Nere sort etxea

Txomin Ezponda

 1

 Ainitz bezala, sortua bainaiz

 Euskadiko lur maitean,

 amak'ta aitak hazi ninduten

 baserri ttipi batean,

 haiek zituzten neke guziak

 berantxago ikustean

 adimendua senditu ordu

 partitu nintzan airean.

 2

 Ikusi eta ait'eta amak

 zenbat nekezi zaukaten,

 pentsatu nuen: ogi biderik

 hiretzat etzagok hemen.

 Orroitu eta nola lurrean

 aldi bat baizik ez gauden,

 lan berri bila partitu nintzen

 desgustatu baino lehen.

 3

 Hogoita hamar urte inguru

 johan nintzela ihesi,

 kanpoko saldak zer gostu duen

 beharrak daut erakutsi,

 urrun gan'ta're ez baititaike

 nahi den gauza kausi,

 horren gatikan nik sor lekua

 ez dut sekulan ahantzi.

 4

 Delibero bat hartu bainuen

 igande batez joaitea

 berriz ikusi behar nuela

 neure sor leku maitea.

 Haratekoan gogoa naukan

 orroitzapenez betea.

 Dohakabe bat, ikusi nuen

 hori zen gauza trixtea.

 5

 Ikusi gabe nola sinetsi

 zer dagon bilakatua.

 Hor ere ez da zahar zaroa

 markik gabe pasatua,

 lehen kolpean ageri baitu

 biziz dela gabetua,

 teila parte bat lurrean eta

 bertzea zelartatua.

 6

 Sukalderako leihoa. ere

 erdi eroria dago

 eta sartzeko ate lodiak

 badu errezelo frango.

 Sisten hartzeaz beldur dagona

 egon behar urrunago,

 lapar lodiak joanak dira

 etxea baino gorago.

 7

 Xerritegia asuna leku

 teilaturikan gabea,

 iduri luke pairatu duen

 gainerakoen doblea.

 Aldamenean borobil dago

 lehengo leku noblea,

 hoinbeste ogi eta jateko

 erre dituen labea.

 8

 Etxe gibelak hartua baitu

 aitzinak duen moldea,

 horraraz geroz, nik hori ere

 ikusi nahi ordea.

 Barrukiari behatu nion

 hemen zer dago gordea,

 orga pare bat bipihek jana

 eta herdoilak goldea.

 9

 Neure begiak ezin sinetsiz,

 gelditu nintzan hementxe,

 bainan zer egin, salbatzeko're

 ez ote dago berantxe.

 Lenago hemen ikusirikan

 zonbait behi'ta ahatxe,

 lehen iñaren goza leku zen,

 oral huntz batzuen etxe.

 10

 Gero segidan joan bainintzen

 etxe azpiko landara,

 hoi ere ezin daike geihago

 landa batekin konpara.

 Ez da oraino, oihana baino

 gotortua dagon xara.

 Lehengo gure uzta lekua

 orai basurde ganbara.

 11

 Ilun'ta trixte bukatu nuen

 neure bisita laburra.

 Horrarat berriz itzultzeko nik

 izanen dutan beldurra.

 Trixtura leku bilakatu da

 halako etxe xamurra.

 Oraiko ustez hor egin diot

 nik neure azken agurra.