inprimatu
Y.E.L.
Izenburua:
Y.E.L.
Sinadura:
Salbatore Mitxelena
Urkizaren iruzkina:
Egilea(k):
Mitxelena, Salbatore

Argitalpena:
Euzko-Gogoa.
Urtea:
1955
Argitalpenaren urtea:
Alea:
5/12
Orrialdea:
83-84

 

Y.E.L.

 

Egarin

 

                                 Uso zuria, errazu

                                 nora yoaten zeran zu.

                                 Españiako portuak oro

                                 elurretan daduzkazu.

                                 Gaur gauerako ostatu

                                 nere etxean baduzu.

 

 Nunai iraitzia,

 bertakoena izan-arren,

 iltzen doakun enda zarraren

 zotiña naiz eta asperen.

 

 Eskale arrotz,

 nunaiko bai ta iñungo ez,

 munduz-munduko yudu landerra

 baño re noa iges ta iges.

 

 — «Zaude gurean»

 —erregu zenbait anaiek.

 ¡Zer besterik nai luteke nire

 billa dabiltzan etsaiek!

 

 Esku ongillek

 ogi eskeintzen didate.

 Aurrera yoaz diñet. «Millesker,

 nire gosea txit beste....»

 

 Atzetik, luze,

 niri so gelditzen dira,

 miñ-ozka dute barne-muñetan,

 malkoa zaie begira...

 

 Nora yuten dan?

 Non bizi dan? Nor daiteken?

 Izenik, etxerik, aztarrenik

 Yel'ek ez dizu emanen...

 

 Batzuk maitea

 anbat bestek nardetsia,

 gobernutarrek aopean zin:

 labur ken baietz bizia...

 

 Eguratsaren

 gorputzik-eza ta ariña

 bear, gutxinaz, alderazteko

 eizezakurren agiña.

 

 Kaleak, aier,

 erdal birao ta parre:

 yoputu gaitun ikurriñaren

 gezur batzar ta akelarre.

 

 ¡Zergatik ez dun

 karrikan yotzen doñurik?

 ¡Non koka-gabe ez bait-du usoak

 gezal neurgera aidatzerik!

 

 Enparantzetan

 Euskadiren eriotza

 aldarrikatzen asi ezkero...,

 basamortuko abotsa.

 

 «Uso zuriak

 portuak elurrez ditu»;

 euskaldun-onen etxe barnetan

 baño ostaturik ez bait-du.

 

 Santa-Kutz dama,

 izkuta-agertuz, an-emen.

 Atzo Otxandion, gaur Ayan, biar

 Biar Yainkoak esanen.

 

 Etxahun berri,

 yo Erromara erromes;

 ate ertsietan uste-ezeneko

 «¡Ve victis!»..., barkapen ordez.

 

 Alare, munka

 antzi dunaren itzala.

 Gladiatzallek erio-aurrez

 ala Kaiser'en aztala.

 

 Presondegiko

 bazter batean arkia

 du ereskiña, iltzerakoan

 gudarin batek utzia;

 

 Euskal-ziñopek

 Aberriaren ibaian

 ixuritako odol berberaz

 ezotua are Bizkaian.

 

 Illobitako

 untzadun gurutz-arritan

 zarren goi-arnas eske aozpez

 gau eman oi du sarritan;

 

 T'Aitor'en atsak

 mintzo izu omen dagio:

 «Euskadi Yesukin guruztua

 iltzen ziyoak»... —dasaio.

 

 «Belaunez belaun

 eunkitan oñorde genun

 berdingabeko leñargi ura

 ia eten duk gaurregun.

 

 «Izotzik zegok,

 aberri-izotzez, larrea;

 Aberriaren eguzki-ezak

 suondo zeukak yendea.

 

 «Suondo zeudek

 gutarrak, antziñatiko

 argidiriak noiz sukaldetik

 gaurko illuna aienduko.

 

 «Asaba zarren

 enborra itzaltzen ba'lua,

 berandu gabe gogaiak piztuz,

 piztu abertzale sua».

 

 Ta artan dabiltzu,

 izkutuka ta urduri,

 txadonetako laratzak pizten,

 bibotedunen itzuri.

 

 Zear-mearka

 saiest orduko atea,

 sartu ta Aberri-soñuz betetzen.

 dardarazten etxapea.

 

 T'obi-lurrunez

 kutxa gordean otzepel

 errauspe zetzan beingo didarra

 txinpartetan ler: Gora Yel!

 

 Leiotatik at

 landara galda goria,

 Yel'ek bere eskuz ta yaupal-atsez

 zirraraz irazekia.

 

 Abioitikan

 bai eder gauez uria;

 ¡bri-bri, bai eder!,

 sendi bana ardai,

 Euskalerri martiria!

 

 Arku'ko Yone

 baño re, etsaiek errea,

 or, zendorrean Erri oso bat,

 ura bezin errugea,

 

 lotsaz gorrituz

 kondairaren zerupea...!

 ¡Geroak beio, gaur uka zaion

 Erri santuen ospea!

 

 Izotzetan su!

 Yel'i zor zaion mirari.

 ¿Merezi ote, munduz munduko

 yudu landerraren zori?

 

                                                                       1940-1955

 

 


inprimatu