Enada beltza!

Loramendi

 I

 ­Ura, bai, zala lagun zintzoa

 leyo-ertzeko enadatxoa!..

 ­Udaberriro bazetorkidan!

 mingain jatorraz abesten zidan

 eresi xamur pollita.

 ­Txo-rro-txo-txio!... egun osoan

 egoten oi zan nere leyoan

 leyoan tente jarrita.

 Goiztara izanik esnatzen niñun

 pipir alaiez ­oraindik ilun!..

 Ta irabioka

 jolas-txioka

 nere gain beti egunik-egun.

 Arazo garaiz aldiz zetorren...

 txio zorrotz bat eman ondoren,

 nigan xabalik

 begik jarririk

 kiñu politak zizkan egiten

 mingain bikoitza erakutsirik.

 Arto bizar ta'lokatz biguna

 elkar josiaz, kabi txukuna

 ipiñi zidan zintzilik...

 Jolas-alditan gordetzen oi zan

 arret aundiaz kabi-ondarran

 ni zaintzearren barrendik.

 ­Ikusten niñun bila ezinik!...

 Buru koxkorra erdi-jasorik

 ­kiñu naikoa!...

 ­Txio gaiztoa!...

 ­Ta ixilik berriz sartzen zan geldi

 nere zai beti... beti lapurki!..

 ...Elkarren leian ezin obeto

 biok emen bizi giñan.

 Lagun oberik arkitu ezin;

 ­orren maitagarri baitzan!..

 Leyo-ertzean tente jarrita

 ­zenbat atsegin zemaidan!...

 ­Ura, bai, zala lagun zintzoa

 leyo-ertzeko enadatxoa!

 II

 Eldu zitzaigun negute otza

 zorigaitzaren odei mingotza...

 Ezur damate zugaitzak...

 Urez gañezka datoz ibaiak,

 ta apaindu ditu eusko-mendiak

 elur txurien orratzak.

 Or daramatzi aize zakarrak

 zugaitz-adarren osto bakarrak.

 Ekaitzen mende

 noralde gabe

 nekez gaindurik mendi-lepoak

 igeska doaz pagousoak.

 Aldatu ziran beste txoriak

 aldatu ziran urrun guziak;

 ez da bat ere gelditu...

 ­Bakar-bakarrik bart arratsean

 enada beltza leyo-ertzean!

 ¨Nolaz nigandik urrundu?..

 III

 Txio ta txio ega motxean

 enada beltzak leyo-ertzean

 itunki negar dario...

 ¨Nolaz ixildu ene txoria

 zintzijik zeukan kabi guria

 gabaz izoztu bazaio?..

 Iñolaz ezin... ezin eraman

 geldi-geldiro jeixten ari dan

 elura batez izotza.

 ­Txori gaxoa!.. egati arro

 abegi eske asekai dago;

 ­noizbeinka txio zorrotza!..

 Ideki nion leyatil xarra!..

 ­ta ideki zidan bere paparra!

 ­Txio ta txio

 negar dario!

 ¨Nolaz ixildu ene txoria

 zintzilik zeukan kabi guria

 elur ixilez bete bazaio?...

 ­Ezin sinistu!.. ¨Ametsa ote..?

 ­Illotz... illotzik dakust, ai! ortxe

 elur-lorez estalia!...

 ­Zeru berberak ordaindu zion

 lagun on batek ziñez zor dion

 atsegiñezko illobia!...

 ­Atseden adi, enada beltza

 egin zak, bai, lo gozoa!

 ­Ire jolasen ordaingarritzat!

 artu zak nere txaloa!

 ­Atseden adileyo-ertzean,

 atseden lagun zintzoa!...