Juan R. Jimenez'eri euskeratuak

Juan R. Jimenez

euskaratzailea: Muxika'tar Luix Mari

Neguaren ikuskizuna

 Nun izkutatu dira,

 egun zuri-beltz onen koloreak?

 Belardia beltz; ura grix;

 zeru lurrak zuri-beltz motelean...

 ta uri minberatiak

 erromantiku kolore zaar baten galduak...

     Bidean dijoana beltz;

 loretegian azkona bezin arin dijoan

 txori bildurtia, beltz...

     Ixilla bera beltz ta ajatua...

     Arratsa makurtzen. Zeruak

 ez du gozorik.

 Sarkaldean ia itzali itxura duan

 oritasun argi, exkax bat... Urrutian,

 burni legorrezko zelaia...

     Gaua beltz dator,

 illeta antzera;

 otzik dana, izarrik gabe,

 zuri-beltz

 egun zuri-beltzaren irudira...

Udazkenaren ikuskizuna

 Jazmiña urre-berdexka,

 sarkaldea, orde, zaar;

 ur urreztuan etzanik dauden

 ostoak, ori-beztuta... Urre-eguzkiz

 betea biotz ez-ezaguna;

 urrez zozo beltza;

 Diana etenaren begi itxu

 ta bere emearen tristura garbia,

 urrez beteak ere.

     Arratsa, pitxi eran

 kixkaldua dago.

     Aragiaren joan zabarra

 ta ametsen jira txoroak,

 danak, errege-urrez beteak...

Zein alaia...

 Zein alai udaberrian

 negu-aragiaren

 jantzi eraztea,

 arros-adiskidetasun

 galdu batean biurturik...

 Dana aragi kuttun berriro!

     Orain, udazkenean,

 zein xamurra

 udara gogoaren

 aragi eraztea,

 orri igar-gogotsuak

 adiskidetzaz artuaz...!

Udazken

 Eguzki jira-bira argietan

 berpizten, argitzen

 ari da nere bizi illa.

     —Zein usain tristuratia!—

     Ta zutitzen da

 —a!, zein gozoro ikusten naizen!—

 urrezko jira-biraetan,

 osto ori, geldien artean

 (nere bizi illa )

 samiñezko gar

 bukagabe antzera...

Udazken oria

 Apirilla, —lore oriz

 asea dana—, ba-zetorren...

 Erreka ori,

 esia, muñoa ori,

 umeen kanposantua

 ta maiten baratza ori...

     Eguzkiak bere argi eroriaz,

 nun-nai ori-igurtzia zuen...

 A! Urre-lilien artean

 ur mee, urreztua;

 a! tximeleta oriak

 arros orien artean!

     Lore-sorta oria

 arboletan goora; egunak ere,

 urrezko bizi-ernetze artan,

 urrez usaindutako

 apaintasuna zuen...

     Ta... ildakoen ezur artean...

 Jainkoaren esku oriak zabalik...

Illargi bakartia

 Ixildu zen turuta zorrotza,

 ta illargia tristurati dago.

 Laiño-mordo mardulak

 bultzaka egun-senti berrian...

 Zaunka zakur bat,

 ta dan guzia,

 ezerrezaren amiltegian itotzen.

 Illargiak kanpusantu

 zaarren bat urreztuko du.

     Gero... txorru (txori) bat

 illargiarekin dorre zaar baten gañian...

 Iturri bakartian, illargia negarrez.

 Ta itxaso bakarra illargi-bete azpian.

Iturri

 Iturri aitu ta zaartua,

 orain arri bat etzera baizik!

 A! Aspaldiko zillar abots ura...

 a! iturri garden ta gozoa!

     Txorrua alperrik

 dator zure aora...

 Untza zintzilika zugandik,

 arrebatxo biurri erara...

     Ur-jauregi ajolakabetua,

 aitu ziñan nere biziaren antzera

 zure leloa ixiltzearren.

 Baiña..., —gogapenean kantari dagon

 urre-ura irudira—,

 arratseko eguzki-ametsetan

 dagoz zure azken arnasak!

Lanbroa

 Itxas-aizea. Trena gelditu da.

 Gelditoki bustiberrian,

 arros zoragarri antzera gooraño arratsaldea...

 Sarkalde oriaren lanbro gartsuan,

 tristurazko kristalitxura lotiak idikitzen dira.

     Lekua liriku, erromantiku amesgabea degu;

 iñoiz entzun gabeko kanpaiak gozatzen dute aldia...

 Ume kaskagor bezela, biotzak gelditu nai,

 naiz joan bearrean izan.

     Baiña, trena gor, badoa...

 Ta, aldizka etxe, loretegi,

 itzal zorrotzezko ibai berdeen

 ondoan gelditzen da.

     Azkenik, bat-batean, bidea biurtzean

 urre ta pitxizko dorreak igotzen dira

 ametsak bai'liran...

Gipuzkoa

 Bagoiaren sapaiak argi-izpi bat dauka,

       —nungoa?—

 ta (leioko) kristal lurrindu ta galduak

 negar darite...

 kanpoan, joan-etorri dabiltzan

 argi-itxura artean,

 mendi ta itzalak burrukan.

     —Egunabarrean, lanbrotan erritxoak;

 keeazko belardietan alako amets galdu bat;

 ta arkaitz, —ikaragarriak?—, gaiñean ditugu

 izugarri, orduaren unean tontorrak itzalduta.

     Trena ez da gelditzen... Argitutako

 kristalen atzean,

 —xirimiri melankoliar ta nekatiaren zear—

 andra lotsati, txoratil ta erdi-erantzi

 batek agur dagigu.

 Agur! Ta... xirimiria bere izketa aspergarrian.

Udazken

 Laiño-mordo alegoriar ta eder batek

 —zuri ta grixaz ertzetua—

 illunabar geldiaren asperra

 apaintzen du arrats itxian.

     Eguzki gogorraren

 argi berdin minberatian,

 —umeen sentimentu ausian—

 zugatz motel ta argal baten

 azken osto oriak

 zutitzen dira...

     Txorabiozko egun auen oroipena

 —samiñezko usai garbia—

 erne da, beltz ta argizko naasketan.

     Betira biurturik

 begi aundiak; ezpaiñak erdi-zabal,

 ta bekoki ximel ta minberatia

 eskuen guritasunean pentsatzen...

Udazken-eresia

 Urrezko bidean doaz zozoak... Nora?

 Urrezko bidean doaz arrosak... Nora?

 Urrezko bidean noa... Nora,

 udazken? Noruntz, txoriño ta loreak?