inprimatu
Roi Xordo
Izenburua:
Roi Xordo
Sinadura:
Xose Luis Méndez Ferrín
Urkizaren iruzkina:
Egilea(k):
Méndez Ferrín, Xosé Luis

Argitalpena:
Pott.
Urtea:
1978
Argitalpenaren urtea:
Alea:
Orrialdea:
18-21

Roi Xordo

 

Xose Luis Mendez-Ferrin

 

 Emakumea naiz

 bentzutu bakoitzaren zaurietan

 ezpainak buzti zituen emakumea naiz.

 Eta mihia

 uso bezain barea eta sugea antzo gihartsua

 bentzutu bakoitzaren zaurietan

 ipini zuena naiz.

 Umilatuen nazio esoaren

 emazte alarguna naiz,

 eta, mirabeen odol ederragatik

 adurra lodia dudalako

 ene erregua entzun dezazuen

 erran dezaket

 mintzo natzaizueke

 Entzun ongi, ireki belarriak,

 Galiziako herria, Galiziako herri bentzutua,

 Galiziako langile asesinatuak:

 

 "Oihu dagit Roi Xordo jendearen adiskideagatik.

 Jendez betea bedi hibaia, soro bat segaketan bezala.

 Soro bat segaketan bezala bedi ortzea putrez bete.

 Populatu bedi mundua putre hilez,

 hilak, burua mirabeen gerlako bentzutten

 erraietan enterratzeko unean bertan.

 Mirabeen gerlako bentzutuengandik sortu bitez ehun belar luze.

 Luzeak bitez negarrezko abotsak, ezpatak antzo.

 Galizian betirako hautsitako ezpatak!

 Galizian Roi-ren hitza.

 Roi Gorra, Aita, Buruzagiarena, burdinezko hitza.

 Burdinezkoak boteretsuen amorruak, nik maite ez ditudanenak.

 Ez dut maite gaurko eguna.

 Gaur egun, non enearen gizonak lanera itzultzen diren.

 Lanera eta morrointzara ene herria itzuli zen.

 Berriz ere itsasoak eta itsasadarrak gorpu ustel gozoak izkutatu zituen.

 Ustela bedi esperantza

 jaunek haruntzago eskaintzen digutena.

 Mundutik haruntzago, Galizia baino Haratago,

 gure lurralde eta gure etxolak baino harantzago.

 Koroa bitez azaz lurrak

 Harbisoroak izan bitez berriz ere gazteluak!

 Berriro ere gaztelu ingurura itzultzen da herria

 Gazteluak eta elizak berriz ere

 menperatu egiten dute Roi Xordoren herri ona.

 

 Roi Xordo, anaia.

 anaia zen bere anaiarena, oro zen anaitasuna

 hautsaren kolorea zeramatenen artean.

 Hautsezkoa zen norberaren anaia. Eta libro izan zen une batez

 hautsa lurralde mirabetu mirabetu handian gainezka altzatzeko

 Lurrezko gizonen eta lurrezko emakumeen lurraren gainean

 lur hotzezkoa da gure bihotza

 lur hotzek ez du hogirik ematen.

 Gure bihotzak errekuperatu egin zituen agintariak bihotzarengan

 Bihotzarengan ez da sortzen iadanik

 mendeko librezko gau batetan sortzen den hogi bakarra.

 Mendeku librezko gau batetan behekoak pirripio gisakoak izan ziren

 eta biziak, areago,

 libroak eta garaiak izan ziren, eta gorago hegaltatu ziren

 Jainkoaren dorreak baino altuago hegaltatu ziren

 Jainkoaren hitza kitatu eta Roirena hautatu zuten hitza

 Roi Xordoarena, gorra dagoen eta Jainkoaren hitza entzuten

 ez duen Roirena.

 Roiren hitza erein zuten eta hazi bat bezala

 gorde zuten begietan eta eskuan.

 Ezkerreko eskuan igitai borobil eta garbi bat hartu zuten

 Roiren hitza igitai bat zen

 gorra bait zen aberatsen hitzenganako.

 Aberatsen dorre garaiak erre egin ziren eta lurrera erori alaiki

 Galiziako lurra lurreko gizonena izan zen.

 Gizonen zaratotsak espantatu egin zituen belak

 Belak eta aberatsak espantatu zituen eta boteredunak eta tesoroak.

 Eta ez zuen espantatu karnaba, ez otalorea, ez egunsentia.

 Egunsentia egundo

 Galizian izandako gauzarik alaiena izan zen.

 Baina gizonak ardiak bezala itzuli ziren beren ildora

 abereak bezala itzuli ziren kortako abere izatera

 kortetan, zakurrek ongi zainduak

 zakurragatik ardiak beti izan behar dira abere.

 Aberea betirako zure herria.

 Zurea, Roi Xordo, iadanik betirako gorra dena.

 Gorra dago herria, eta mutua eta hotza.

 Hotza betirako putrearen begia.

 Putrea hegazti madarikatua beti betirako.

 Madarikatua bedi itsasoa gutitu zeneko eguna.

 Itsasoak negar bitza betirako bentzutuak.

 Bentzutuak berreskuratuak izanen dira egun batez.

 Berreskuratua izan bedi morroiarengan lo sagien hitza.

 Morroiarengan erne bedi lorea.

 Lorea eme bedi etxolaren aitzinean.

 Etxolak aterpetu gaitzala.

 Askatasuna etxola deitxen da.

 Etxolak aterpetu gaitzala.

 Etxolak aterpetu ditzala lanaren familiak.

 Lanetik birsortu dadila etxola deitu behar den lorea.

 Berriz ere sortuko da hitza.

 Zurea, Roirena, guztiona.

 Guztiondandik birjaio bedi berriz Galiziako herria"

 

 Horregatik,

 ene abotsak oraindik

 bentzutu eta mendekugabearen odolaren eta listuaren zaporea baitu

 hau dio: Entzun ongi, ireki belarriak,

 Galiziako herria, Galiziako herri bentzutua,

 Galiziako langile asesinatuak,

 beragatik oihukatzen dut, Roi Xordogatik, jendearen lagunagatik

 

Roi Xordo

 

 Eu son a muller,

 Eu son a muller que mollou os seus beizos

 nas feridas de cada ún dos vencidos.

 E colocou a súa lingoa,

 quente coma unha pomba e musculusa coma a serpente

 nas feridas de cada ún dos vencidos.

 Eu son a muller viuda

 de toda a nación dos homildados

 e, xa que teño o cuspe mesto

 dos fremosos sangues do servo,

 podo decir a miña invocación pra que a escoitedes.

 Escoitade ben, abride as orellas,

 pobo de Galicia, pobo vencido de Galicia,

 traballadores asesinados de Galicia:

 

 "En chamo por Roi Xordo, amigo da xente,

 Chea de xente seña a ria coma un campo na seitura.

 Coma un campo na seitura seña o ceo poboado de abóitores.

 Pobao seña o mundo de abóitores mortos,

 mortos xusto no intre de enterraren a testa

 nas vésceras dos vencidos na guerra dos servos.

 Dos vencidos na guerra dos servos nazan cen herbas longas.

 Longas señan as voces de chorar, coma espadas.

 Espadas as tronzadas para sempre en Galicia!

 En Galicia a palabra de Roi.

 De Roi o Xordo, o Pai, o Xefe, a palabra de ferro.

 De ferro as iras dos poderosos, dos que eu non amo.

 Eu non amo o día de hoxe.

 O día de hoxe no que os homes do meu volven au traballo.

 Ao traballo e á servidume o meu pobo tornou.

 Tornou o mar e a ría a acochar os doces corpos podres.

 Podre seña a espranza

 que nos ofrecen os señores mais alá.

 Mais alá do mundo, mais alá de Galicia,

 mais alá das terras e das chouzas nosas.

 Señan as terras coroadas de cimos.

 Cimos de nabo foran os castelos de novo!

 De novo volta o pobo ao redor do castelo.

 O castelo e a eirexa de novo

 esmagan ao bon pobo de Roi Xordo.

 

 Roi Xordo, irmán.

 Irmán era do seu irmán, todo era irmandade

 entre os que levaban a color do póo.

 De póo era o irman de cada quen. E foi libre un intre

 o póo de sorguerse sobre a grande terra asoballada, asoballada

 sobre a dos homes de terra e das mulleres de terra.

 De terra fría é o noso corazón.

 Terra fría non da pan.

 O noso corazón recuperou aos que mandan sobre o corazón.

 Sobre o carazón non nace xa o pan único

 que nace nunha noite de libre venganza.

 Nunha noite de libre venganza os de abaixo foron como la bercas

 e vivos, ou que diga,

 libres e altos foron e voaron máis alto,

 máis alto voaron que as corres de Deus.

 De Deus deixaron a palabra o a palabra escolleron de Roi.

 De Roi o Xordo, de Roi o que está xordo e non oi

 a palabra de Deus.

 De Roi sementaron a palabra e como unha semente

 acochárona nos ollos e na man.

 Na man esquerda empuñaron unha corva e impa fouciña.

 Unha fouciña foi a palabra de Roi,

 o que era xordo á palabra dos ricos.

 Dos ricos arderon as outas torres e cairon ledas sobre o chan.

 O chan de Galicia foi dos homes do chan.

 Dos homes o valvordo espantou aos corvos.

 Espantou aos corvos e aos ricos e ás potestades e aos tesouros.

 E non espantou ao xílgaro, nin á frol do toxo, nin á raiola de maña

 A riola de maña foi a cousa

 mais alegre que houbo dende nunca en Galicia.

 Pero os homes volveron ao seu rego como ovellas.

 Como avenza volveron a ser avenza nas cortes.

 Nas cortes, ben espiados polo can.

 Polo can as ovellas han seguir sendo avenza.

 Gando pra sempre o pobo de tí.

 De tí, Roi Xordo, o que xa está prea sempre xordo.

 Xordo está o pobo e mundo e frío.

 Frío seña pra sempre o ollo do aboitor.

 O aboitor seña pra sempre ave maldita.

 Maldito seña o día que devalou o mar.

 O mar chore pra sempre aos vencidos.

 Os vencidos serán un día rescatados.

 Rescatada seña a palabra que durme aínda no servo.

 No servo xermine a frol.

 A frol xermine na porta da palloza.

 A palloza nos cabexe.

 A libertade chámase palloza.

 A palloza te cobexe.

 A palloza cobexe ás familias do traballo.

 Do traballo renaza a frol que ha chamarse palloza.

 Ha nacer a palabra outra volta.

 A palabra de ti, de Roi, de todos.

 De todos renaza o pobo de Galicia de novo."

 

 Emporiso,

 a niña vos que aínda

 gosta no cuspe e no sangue do vencido e non vingado

 di: Escoitade ben, abride as orellas,

 Pobo de Galicia, pobo vencido de Galicia,

 Traballadores asesinados de Galicia.

 Eu chamo por él, Roi Xordo, compañeiro da Xente.

 

 


inprimatu