Baru-mendian
Tankera berriko neurtitzak
Ormaetxea'r Nikola
Tankeraberriko neurtitzok kantarako ez baña mintzorako egiñak dituzu. Ele-zati
edo silaba bakoitzari etzaio oinbeste yara eman bear. Lerroan berean dagon
utsarte edo etenak egiten du neurtitza. Lerro auek bina eten ditute, naiz sei
aldioro, naiz bost aldioro. Bi etenen tartean sartu diteke lau zatiko elea ere.
Onela, musikan bezala, lau beltx, naiz iru beltx bi kakodunekin, naiz bi beltx
lau kakodunekin.
Gure kanta-neurtitzak oso astun gertatzen dira irakurtzean, batez ere
zortziko nagusia. Lerro berriago auek euskerari egoki dagozkio. Izan ere,
irudun ele asko du euskerak: e-ra-man, e-ka-rri, e-to-rri, i-ku-si, i-ka-si eta
abar. Beraz lerro-etena, erderaz cesura, sei aldioro naiz bostaldioro, naiz
laualdioro, beti seikoarekin naste, ta seikoz bukatzen dala. Gerko-latiñek ba-
zuten taiu ontako itz neurkera, 1) Askelepiad'ena eta 2) Alkaiurena:
1) Mecenas, attavis (6) edite regibus (6)
2) Vides ut alta (5) stet nive candidum (6)
Iruko ahapaldi ori beratzitan emateko egon naiz, etenik gabe, J.S.
Bach' enarekin egin nuna: 3, 6, 9'garrenetan puntua, eta puntudun lerro oiek
sei aldioro etena. Ez neri esan azken-silabak azta edo pisu aundiago dula,
edota, mintzorrik bizkorrena beregan artzen dula zortziko txikian eta aundian
iduritua artzen dan bezala. Iñon baldin ba'da, ementxen ageri da garbi. Itz
neurketan ikasia ba'zera, tuntun ortara lenbizitik oituko zera, irakurle.
Bizkaitarrentzat ain egokia danik ez nuke esango; baña zenbait bizkaitarri
irakurri ondoan, atsegin zaiela entzunik nago.
Aiek mintzor bixikoa baitute. Batere punturik gabe egin nitun aurrena,
ta neretzat obeki daude; bañan euskaldunen belarria ez dago ortara egiña.
Neurtizgillea nai dun bezain ona bedi puntuak beti lotu egiten du gutxi
edo asko; zaildu egiten du; nai ez duna esanerazten dio edota zatarriren bat
tartean sarrerazten.
Baru Mendian
Eratque eum bestiis. (Mc. 1,13)
Eta eizeekin zegon.
Emen natorkizu Baru-mendira Zure oiñetara
Ezi ezazu bein aur ezigaitz au Zerorren gogara.
Ez utz eskutik egin nauzun au nere griñetara.
Zuzen eta zintzo egin ninduzun, ongi nintzan asi;
baña nerau naiz, gizagaixo au, eun auzitan nasi.
Oraingoan, bai, griñetaz yabetzen dezadan ikasi.
Pizti ankerrak oiñetan dituzu uzkurrik, ikara.
Zugandik zaie yabal edatzen barnean zirrara;
yantzi oietatik darizun lurrin indar zerutarra.
Urbiltzen zaizkizu autsiz bildurra: Zuk eskuz leguntzen
idi astoek estalpe artan asbero zinduten;
eize ankerreri orain Zuk arnas diezu egiten.
Ausartzen dira Zu'ri esku oiñak goxo limikatzen;
ez bedi aundi (nik egunoro baitzaituda yaten)
begirapenez esku-oin ba-tut musukatzen.
Lazar'en arreba Zu'ri begira oiñetan yar zedin.
Bai ta ni ere Zure baimenaz or eseri nadin,
agindu zenion arlo oberena dezadan arekin.
Mari Madalen'i utzi zenion muñ eiten oiñeri;
sendarazi zenun aren barrena, naiz izan ain eri.
Ari bezala sendabidea emaidazu neri.
Guzien Errege, aulki latz ortan zaude, arkaitzean.
Aitarekin itz, eskuak gurutz belaun aitzinean.
Nagon ni ere, aspertu gabe yarkera berean.
Aitaren altzoan, Baratzeko ua duzu otoizgaia:
«Idatzia danez, ortara nator: ein bedi Zuk naia».
Zer otoitz oberik? Ni ere Zurekin ontan nadin saia.
Sasi eta arkaitz baizik ez ager, ez eize-marrurik.
Ez da entzuten oian itsuko ostoen soiñurik.
Bi-biok gaude otoitz ixillean; ez da lekukorik.
Griñok ematzeko, Baru-mendian luzaroan nagon.
noizean beinka begi oiengana begi auek yason.
Ez nadin aspertu maita ta maita, egon eta egon.
