitzen deustee gisaldi guztiak Jaungoiko altsuak nigan gauza andijak egin ditualako.

        N. e. m.: Ama maitia deitu deutzat Maria santiari eta alan da. Poztu zaiteze: mundu guztiko erregiñatzat, zeruko erregiñatzat koroetu dabeena gure ama da. Amatasun au emon eutzan Jesu Kristok kurutziaren oñetan bere eriotzako orduan. Ez egizue pentzau Zerura igo dabelako astuko dala negarrezko leku onetan itxi dituan semiakaz; ez, Marija ezta astuko arerijoz inguraturik geratu garala; bere gaurko irabazija da esperantzarik onena gure asken irabazirako. Ama bedeinkatua, ama errukiorra, ikusten dozu erri guztia zure altara aurrian inguratuta gaurko zure jaija doaindituteko; ikusten dozu deitzen deutzula bere ama, bere zaintzallia, bere esperantzia.— Ama zara, bedeinkatu egizu jente au, ama batek semiak bedeinkatzen dituan samurtasunagaz; zaintzallia zara, gorde egizu zure estalpian dagon erri au, lagundu egijezu batez bere ainbeste maite zaituen itxas gizon orrei euren nekietan, gorde egizuz fededun euren gurasuak izan diran legez; esperantzia zara, zugan itxaroten dogu guztiok, mundo onetatik urteten dogunian, betiko zoriona, zein guzti ori opa deutsuedan. A. S. E. I.

 

  hurrengoa