Bidasoa, poza eta miña

Irigaray Imaz, Jose Angel

 Bidasoa,

 gure herriaren

 bihotz osoa.

 Bidasoa,

 ameka ipuin

 eta ur garbi,

 mendetan zehar

 Nafarroan sortu eta

 Ondarribi-Endaian

 itsasora doa.

 Bidasoa,

 amets bat

 ipuina,

 egunsentiak

 autsitako gaua,

 akelarreen dei lanbrotsua,

 joan etorri aspertu ezina,

 hor zoazi

 ozen eta ixil,

 bizi-nahiak sortu ildotik barrena.

 Ur goiena

 ur barrena,

 mendez mendeko

 asperena,

 ezker-eskuin

 laztan eta auhena,

 Bidasoa doa

 gure bihotzan barrena.

 Baztango ohantze ederrean

 kulunkatu eta gero,

 lurralde gozo, lehun,

 eder eta ezeak

 laiño guztien azpitik

 iraganez,

 edertasunari ihes egin ezinez,

 jaunzten eta arrotzen

 heldu zara kantari

 eriotzari buruz jauzika,

 itsasoa amets

 itsasoarekin besarkatzera,

 amodiozko mattoan urtzera

 deuseztera,

 urdin-ñabar, laiñotsu eta orlegi

 Txingudi paregabean.

 Ondarribi,

 Bidasoak hil zorian emanikako

 azken ats, ondar ibi.

 Ondarrabi,

 Bidasoak bildu ametsezko koloreen

 mugale eta kabi.

 Bidariak bide ohi du egiten

 eta urak ere

 atz sakona uzten

 Bidasoako jendeak oro:

 Amaiur eta Erratzu,

 Lesaka, Biriatu eta Urantzu,

 Baztanen asi eta

 Ondarribi-Endaian bukatu.

 Ameka istorio-misterio

 gordetako ibaia,

 zure aterbe xamur eta lanbrotsuan

 negarrak, neke, latzak,

 akelarreak eta mezak,

 kantak, dantzak,

 loturak eta bereixketak,

 besteren gerla eta bakeak.

 Euskararen doiñu berezia

 Bidasoaren kantua,

 bizitzaren zentzu eta sena,

 euri-ondoko illunabar

 usain gozoak,

 Mattin herabea eta Joxepa ederra.

 Goazen, goazen

 iturrira,

 ateka gaitza

 gana

 menderatzera,

 ondoren

 artazuriketa paregabean

 illunabarrez

 doiñu zaharrak lagun

 ortzaren gauan

 dantzatuko gara.

 Euritarteko ihauteri

 eta Zubieta-Itturengo joareak,

 Baztango mutil-dantzak

 eta Ondarribiko estropadak;

 laborariak eta arrantzaleak,

 bidasotarrak bihotz-bera,

 bidasotarrek taxu bera:

 arbasotzat

 agota bat

 eta

 orrazi eta izpilluko

 lamin bilo-ori ederra.

 Ondarribiko laborari

 itsas-begian bizi arren

 lotua

 Bidasoak ferekatu lurrari.

 Ondarribiko arrantzale

 Bidasoa-ertzean sortu arren

 emana itsasoari.

 Bi bizi-bide

 bi pentsa-molde,

 ar eta eme

 arrantzale

 eta laborari,

 nehoiz ez pausa

 eta beti ari.

 Biak osagarri,

 biak

 neke, zorion, atsekabe

 amets lilluragarri;

 Bidasoako

 arrantzale eta

 laborari,

 elkarri lotuak

 Ondarribin.

 Bidasoako lurraldeak

 olerkarien olerkia,

 margolarien zeru urdin-ñabarra,

 ameslarien iturri

 eta

 maitaleen kabi.

 Zuri begira

 Bidasoa

 dut egun

 egiten olerki

 kantatzen xamurki

 negartzen saminki;

 egunsentiaren fereka

 noiz ote eztigarri?

 Ai Bidasoa,

 ez bedi zure argia itzal!

 Gure bideak

 lotzen dituzun ibaia,

 denok bat

 ez gaitezen gal.

 Ura bere bidean

 eta Bidasoa

 denenean

 gurean

 bihotzan barrena

 lotzen, elkartzen,

 mendetan zehar

 herria osatzen.

 Urak bide du egiten

 eta Bidasoarenak ere

 egin du;

 bainan,

 bidean makurra

 aidean beldurra

 ohantzeko garbitasuna

 gizonok dugu ondatu

 eta

 urak dira arritu

 arrainak ito,

 bazterrak dira itsustu

 lantegi desegokiak ugaritu

 ondarrak azi

 herriak desnortu,

 jende onak aspertu

 nekatu

 maltzurkeria nagusitu

 eta herria erdibitu.

 ...eta orduan

 mendiak negartu

 kantak ixildu

 dantzak gelditu,

 ipuinak bukatu

 lamiak uxatu

 malkoak ixuri

 oihu ozena moteldu

 auhena sakondu

 eta

 hala ere

 beti ere

 ura bere bidean

 ur ixillak jarraitu.

 Ur goiena

 ur barrena,

 mendez mendeko

 asperena,

 ezker-eskuin

 laztan eta auhena,

 Bidasoa doa

 gure bihotzan barrena.

 ...eta berriz ere

 ur berriak sortuko dira,

 Baztango iturburuak

 ez daude agortuak;

 noizbait arrotuko zinez

 eta bazterrak

 garbituko uholez,

 ber-sortutako ur zaharrez.