Munduaren esku biak

Azkue, E.Mª

 Orain kantau biar dot,

 baña ez kanta zarrik;

 barria apainduteko

 badaukat indarrik:

 kantageiak darabiltz

 munduak beragaz,

 ondo ebagi leizenak

 geure artaziagaz.

 Emen egiten jake

 begiratu ta itxi,

 bada zortziko orratzen

 jaube gara gitxi,

 eta orratzdunak bere

 geien geienetan

 neurri barik dabiltzez

 euren puntadetan.

 Oh, ardao tokietako

 bertsolari latzak:

 ze argitasuna daukan

 estututa matsak!

 Egizuez bertsoak

 tragu bitartian,

 Bako jaunagaz ondo

 zagozen artian.

 Argitu zaiteze, arren,

 bardo Bizkaitarrak,

 munduak entzun deizan

 neurriko gedarrak.

 Onek izanagaiti

 luze nai laburrak,

 sikatukoo ez dituez

 entzulen adurrak.

 Geure munduak daukaz guk legez

 eskuma bat eta ezkerra:

 au prestua da gauzak emoten,

 baiña bestia da alperra.

 Saria dago gizon zintzoai

 eskumiagaz opaten,

 ta eldu deitezan, tati egiteko

 barba gozoak esaten.

 Onak ez dabe sekula egiten

 munduaren eskuan mun,

 eta munduak berez ez daki

 ze mesede egin eta nun.

 Begi biakaz dago zur zurrik

 eskerrerantza begira,

 baña aldi ta adi, bere begiak

 lausoz betetuten dira.

 Mundua begi lausotuakaz

 dago bardin zain itsurik

 eta mutuak dagoz eunkadaz

 gaur egunian galdurik.

 Bere esku eskerrak arrapetan dau

 eskuman daukan geiena,

 baraillariak sarituteko

 ta ez merezidu dabena.

 Mundua ez dabill zintzoen billa,

 zintzoak dagoz geldirik:

 euren buruak estalduteko,

 baña ez dauke gaur astirik.

 Zer alkantzauko dabe zintzoak,

 ezpadira barritsuak?

 Belarriakaz gaur ikusten dau

 gure mundu begi itsuak.

 Ezker aldeti daukaz gedarrez

 azkan barik eskatuten

 alperrak zeintzuk iñox aro onik

 ez dabe ixillik galduten.

 Euren garraxi guzurrezkoak

 dira sirenen kantuak,

 ordo sartuta belarrietan

 gaur daukazanak munduak.

 Kantak izanagati

 gauza ariñekoak,

 ausnartuko dituez

 entzulak bertsoak.

 Asi zaiteze, bada,

 josten buztanian

 erbiari kanta bat

 igaz doianian.

 Oiñak biñan badaukez

 azkanak bardiñak,

 beste errakuntze danak

 dira falta ariñak...

 Nok entzungo ez deutsue

 biotza pozturik:

 "Ardauba jatok zerurik,

 ezpadauko urik"?

 Ez zaiteze atzeratu,

 bertsolari andiak,

 berbak egon ez arren

 Euskaraz guztiak.

 Esan ardura barik:

 "Artun bei higoa

 berorrek, Don Juan Jaune,

 neure amigoa".

 Baña nik gisa orretan

 ez dot kantau gura,

 ezpada Euzka maitiak

 dakien modura.

 Euzka, Musa Bizkaitar,

 Eraton laguna,

 biar dan lez maiterik

 gaur ez daukaguna.

 Galtzaiduzko koroia

 dauko Euzkak buruan,

 otaloraz beterik

 ganeko inguruan;

 ulia zati bian

 elorik atzerantz,

 mantu azulen ganeti

 dindilizka berantz.

 Gonia ta txanbria

 zuriak soñian

 ta zillar hebillakaz

 zapatak oñian;

 otso-narru ediagaz

 estuta garria,

 Olinpoko andra andien

 amurrugarria.

 Euzkak irakatsi deust

 bertsoak neurtuten

 ta josi ta alkarregaz

 ondo batzanduten:

 belarrietan dakart

 bertsoen neurria,

 ebaten dodanian

 andi nai txikia.

 Urtebarri egunian

 neuretuta daukat,

 munduari kenduta

 kantagei eder bat.

 Asten noa; baña da

 luze ta ain zabala,

 ze uste dot au bertsoan

 estutxua dala.

 Arima bako bioliña da

 kanta guztien laguna,

 eta olan dauke munduentzako

 musika sonu biguna.

 Zer da entzutia zoro gozorik

 kanta gaurko egunekoa,

 obia dala seme alabentzat

 aita baño aita-ordekoa?

 Zer da ikustia txakur jantzita

 otsoak ardi jagoten,

 eta satorrak ondo ikusteko

 sendagarriak emoten?

 Zer da entzutia kantagei ona

 orain apurtu jatala

 eta geiago, neuk nai izan arren,

 ezin gaur josi dodala?