Agiņa-ko muinoan
Mujika, Luis Mari
Asmo genitalen zurrunbiloan
bizia ari zen lan da lan,
mendeak beren soina
jasotzen zihoazten,
eskuak, hatzak,
hortzak, hitzak
altxa ziren,
irudia zizelaren amorroaz
taiutu zen,
ideia sufrezko irritsean
eskultura bihurtu zen,
eta harrien eta metalen gaindik
asmoa herri egin zen,
irudimena herri egin zen,
hitzok herri egin ziren,
eza izate egin zen.
Ozpinaren sumina
erasoa izan zen,
ur distraituaren baldankeria
arrats nagi bihurtu zen,
harkaitzaren bizkar-lerroa
garraisi itzuli zen,
gauaren ilundura
begiotara leihoratu zen,
soro sentsual-guztizkoak
poema-mami paratu ziren
poeta umil hau AGIŅA-ra igota
harri, arbel, hartzuri,
koartzo, burdin setati
bat-batean egin zen.
AGIŅA, AGIŅA, AGIŅA
Euskal Herriaren erpin,
AGIŅA, AGIŅA, AGIŅA
aintzinate goenaren giltz...
Kromletx-en hesi biribilean
ilargia zahar sentitu zen,
eguzkipean artasoroen sorbalda
leun sumatu zen,
odolak lehoiaren zainetan
harrokeriaz dardaratu ziren,
burdin bihurrien desesperazioa
amildegian lehertu zen,
zelai zelaitsuen zelaidura
luze, heze, etengabe sentitu zen,
linea hori-opaloen ihesdura
erreka hotzean orraztu zen,
Aia-ko Haitzetan Basajaun-ek
besoek etzan zituen,
hartzaren zango astunak
pisua aztatu zuen,
hazi basatien errebolta
temati berjaiki zen,
Artikutza-ko ur geldien loa
hontzaren uluaz nahastu zen,
soro serio-aspertien nagia
Arga-ren zumetan galdu zen...
Pixkana eta apurka
neolitosaren hondarrean
harrespilen bizkarra Egiar-en
zutitu zen,
harriaren biribildura oroimen
Oianleku-n gertatu zen,
menhir-aren arrokeria zutidura
Eteneta-n itzuli zen,
eta ALIŅA-ko muinoan herria
hazitzen,
gorpuzten,
mamitzen etorri zen.
Harriak harri izaten,
burdinak gogor izaten,
gauak itzal izaten,
"hutsak" bete izaten,
bai, AGIŅA-n ikasi zuten,
herriaren irudia eta eitea
muinoburuan biribildu zen,
harriaren eta burdinaren oinazea
han osatu zen,
gauzen hertz serioa
han azkendu zen,
"lehena" eta "oraina" une bat
an bihurtu ziren,
gure herria historiaren begitara
AGIŅA-n igo zen,
herri hau herri
AGIŅA-ko harritan sentitu zen...
Gaur AGIŅA-n nago,
Irutxulegi, Gaztaro, Izo,
Errenaga, Domiko
tarteko ditudalarik,
sekulu eta mendeen asperra
gailen edonondik,
muino honen bizkarrean
"lehenetan" itoa ni,
hemen arrano eta basurdeen
anai naiz,
Basajaun eta jentillen
ahaideko naiz,
AGIŅA-n ukabilen bultzada
eta zezenen erasoa,
sapelatsen ziztu hegalduna
eta odol bizkorren mozioa
osoro hurbiletik,
AGIŅA-n konkorduaren iraultza
eta haginen ahalegina,
arrano harroen taldea
eta asmo gaitzen tontorra
osoro gertutik,
bai, galburuaren urretasun bildua
eta arrubioen gorrotoa,
sugegorrien susmo nabarra
eta zakilen goldeaketa
AGIŅA-n urreagoa, gorrotoagoa,
susmoagoa,
goldeagoa.
MARI eta BASAJAUN,
AKERBELTZ eta ZEZENGORRI,
MIKELATS eta TARTALO,
IELTXU eta ERREKAMARI
AGIŅA-n batzarkide dira,
SUGAAR izar goriak isatsaz
astintzen ibili da,
GALTZAGORRIk arratsaren kristalak
pitzatzen jardun du,
MARI-k ilargi zurbila
gauaren gatilura bota du,
BASAJAUN-ek aizkorak
arbolpetan jarri ditu,
ERREKAMARI-k arratsaren antsia
uren asperraz nahasi du.
AGIŅA-n amorroa larrean,
herri-borroka larrean,
semeen lehia larrean,
sekuluen oihartzuna
URTZIREN sekretupean,
azkazalen errieta
horma-buruen soinean,
muinoko haitzetan
kutxiloen zigorra bizkortu da,
burdinen setakeria ereagotu da,
"hutsunean" zeroa bete da,
lerroen luzadura luzatu da.
AGIŅA-n Euskal Herriak
zain beltz-sakonak desestali ditu,
"lehenaren" azkazalez jardun du,
azido gaitzen orgasmoak
zuloetan estali ditu,
eremuen luzapena ortzean itzali du,
harriak oro, aztarnak oro
iturri, sorburu, hastapen
bihurtu ditu...
