Majoria haundiarekin
Otero, Bladi
MAJORIA HAUNDIARI
Hemen dago, kantuz eta arimaz, maitatu zuen
gizona, bizi zena, barrenetik hil zena, eta egun
batean kalera atera zena: Orduan oro konpreniturik,
bere bertso guztiak urratu zituen.
Hala da, hala zen. Begietatik habuina
dariola, amodioaz hordirik, gau batean
atera zen, nora jakin gabe ihesi:
Heriotzearen usainik etzegoen leku batera.
Bakezko olak, mandio kulunkatuak,
hala zituen besoak, airean sua bezala;
bularraren kontra odolezko olatuak,
gorputzetik, begira, gorrotozko uhin haundiak.
Honera! Hel! Ene! Airetik doaz hegazi,
zeruaren kontra, aingeru ikaragarriak;
itsasoaren bizkarretik doaz, portuz portu,
ihesi, metalezko arrain bildurgarriak.
Bakean bizi den gizon baten truk ematen ditut
nire bertsoak. Hemen dago, hezurrez eta haragiz,
nire azken borondatea. Bilbon, aprilaren
hamaikan. Bladi Otero.
HASIERAN
Bizia galdu badut, eta aldia, eleztun bat
bezala uretara bota nuen guztia,
sasi arrean kantua galdu badut,
hitza geratzen zait.
Gosea sufrita badut, eta egarria, nirea
zen eta gero ezer etzen guzti hura,
isilik itzalak segatu baldin baditut,
hitza geratzen zait.
Nire lurraren aurpegi garbi izugarria
ikustearren begiak zabaldu banituen,
ezpainak apurtu arte kantatu banuen,
hitza geratzen zait.
Gero negar egiteko, isilduko gara orain?
R. D.
Nire begiak mintzatuko lirake, nire ezpainak
mututuko balira. Itsu geratuko banintz,
nire eskumako eskuak segituko luke
mintza, mintza eta mintza.
Esan behar dut: "Ikusi dut". Isiltzen naiz
begi hertsirik. Ezetz, ikusi eztudala esanen
banu, gezurra esanen nuke,
mintza, mintza eta mintza.
Baina gehiegi eta gehiegi isildu behar dut,
eta hainbeste esaizun egonik, begiak hertsituko
banitu, egun guztian egonen nintzake
mintza, mintza eta mintza.
Argiro dagoena ikustetik libra gaitzala
Jainkoak! Tristura. Nire eskuak ebakiko
banitu, nire odolak jarraituko luke
mintza, mintza era mintza.
GUREKIN
Kafe etxe honetan
jarten zen Jaun Antonio
Machado.
Isilik eta
misterioz, herriarekin
bildu zen, luma
iharrausirik,
hautsa
astindurik,
joan zen...
GAUEZ LEHOIA
Aurpegia bihur, Ludwig van Beethoven.
esaidazu ze haize sartzen zaitzun begietan,
Ludwig; nolako itzalak doazin eta datortzan, van
Beethoven; ze haize alferrek eskobatzen duen
lekuaren hutsa... Esaidazu zer
entzuten duzun, ze itsaso apurtuk
zure belarri gorraren hondamendia jaten duen;
aurpegia bihur, Ludwig, hautsezko
maskara jira eta buelta,
esaidazu ze argik igurzten duen
zure errauts hezezko ametsa;
aurpegia bihur, heriotz ondoko
kapitaina; Ludwig van Beethoven,
gauez lehoia, kapitel hozena!
ELKARREKIN
Lur hau, denbora hau, jaio nintzenetik nirekin datorren
usteltasun izugarri hau
(lur triste eta eder baten semea bainaiz,
harrizko eta eguzkizko ametsa,
denpora mingots baten semea bainaiz,
historiatik apart gertatzen dena)
nire oinetatik azken esperantzari
hezurrak kendu arte tiratzen duen lur honek, denpora honek,
eznaute bentzutuko,
eskua baitoakit eta beste bati lotzen zaio,
eta hau beste bati, eta guztien artean katea bat
egiten da, zuri lotzen nerautzuna!
ORAIN
Bideak.
Sorbaldetan eguzkia,
batera doazi.
Badaude. Beti daude
bideak.
mundu honetan gizon batek egin zezakeen zorakeriarik haundiena hori baita: heriotzearekin ez gatazka, hil, beste gabe.
I
Niri eta zueri orori deituko digute.
Zuk eta nik eta guztiok eginen ditugu
goardiak heriotzearen aurrean.
Eta arriskua izanen da,
bala batena.
Ongi dakizue. Nire, zure eta
guztion bila etorriko dira.
Bai zure bila ere.
(Hemen ezta inor
salbatuko).
Eskribiturik dago. Zure izena gertu dago,
paper batean ikaraz. Nun dio:
abel, abel, abel edo zu, ni ta oro...
II
Baina zuk, Anso Herri,
hitz zabalak esaten dituzu,
aireak eztaramazkienak.
AURRE ALDEKOA
Aspaldi honetan pausoa arindu behar da
eta itsasora atera; airea egoki dago.
Gizonak, zuen sorbaldak eztira aingeruak,
gora sorbaldak eguzki berriaren azpian.
Hau da itsasoa, eta harma haek zarata
haundiarekin desegiten direnak.
Gizonak, altza, jaso, gora,
zuen arbolak bakera doazila.
Espainia, nire ariman arantza.
Nire ariman hezurra ta arima.
Ken nire eskuetatik kaliza.
Lot nezazu zure gerrira, ama.
JENTEAREN ARTEAN
Faltako zait airea;
ura;
ogia;
badakit.
Airea, inorena eztena.
Ura, egarrituarena dena.
Ogia... Bai, faltako zaizkit.
Baina ez fedea.
Aire guttiago eta gehiago.
Egarriago eta haundiagoa.
Hala da, bai, geroago eta haundiagoa
izanen da.
POETIKA
Eskribitzen dudanean
hitz egiten dut.
LOGROŅO
Hemen, hibai honen ondoan
egia diot,
harrian eta airean sentitzen naiz
gaztelania.
GURE POETAK
Logroņoko lurretan Bertzeo.
Borgoiniako lurretan Bertzeo.
Frantzian eta Espainian Bertzeo.
Gontzalo Bertzeogandik
hurbil eta hurruti.
URREKO PALOA
Kontuz!
Amerikak jokatzen du ezpatakin.
urrea defenditzearren.
EGUZKIAREN ZUZENA
Lehen barrenera begiratzen nuen.
Orain, aurrez aurre, kanpora.
Lehen ziren itzal isilak.
Orain, sendaren gainean, eguzkia.
Eguzki zuzenak iratxekitzen ditu
lehen itsurik zeuden mendiak.
KALEZ KALE
Kalerik kale,
plazarik plaza,
ikusi nituen hiriak,
zimentua eta erramua,
bertan bizi izan nintzen,
Madril, Paris, Bilbo ta Bartzelona,
nire fedearen
etxea,
jente
ikusia, dendak,
portaleak,
haizetan, eguzkitan edo euritan,
kalez kale
eraman nuena,
hala nola
kaleko zakurra,
kaleko laguna,
kaleko adiskidea.
ERRUSINOLARIK EZ UXA
Orain egia esanen dut.
Eztiot nitzaz ezer, urrikal zaitezte,
oharkabeko bidegabearen arima, mintza.
Orain egia esanen dut, baina
egiaren barrenean, urrezko gaztelua,
udazkenean, datorren gizona, entzun.
Esan, eskalea, egia dohainik,
ezpainak argitasuna isurten duen
bazter garbia.
Udazkenean datorren gizona,
kontuz ibil,
isiltasuna urrea baita.
Mintza,
ezkiak, zumarrak, eguna edert,
berriz ferdet.
Orain
egia esanen dut.
Egun hondatuak,
altza,
jaso
nire hotza.
Denbora galdu sakona
berriz ere, pasa
goadalkibir borobila.
Orain.
Pasa ta segi, itzaletik
datorren gizona.
Kantu isila.
Lepoan harri bat zendukala bota zenuen
zure burua uretara.
Egunaren argia:
Leihoan geldi
zapal.
Ez. Itzalezko
pila.
Mintzatu ere gabe.
Bihurtuko naiz.
Orain hasten da
euria.
Hola zegoen goiza,
maitatu zindudanean.
Denboran sartzen naiz,
Duero hibaiaren moduan
noa.
Bilatzen dut,
sustraitu nahi naiz,
ilunean mugitzen naiz.
Nungo koba.
Ezagutu gabeko koba biribila.
Frantziska Sanchez, erdu nerekin.
Itsu mustuan, elurra makinaturik
udazkenean
datorren gizona.
Oharkabeko bidegabearen arima, ez.
Egun ilunak.
Portaloian botarikako gauak,
Argia.
Anketako mintzoa. Itsaso
urdina,
Urrezko gaztelua,
atzera: bildurrak
jaten baitzaitue.
Esan palmera,
ezpainak ikusteko
bazter garbia.
Aitanako mendia.
Espainiako
bazter garbia.
Atzo.
Gizona dator,
baina eztakus.
Reusko arrosa.
Herriaren kantu
biluza.
Orain egia esanen
dut.
Orain hasten da
elurra...
Hola zegoen goiza,
ahaztu zindudanean.
Egunaren atea
zabal zazu,
ama.
Begira ama,
nola datorren
zauriturik.
Oharkabeko
bidegabearen arima.
Kanta bezate
ezkiek, bai,
gehiago,
gehiago,
dena izan dadin aurrerantzean argitasuna.
AHATEA
Ahatea banintz, iher egiteko,
mundutik zeihar iher egiteko,
ahatea,
pasaporterik gabe ibiltzeko.
ezer egiten eztuenaren antzean.
Ahatea.
Ahatexka ibiltaria.
Ifarreko zilarra.
Egoieko urrea.
Jainkoa, ahatea bihur nadin.
Zertarako hainbeste iskanbil,
hainbeste paper busti
eta hainbeste maratil?
Ahate bat.
Begira horri, hibaitik
bere kornetarekin datorren
borri. Gustatzen zaitzu?
BIGARRENEZ GABRIEL ZELAIAREKIN
Atea herstearekin hasten naiz,
balkoia zabaltzen dut eta nola dagoen karrika,
zeinbat jente
ezagutzen etzaituena, begiratzen didate
eta bizkarra
ematen didate, honen ostean nork
erantzuten du, zuk bai konprenitzeu nauzu,
ezin liteke,
nire bizia ezta oraindik akabatu,
eta beste egun batean eskribituko dizut.
Gaur
mintza gaitezin. Zuk diostazu
eskribitzeko, argitaratzeko. Oker zaude.
Nahi aina eta ahal aina
eskribitzen dut, baina argitaratzen,
bakarrik, ze arraio, uzten didatena.
Beste pitxar bete edanen dugu. Morroia,
garagarno haboro ekar.
Esaten nizun kontent nagoela,
Zure Antolojia Txikia
liburu haundia da. (Jainkoak libra gaitzala
liburu lodi eta neskatxa itsusietatik).
Liburu bat berez zabaltzen da,
uhinaren moduan.
Erre nahizu? Ederki,
zure gutunean zeinbat
astakeria diozun.
Egia da: Ahal nuena
bete nuena.
Baina utziozu Pilatosi
eta malenkoniari.
Nork deitzen du, nork
erantzuten du, biok
sobera dakigu eta
eztaukagu zergatik
gutunekin denbora alferrik
gal.
