Ezkillari

E. Igartza

 Goiz urratze bare, ixilla,

 oillar kantak zauri.

 Xaguxarrak, iges, ta ezkilla

 esna abeslari...

 illetak aurki. Ixiltasun,

 azkenetan, eri.

 Ezkil, ire dei mee, zorrotz,

 esan, nork entzun dik?

 Dantzan soin-mingain jarri aun

 orretxek bakarrik?

 Iñortxo askak ez errian

 ezkil dei ajolik.

 Norentzat jo duk, norentzat jo?

 Errikoak musin;

 doiñu goiztar orren dei ezti

 ulertzen ez jakin!

 Eliz leiora orma-untza,

 barrura nai... ta ezin.

 Iru lau bat atso, dena beltz

 ta monja gai gazte,

 xirriki-xarraka datorren

 apaiz xaar beste,

 meza-mutilla, ta nor dakust?

 beren itzal luze.

 Abots ori bial zerura.

 Aingeruak betoz.

 Eliz uts ikusiz datorkez

 egada azkar goxoz...

 Gaindegietan ezkillik ez,

 entzungo an goxoz.

 Beintzat esna duk eguzkia.

 Mendi gibelean

 ara asi jira-bira, nagi,

 laiño izara artean.

 Izpi ezpatak urratuko

 lausoa lurrean.

 Illuna uxatu argiak...

 begira ezkilla

 beltxaska, mi lodi, buru me

 sabel biribilla.

 Bizki bat sortu zaio ondoan

 erraiñu ixilla.

 Lenagoko ezkil erregetza

 orrats galdua,

 orain dantzuk ola orotan

 —bai zakar!— tutua,

 gogora dakarkit, nola ez,

 bei gose marrua.

 Baiñan tutu-adarrak indar!

 Etxeak berpiztu

 ta txingurrien antzo,

 lanera bial ditu.

 Kanpai ots biguña, orruak,

 aize-uts!, garaitu.

 Torrekoak dena ikusi...

 brontze aurpegi itun.

 Goiz osoan, zaputz, ixillik.

 Txoritxo bat lagun...

 barru utsean ezkillak nai

 onen alaitasun.

 Amabiak dira. Bizkar gain,

 eguzki beroa...

 luza du lepoa

 aize apur baten opale

 soiñari jira ...eta entzun

 «Angelus»ko joa.

 Baserritar bi, txapeldunak

 burua erakus

 zeru-garrari ta asi dira

 otoizten «Angelus».

 Zenbait sukaldetan entzuten

 «Agur, Maria... Jesus».

 Zapata berriekin, umea,

 pozik oi dan eran,

 asi da asi, arin-arin

 jauzika ta dantzan.

 Aizearen soiñu olatu

 ezkil dilin-dalan.

 Unean, ola-eztarriak,

 belarriak zarta.

 -Zerukoi doiñu eztiari

 sar mingots ezpata...

 Euri tanta ainbat gizonek,

 begi poz-dizdira.

 Lantegiak utzita, arin,

 sabelean gurgur

 tutuari eskerrak, gogoz

 sendi kabira biur.

 Zeru-opillak, eguzkiak,

 itzal motxez: Agur!

 Bigarrenez bera nagusi...

 nola dan arrotu!

 Ezkillak negar miñez erdi

 arratsalde mutu.

 Ola-ostotsak seiretan berriz,

 parrez, dagi orru.

 Gau estalkipean, ezkilla,

 xotinka dilin-dan.

 Izarrak, gau andregai, ñir-ñir,

 irripar zeruan,

 ezkil erregetza piztu da

 garaille lurrean!

 Ixiltasun illobian, ots

 illotza tutua.

 Ezkillaren oiartzun, xapo

 klin-klon-klun gozua...

 Zu, ezkilla, betikotasun

 gabeko doiñua!