inprimatu
Elizea
Izenburua:
Elizea
Sinadura:
Karol Wojtila
Urkizaren iruzkina:
(Eusk.: Santi Onaindia)
Egilea(k):
Onaindia, Santiago

Wojtila, Karol

Argitalpena:
Olerti.
Urtea:
1991
Argitalpenaren urtea:
Alea:
1991
Orrialdea:
203-207

Elizea

 

Karol Wojtyla

 

Ormea

 

 Orma bat.

 Orma baten pusketa.

 Zutoin lauek gora deznitxoetatik,

 egarberak, santu sendoak

 euren ibil-gura mundu zear baretzen,

 egin bat opa dabe, Talud aundia,

 liburuetatik urtena,

 zabalik oneik, eta arrakaltzen gaitue.

 

 Goi gaiņak ez dabe zapaltzen orma au,

 ez ditu pisutzen urrun bizi diranen lepo gain biziak

 euren biotz nekatuen gelatxoetan,

 Ezta ez dau pisatzen orain biratzen dauan lurraren leza au,

 eta olan izango da beti, amaren bularretik / gizona jaio ta iiten dalarik.

 

Lezea

Lezeak lezeari dei

 

 Zuk ikusten dozu aize-boladak

 apurtzen diran usgune bat bezela,

 urrutiko aitz gaiņean garauak lez

 dirdir dagie zidarrezko kristal pikorrak.

 

 Lenengo aldiz eskatzen dautzut,

 zuk beste Lexara bear dozu begitu,

 zeure begietan ixiotzen danera.

 Gizon bakotxak bere begien

 barruan daroa, eta danen artean

 lekutik bera kendu ta bidekatu daroe

 itxas-untzi bat lez sorbeldetan.

 

 Mugimendu izugarri onetan

 ez dago ezer au desegin daikenik,

 luma batez bezela zeure ikurra

 zoazala idatziz eraiņu bakotzez

 zeure begi edeglakaz.

 

 Zuk inguruz esitu arren,

 ez uste izan zugan ez dagoanik Lezea.

 

 Aren argi-dirdira zuk zeure begiz

 Untzia itsatsiz doatzu,

 saminkor, zeure lepoan.

 

 Eta bera zeure aragian dozula

 gizaseme bakotxaren Izateak lez

 bultz daragiozu Lezeari.

 

Beltz bat

 

 Zugan nik begiratzen

 dot, ene anai, azkenbako lurraldea,

 berton irrekaztoek beingoan gelditzen dira,

 bertan dagi eguzkiak bere zer guztia, bere altxorra,

 burdiņezkoa, gorputza balitz lez laba barruan.

 

 Zugan dardar dagi nire adimenak

 zure metalean

 Nire adimena era askotako ozkadurakaz,

 balantzaka dabil

 egiaz guzurretik aldenduz

 Pez aundla bai balantza berak

 irudiak negurtzea

 neure begietan eta zeureetan dizdiz dagienak

 bizitza bardiņaren izate bardiņaren

 uneak legez alkartuak.

 

Zola

 

 Gure oiņak emen zapaltzen dabe

 jaioten diran lurra,

 ormak eta zutoiņak.

 

 Euren artean galtzen ez ba zara,

 eta batasuna aurkitzeko bide ba dagizu,

 eta esan-naia, Zolak zuzentzen

 zaitulako da.

 

 Zolak ez ditu bakarrik

 etxe barri batzuk alkartzen,

 baita gure artean dagozan usguneak be

 geure auleri eta utsak jakiņik gabiltzazanak.

 

 Zu zara Arria,

 zu zara Zola beste batzuk be ibillia.

 

 Aurrera doaz elburua jakiteke,

 eldu nai dabe zuk daroazuzan lekura

 usguneak alkarturik

 pentsamentuak dardar-azoten dauazan begirunez.

 

 Pedro (Arria) zara,

 artaldea doan arkaitzak lez oinkadak zaintzen dabezana.

 

 Arkaitz da Zola au,

 jauretxe ikaragarri batena.

 

 Eta gurutzea da janari.

 

Kripta

 

 Jatsiz goaz, iges goaz

 Zolatik, an geratzen dira

 gure oinkadak.

 

 Zulatzen dogu arkaitza

 gizona aurkitzeko.

 

 Ainbat ardiren apatxez

 zauritua dago.

 

 Ez ekien ardiak

 nor zapaltzen eben.

 

 Desagertzen dan gizona

 ala iņoiz desagertzen ez dan Gizona.

 

 Kriptak esan leiskizu

 mundu osoa lotu eta banatzen dauanak.

 

 Gudari-talde eskerga batek lez,

 nekatu arren, amor emoten ez dauanak.

 

 Eta, alan be, danak

 jagiten dira, nekeak ez daroaz illobira,

 ezta zaarrak be, oneik orobat, miņak narras,

 euren joko-lekura doaz aringa.

 

 Euren laiņozko begiz, gazteak lez ikusten dabe.

 

 Beste mundu bat datorke

 euron gorputz eta arimen bidez,

 bizitzearen barna,

 eriotzaz emoten doazanak,

 pozikan emon be.

 

 Txiro eta billois geratuko gara,

 kristala legez, diztikor,

 isla ezeze ebagi be egiten dabenak.

 

 Eta ebagitako mundua

 zigorka alkartuko dira kontzientziak,

 eta jauretxe au euren sutondo biurtu eben.

 

Ebanjelioa

 

 Egiak ez dau ixuritzen eriorik zaurietan

 errea alderatzeko,

 ez zaiakoz leporatzen gero kale-zear doan asto bati

 egiak jakin bear dau mln egln eta ezkutatzen.

 

 Buruko gogoetan zoliagoak dira

 gizasemeengan zerbait makur-azten danean;

 danak dabiltz billa zelan artez jarri

 aurrekaldea ez, baiņa azpi sakona,

 azpia baiņo, untziari oņatuak lez gogor dagiona.

 

 Egiak jaso oi dau gizona,

 Gizona bera jagiten ez bada,

 orduan etxe eregiak pisu bikotxez zapaltzen,

 eta au danok sentidu oi dogu geure gauza lez

 bide egiņaz aurkitu doguzan kalez gabiltzala,

 Astoak garoazenez,

 (kale orreitan egia

 gitxituz ala geituz ete doa?)

 aurrera daroaguz begiak trankil,

 ziuak ez gaitu arrapatzen.

 

Iturriak eta eskuak

 

 Aintxiņa esandako itzak eutsita bizi gara,

 eta euretan ezer aldatu ez dadin

 kantu aundiz bir-esaten daguz.

 

 Ori bakarrik?

 

 Ba-dira esku ikusi-eziņak

 guri laguntzen dauskuenak untzian erramuka,

 untzia eroanez istoriaren ildo kulunkatsuz,

 azpi-arriz beteriko istoria zakarrean zear.

 

 Naiko al da iturri baten sartzea

 ikusten ez diran Eskuak billatu barik?

 

Uri biak (Azkena)

 

 Uri bietatik bakotxa

 biotzetik biotzera

 aldatu leiken oso bat dozu.

 Biotz bakotxetik bizi bear dabe,

 Iņor be ezin leike bizi, bat naiz bestean ezik,

 eztabaidaz jokatu genduan ordu luzeetan,

 eta irugarren uriko argiak dakusguz sartzaldean,

 egunaren gantzuz eder-apaņaren agertzen jakuna.

 

                                                                         (1962)

 

 


inprimatu