Bizkaitar zarrak eta Erromatarrak
Arrese Beitia, Felipe
¿Nundik ta nora izan zirean
Añ zall ta eutsiak,
Eta nungoak mundu batentzat
Bildurgarriak,
Emonik beti arerioai
Zurra larriak,
Izanagaitik oneek asko ta
Areek murriak?
¿Nun eta nortzuk ziran Jaun batek
Lotu eziñak,
Leor ta ichasoz azarri arren
Sare ez erkiñak,
Laster zulatzen eutsezala oni
Bestean agiñak,
Naiz da sareak burdiñaz izan
Gogor egiñak?
Eta azkenez ¿nungoak ziran
Beti libreak,
Egundo bera Iñok buztartu
Egin bageak,
Beti ta beti gorderik zintzo
Zarren legeak,
Zorion eta dontsutasunez
Bete-beteak?
Idigi bitez kontaeradun
Liburu zarrak,
Idigi bltez milla garaipen
Dakarrezanak,
Eta astiro irakurririk
Zearo danak,
An ikusiko doguz zer ziran
Bizkaitar zarrak.
An ikusiko doguz zer ziran
Gure asabak,
Orañ bi milla urte munduan
bizi ziranak,
Anche begira ete zirean
Gu duiñ koldarrak,
Urjolak-legez etozanean
Erromatarrak.
¡O! berbadunak balira barriz.
Gure mendiak,
Orreek esango leuskiguez bai
Gauza aundiak,
Eurok esango leuskiguez añ
Egi garbiak,
Olloturik gaur gagozanentzat
Lotsagarriak.
Lauburu zar bat beti ebela
Euren bandera,
Lauburu agaz bizi zirala
Beti batera,
Lauburu agaz beti sarturik
Etsai artera,
Lauburugaz bai danetan ondo
Zirala atera.
Berba egizue baña gaur zuek
Iturrichoak,
Berba egiñik ichi gaizuez
Gu lotsatuak,
Berba eiguzue esa-iguzuez
Emen, jazuak,
Azaña aundi bizkaitar zarrak
Egiñikuak.
Berba egizue gure ichaso
Orroetsuak,
Berba artega zabiltzazanok
Amorratuak,
Erromatarrak zireanean
Azpiratuak:
Etzare zuek odol errekak
Edanikuak?
Berba egizue jotorriakaz
Mendi ta achak,
Berba kontau ta esa-iguzuez
Emengo gauzak,
Berba egin ta adierazo
Zarren garaitzak
Irabaziten izan ziranak
Guztizko gachak.
Baña ez dot nik zuek bakarrik
Berba egitea,
Ez dot nik gura zuek soll-sollik
Gaur kantetea,
Ez dot pentsetan lagundu baga
Nik bere istea,
Ez dot ez uste liran isillik
Ezkuetetea.
Zuekaz-naste gura nitukez
Kantan gloriak,
Zuekaz-nasi kantau nai dodaz
Garaitza aundiak,
Zuen aurrean direalako
Irabaziak,
Lokobide ta bere martizdi
Ez illgarriak.
Beti biziak, esango dot nik,
Orañ ostera,
Beti iraunkorrak, esango dot nik
Baita atzera,
Ez, eutselako ezelanbere
Ichi igotera,
Arrano bati egan egiñaz,
Euren gañera.
Oktabiano agaitik etzan
Emen nausia,
Ez ebalako menpean artu
Euskal-Erria,
Alperrik euki eutsan betiro
Egarri aundia
Busti bagarik baña joan zan
Bere eztarria.
Gure ichasoa iruntsi eben
Aren ontziak,
Uste izanda etzireala
Añ urgaziak,
Emonik baña guztiai laster
Tripallarriak
Aldenda ziran upalduagaz
Belarri andiak.
Alperrik soltauz erein zituan
Lan ta zelayak,
Zirudiela tontorretatik
Chindurridiyak,
Alparrik-ziran lantza ta ezpataz
Ondo jantziak;
Bost urte barru izan, jakezan
Zeatz ausiak.
¿Noz ta nun barriz artu zituen
Gure mendiak?
¿Noz jo zituen euren gañean
Tronpet zoliak?
¿Noz iragarri mundu danari
Garaitza aundiak
Menderaturik Lekobideren
Soldau biziak!
¿Noz joko eben, baldin biotzik
Ez beuken bada.
Azartuteko iñoz igoten
Mendietara,
Gureak sarri deituagaitik
Zantzoka ara,
Lauak isteko beti begozan
Bildur ikara?
Agaitik dabez Lekobidenak
Beti kantetan,
Guraitzak baso mendi tontor-ta
Achen gañatan,
Ekustsezala erromatarrak
Zelan egozan
Lauetan urriñ, tripak janagaz
Arrabietan.
Iñoz sartuten bajakoezan
Barriz urrera,
Biurtzen ziran arturik laster
Tunda ederra,
Chingorra-legea zalako jausten
Euren gañera,
Achen chunchurru bilinbolaka
Or-emen bera.
Eta su ta gar, otos-otuan,
Milla aldiz milla
Jakezanean gure mutillak.
Sartu erdira,
¡Ay! ango orduko negar, chilio,
Burdiñ-ots miña,
Infernuagaz bakarrik oi zan
Bardiñ bardiña.
Alan arturik ainbeste bidar
Zurra aiñ larriak,
Ichasoruntza zirala jasten
Urak gorriak,
Negargarriek, ikuste ez arren
Euren begiak,
Isten zituen erromatarren
Ontzi aundiak.
Diñot azkenez, baziran bere
Leorrekuak,
Soldau añ asko aiñ bioztsu ta
Ardoretsuak,
Geyenak emen bizia ichirik
Enparaduak,
Probechu baga doaz Bizkaitik
Gisaisochuak.
