Berbo desplegatua

Mariano Ruiz Mendibil

 Hankaz gora zegoen bizia

 hombre prestoak jarritakoa,

 berak nahi zuten erara

 burgeskeriz manejatua.

 Jakituria

 ta

 lotsagabekeria

 norberekeriz

 ta

 putekeriz

 helkar ornidu ziren

 señoritoaren

 sombrero bajuan.

 Beren grandezan

 norberekerietan,

 leoi asarretu antzera

 Aizkorri baño gorago

 zeudela uste zuten

 inpernuko su gorrian

 oiñak erroturik.

 Señoritokeria

 egoismo laster

 biurtu zen

 kirtenkeriz

 munduko jende artean

 andi ta txiki

 aberats ta pobre

 lotsagebekeriz

 klasifikaturik.

 Langillea etzan

 banandu nahi zuana.

 Aberaskeriak diruzalekeriz

 banandu zituan

 gizon kopalto ta pobriak,

 palazio ta txabol zarrak,

 asetuak eta gosekilak,

 dominanteak eta baztertuak,

 herri dominadoreak eta

 herri azpiratuak.

 Hainbeste zapaltze

 hainbeste min

 nolatan izan zezakean

 erantzun gaberik?

 Herri minberatuak

 karraxi egiten zuan

 zapalketa ta herri hilketa

 haurrean.

 Geroz,

 aldi berriak

 trumoizkoak eta odolezkoak

 agertu behar zuten.

 Hainbeste urtetako

 zapaltze kriminalak

 odioa kreatu zun

 gorrotoa nahi zuenen artean.

 Zapaltzaillen indarra,

 etsaien gorrotoa,

 Euskalerriaren indarra

 etziran negurtu

 behar zan era egokian,

 ta kalera irten zun

 burruka galgarriak.

 Abertzale izenez,

 eusko borrokalariak,

 minduta, hori bai

 hasi dira,

 gogo onez,

 herri zaletasunez,

 uste santu horretan,

 etsaiaren burleak

 eusko gogo apurtuta

 norbere bizia defendatzen.

 Etsaigoa sortu dute

 kreazione berriaz.

 Alde batetik

 milloiak elefante

 tronpeta nausi,

 ta lotsarik gabe

 Euskadiren izena

 austu nairik.

 Bestetik,

 euskal defendatzailleak

 «Vasconia»

 atera dute kalera.

 Pentsabide berriak,

 Jainkorik ez de behar,

 gu gire Euskadi berria.

 Kurutzarik

 ez

 Erlejiñorik

 ez da behar

 ikastoletan.

 Lenengo iraiñak

 euskal anaientzat

 hainbeste lan

 egin zutenen

 aurka.

 Norbere burua goratzen

 arrokeria,

 anaiak zapaltzen

 aspertu ezinik

 hori duk hori

 Prankotarren antzeko

 ejerzitu berria.

 Jo ta jo

 hixildu gabe

 gau eta egun

 alderdi guztietan.

 Bien bitartean

 abadetxerik abadetxe

 gauak

 estu ta larri

 pasatzen,

 Eleiza billa

 laguntzeko

 ta Jainkorik

 ez dogu behar

 bihotzean.

 Euskal izenez

 martiri atsez

 abade gazteak

 engañatzen

 Euskadi gaxoaren

 izenean.

 Esan ta esan,

 jarrai,

 herotuta bezela

 bihotzaren eden guztia

 euskal zintzoen

 kontra,

 guda egin ebenen

 aurka,

 hainbeste neke artu

 hainbeste larri,

 gose aldi

 pasatu zutenen

 kontra.

 Norbera ona,

 dogmatikoa,

 Pranko bezala

 Aprikako Santuario

 baltzetik irtenda,

 anaiak hilten.

 Zergatik...?

 Ez daki...

 jaunkeriagatik

 andikien

 diruak-gatik.

 Geroz

 bota kanpora

 euskal gizon

 jakintsuenak.

 Lekuona kanpora.

 Gu gera

 Euskadi berria...

 Gazte izatea da nausi.

 Jakituriak

 ez du balio,

 horain, hilluna da

 nagusi.

 Indarrak garaituko du,

 geroak ikusi.

 Hitler eta Duce

 agertu dira noski.

 Kalera joan behar da,

 mili sailla gera...

 dirua behar da,

 prolektarioak bait gera,

 bankoak hasaltatu,

 pistolea, indarra, bildurra,

 gizonen eskubidea

 era berdiñez,

 gogorkeriz,

 ahal ba-da

 etsaiari erantzunda,

 hau da beraren legea.

 Gizonak hostu,

 hixilean eduki,

 horaidiño iñor ez hil

 Herria ez dago

 gerturik

 hilketa kriminalak

 onartzeko.

 Izkuntza berritu behar da

 Universitatera

 joan da.

 Lenengo ikasi

 herdeldunak gera-ta.

 Gero,

 urtebetera ezkeroz,

 doktore tituloa

 emanen dit

 beste lagunak

 Universitatean.

 Lengo asaben euskarak

 gogorik ez digu betetzen.

 Hoingo gazteriak dakar

 euskara euskara

 herdel itzez aberastua,

 konprenitzeko facil, facil,

 kastellanoak ere berdin,

 laster haiek eta gu

 vasco euskeldun

 nai kastellanoak

 berdin berdin

 prolektariak.

 Honek ez dauka

 inportantzirik

 ez bait dago herririk

 universala ez denik,

 facillago konprenitu

 todoak mezklaturik.

 Euskara, euskara,

 irten adi plazara

 kastellano klasera

 geroz, todoak konprenitzen

 verbo desplegatua

 universalizatua.

 Hemen,

 dago ohiko meritua

 gazteri berriak onartua,

 baita beste askok ere

 korazon da guztiz

 indartua.

 HARRI bola andi bat lokatu zen

 eurien euriz

 mendiaren egalean,

 ta goitik berantza hasirik

 lur, sats, arantza,

 orbel, harri beltz, egur zar

 ur zikin, pisti hustel,

 aurkitu zuan guztia,

 narraska ekarri ondoren,

 euskal izkuntza eginda

 maleta zakar baten

 geratu zen

 jende barriarentzat

 basoaren babesean.