Nere astotxo zintzoari

Lete

 OARRA.Aurtzaroan astotxo bat izan nuen. Begira zergatik. Jaio ta amalau

 illabete nituala, oñez juxtu juxtu ikastearekin bat batean, «Poliomielitis»

 gaitzak bi oñak zearo igartu zizkidan, oñez ezin ibilik uzteraño. Urteak ba-

 zijoazten, eta gaur edo biar gizon izatera iritxi ezkeroz, beste erremediorik

 gabe, eskola ikasi bearrean arkitzen nitzan. Gure erria guztiz aldapatsua da

 ta, gañera, eskola bideak osa traketsak ditu. Zer egin ni eskolaratzeko? Auxen.

 Astotxo bat erosi ni bere gañean eskolara joan al izateko. Ara, ondorenean,

 alegin biziz bertsotan jarrita, nere astotxoaren berriak.

                 Doñua: Zortziko motxean.

             1

 Asto txiki polit bat

 izan nun gaztetan,

 berak ibiltzen nindun

 jai eta astetan.

 Beste bat zintzogorik

 ez nere ustetan,

 alakorik ez dago

 seitatik bostetan!

             2

 Zazpi urte nitula

 eskolara asi,

 gurasoen ordena:

 «Gogotik ikasi».

 Bi oñak elbarri ta

 oñez ezin kasi,

 astoa izan nuen

 lenbiziko «taxi».

             3

 Bi oñak nola neuzkan

 gaitzaren mendean,

 oñez ezin korritu

 iñolaz bidean.

 Eskolara jun bear

 nik derriorrean,

 eta joaten nitzan

 astoan gañean.

             4

 Zenbat pagatu nuen

 ba-dakit seguro,

 etxera ekarri ta:

 Dana zazpi duro!

 Ta gañean jartzeko

 nik milla apuro,

 errenditu zedien

 kapatu aguro!

             5

 Pasta egiña zuen

 ark Errota-Berrin,

 lendabizi aunditxo

 pixun eta neurrin.

 Atzez buztaneraño

 aurretik belarrin,

 berakin gelditzen zan

 era parregarrin!

             6

 Bigarrena izan zun

 neurria artuta,

 gelditu etzedien

 pastapen galduta.

 Duro bat pagatu nun

 ala eskatuta,

 onekin amar duro

 dauzkat gastatuta.

             7

 Zazpi astoarenak

 zortzi pastarekin,

 beste biak nun diran

 nai al dezu jakin?

 Garbi esango dizut

 arrazoiarekin,

 aiek gastatu nitun

 txikiadorekin.

             8

 Oraindik ez dirade

 bukatu gastuak,

 ez dizut esan kate,

 zintxa, kabestruak

 Oek apari, postre,

 kafe bat juxtuak,

 ara zenbat balore

 izan zun astuak!

             9

 Kopetakok ba-zitun

 —nun aien berdiñek?—

 berari erregali

 emanak Martiñ'ek.

 Oi azal baten parpall,

 txuri, polit, fiñek...

 Igande ta jaietan

 jazteko egiñek!

             10

 Illajez beltza zan da

 muturrez zuria,

 señorita antzera

 tipoz dotoria!

 Oñezkari bizkorra,

 jenioz noblia,

 nun billatuko nuen

 lagun bat obia?

             11

 Ezitzea kosta zan

 amaika izerdi,

 astakumea zan da

 ezin egon geldi!

 Ipur-saltalaria

 andi ta emendi,

 gañetik egin nuen

 milla zilipurdi!

             12

 Pentsua izaten zun

 astean bi aldiz,

 etzalako nekatzen

 geiegi izerdiz.

 Lenengo ostegunez

 igandetan berriz,

 arrotu etzedien;

 bitan juxtu neurriz!

             13

 Udaberrian moztu

 ijitoarekin,

 zenbat eskatuko zun

 Jaungoikoak jakin!

 Eskatzea libre da

 ukatzea berdin,

 trato zerratzen zan

 gero erdiakin!

             14

 Mozketa ondorenen

 bizkarra orraztu,

 olio ta ozpiñez

 etzedien oztu.

 Ille zarrak kendu ta

 astotxoa poztu,

 alimentu oberik

 abereak ez-tu.

             15

 Pasta kentzean beti

 pozez zaldaliak,

 txalogarriak zitun

 ark abildadiak!

 Lurretikan altxa ta

 astinduz atziak,

 laixter uxatzen zitun

 liztor ta elbiak!

             16

 Legorreta'ko Aizpe'n

 jaio ta azia,

 gero gure etxean

 bizitza guzia.

 Ementxe izan zuen

 bere desgrazia,

 Karnabal egun batez

 utziaz bizia!

             17

 Ara zer bukaera

 nere asto fiñak,

 beretzako alperrik

 ziran medeziñak.

 Egiñagatik danok

 gogoz alegiñak,

 azkenik galdu zuen

 tripetako miñak!

             18

 Beti portatu ziñan

 zintzo eta jator,

 neretzat izan ziñan

 guztizko maitekor.

 Orregatik zugana

 gaur kantari nator,

 nere izate dana

 Zuri bai dizut zor!

                                                     1964'ko Dagonillaren 20'n.

                                                             San Bernardo eguna