Bizi da ama euskera
Arrese Beitia, Felipe
Iru gaubela Amari eginaz
Menguan arbolapian,
Neure begiak liortu ezin da
Bere buruko zapian;
Jaunak es baleust gorde bizia
Ainbeste miņen erdian,
Bakezko lotan arimian ta
Gorputza neukan obian.
Eguzki ederrak ikuste ez arren
Negargarrian aurrian,
Odei illun bat ipini eban
Arpegiaren aurrian;
Baltzez jantzirik agertu oi zan
Damuz goissian goissian,
Gorde illargia, lotsaz izarrak
Gabaz azaltzen etziran.
Ni gisajo au, Amari munka
Bekoki ta begietan,
Sur, espai, okotz, matralla biaņ,
Esku eta oņ otzetan;
Erdeldun askok ikusi arren
Estura samin orretan,
Ezer ez utsa bazan legeche
Aurrera euren bidietan.
Irugarrengo gau erdirako
Eztarri au zarratu zan,
Begiak agor, pultsuak geldi,
Osta-osta bizi nintzan;
Gizon argitsu bizi eder bat
Nun dakustan zeruetan,
Zuriz jantzita odei gain baten
Lauburugaz eskuetan.
Ule luze ta bizar urdinez
Agura itzaltsu bat zan,
Odei gaņian puzkaten geldi
Ikusi neyan egon zan;
Asi zanian baņa beruntza
Ez dakit nola ez zelan,
Onastarri bat baņo lenago
Jausten jat albuan bertan.
Justuri batez alako otsik
Ez dau ez iņoz atera;
Mendiak dar-dar, aitzak, lokaka
Euskel-erria ikan;
Arri bat legez ni otz ta gogor
Iya zentzun asko baga,
Ots gozo batek bertan diņost
Jaunak gorde zagizala.
Bakia zugaz, baita anayakaz
Natortza iragartera,
Tubal aita naz, zerutik nator
Amacho osatutera,
Atsegin eta pozez beterik
Zerotar danak batera,
Kantetan dabe: izketa artian
Garbiena da Euskera.
Omen artian baņa nituzan
Entzun nik zure negarrak,
Aitu nituzan zeruraņoko
Zure dei eta deadarrak;
Beian ichirik illargia ta
Eguskia zein izarrak,
Oraindik gora igoten eben
Amodio orren sugarrak.
Baņa nasaitu, atseden zaite,
Seme maitea, ez da ill, Ama.
Ume gaiztuen atsekabiak
lieissotu dabe orrela;
Orain guztiak negar dabe egin
Ezaguturik okerra,
Ill dalakuan beti betiko,
Euskera Ama Laztana.
Negar dabe egin Bizkayak eta
Araba ta Gipuzkoak,
Negar dabe egin Naparrak eta
Euskeldun Franziakuak;
Oraiņ arteko uts egitiak
Daukazuez parkatuak,
Baldin bazare aurrera izaten
Anayok alkar artuak.
Ause esanda, putz egin, eutsan
Ama geisuari aotik,
Eta bertati gazte bat legez
Oņen gaņera zan zutik;
Eta dirautsa: Ama jatsi naz
Zeruetatik zugaitik,
Seme leyal au ill ziņala ta
Neukalako otsez lurretik.
Biziko zara baņa zu emen,
Munduak diraun arte,
onetara etorri ziņan.
Neugaz orain lau milla urte,
Etsai gaistuak gerra miņ asko
Ta zauri egin deutsue,
Baņa oraindik Ama bizkorrik
Ikusi biar zaitue.
Agur zerura banua; eta
Geyago etzan ikusi,
Ama bakarrik neuri begira
Eta ni barriz berari,
Zabal-zabalik bere besuak
Eustazan laster ezarri,
Sotil ta umill entzun neutsazan
Berba samurrok berari.
Pasiņo latza irago dot; ay!
Juan diran egunetan;
Neure arimau neukan ala ez
Ez dakit gorputz onetan;
Indar barri ta bizi bizi bat
Biotzian dot sometan,
Odol gaztia darabildala
Uste dot neure zaņetan.
Seme guztiai esan eyezu
Bizirik nazala eman,
Ta datozela char eta onak
Danak ikusi nagien;
Mundua mundu arbolapian
Bizirik euki naizuen,
Berbeta gozo eder onetan
Sayatu danok egiten.
Egia da bai ume-zurtz gagoz
Foru baga lotsarian,
Baņa emongo arbola onek dau:.
Orriak udabarrian;
Negu gogor ta ekach andiak
Artu gaitue erdian,
Ainbeste gachez ez gara egon
Lenago Euskel-errian.
Baņa begira, neure semia,
Arbola oni an goyan,
Nun anchinako Lauburu zarra
Zelan daukan agirian;
Esan egizu lotsarik baga
Ta arrokeria andian,
Beste gauzarik ez dala adorau
Sekula Euskel-errian.
Zuaz, barriro dirautsut eta
Neure bedeinkaziņuaz,
Zuaz, anayak argitutera
Emen ikusi dozunaz;
Baņa ez arren geyago nastu
Erdeldunen oiturakaz,
Neugaz bakarrik biziko zare
Munduan atseginakaz.
Irakatsiok entzun neutsazan
Malkuak gorde ezinik,
Aldendu nintzan, esku-oņetan
Laztan gozoz mun egiņik,
Neure erriari iragartera,
Ez dala ez ill Amarik,
Eta anayok gaitiala izan
Euskeldun garbi bakarrik.
Neure anayok; bat izan beti
Euskeldun siniskeretan,
Bat izan geure uste, erechi,
Gogo eta asmuetan;
Fede bizi bat baldin badogu
Biotz eta arimetan,
Bakez oraindik biziko gara
Mendi, ach eta ibarretan.
