inprimatu
Aitona gizagaisoa
Izenburua:
Aitona gizagaisoa
Sinadura:
Otaņo, Pedro Maria (Katarro, Pello Maria)
Urkizaren iruzkina:
Egilea(k):
Otaņo, Pedro Maria

Argitalpena:
Baserritarra.
Urtea:
1910
Argitalpenaren urtea:
7
Alea:
145.zk.
Orrialdea:
2

 

 

 

 

faksimilea ikusteko


Aitona gizagaisoa

 

Otaņo, Pedro MĒ

 

 Udaberriko usai gozozko

 illunabarcho batian;

 Donostiyatik urruti gabe

 uri ontako partia,

 baserritikan onontz datorren

 bidechigor politian,

 sagar ta gaztaņ, aritz, elorri,

 urritz ta lore tartian,

 azpi aldian errekachua

 marmariyaz ostopian;

 eguzkiaren azken dizdizak

 aruntzako mendi tentian;

 kuku ta be-te chorien kantak

 baso guziak betian;

 kabi batian lau chorikume

 chillar tarteko otian.

 Gauz abei denai begiratuaz

 emen, gure lur maitian,

 "iņon ez dago onelakorik

 esanaz nere artian,

 netorren, alako batez

 jiracho bat ematian,

 aitonacho bat arkitu nuben

 eserleku arlotian,

 berekin zeukan penaren kargak

 lurrera iya botian.

 Garai ta leku pozgarri artan

 gizon ura ikustian,

 alaitasunez inguratua

 aiņ egoera tristian,

 bereganatu nintzayon zerbait

 itzegiteko ustian.

 

 Iruditzen zait gaur oraindikan

 bera ikusten naguela,

 arri tontorcho baten gaņian

 eserita daguela;

 belaun nekatu bien tartean

 urritz makill bat dubela.

 beraren puntan ipiņirik len

 buruan zuben chapela,

 bi eskuakiņ gogor elduaz,

 kontu egiņaz onela,

 eta kokotza oyen gaņean

 lotan balego bezela.

 Nola jostatzen pill-pill zebillen,

 egoaizecho epela,

 buruko ille churi bakanak

 egara zijoazela

 esan zeikian, uste det berak

 sentitutzen etzubela.

 Anchen nenguan, bere onduan,

 zer egiņ ez nekiyela,

 laguntzarik nai zuben galdetu

 edo aldegiņ bestela;

 itzegiņ zuben, eta keskarik

 atera nintzan berela.

 

 Asnas lodi bat irten zitzayon

 pechu estutik jasua,

 ta lenbiziko au esan zuben.

 -ĄĄĄNere Euskara gasua!!!

 

 -Esan onetan ezaguturik,

 aitonak zedukan miņa,

 erantzun nion: -Jauna Euskara

 ez dago aiņ aldegiņa;

 oraindik ere lur maite ontan

 bada zeņek itzegiņa...

 -Baņan nere itz mochak etziran

 bera lasaitzeko diņa,

 ta zion:-Ondo ikusitzen det

 datorkigun erasua;

 ez da biziko, laster ilko da

 gure Euskara gasua.

 

 -Jauna, ez bedi orla tristetu,

 ez dago Euskara juna,

 Ez da sentitzen inguru ontan

 daguen alaitasuna;

 ez du ikusten ez dala gaitza,

 baizik dena osasuna;

 Euskal-erriko chorien kantak

 ez dago pozez entzunak?

 -Bai, len bezela zayatzen dira

 kukua eta sosua;

 ayek or daude, baņan galduta

 gure Euskara gasua.

 

 -Jauna, barkatu bizait, berriro

 gogor egiten badiyot;

 Euskara oraiņ baņo charrago

 egon dala deizkiyot;

 ez du ikusten nola izkuntza

 ontan ari geran biyok?

 Gaur Donostiyan ez dakiyenik

 ez du aitortu nai iņork

 -Baņan erderak betiak dauzka

 erriya eta basua;

 alperrik zabiltz, galdua dago

 gure Euskara gasua.

 

 -Jauna, alaitzen asi gintezke

 Euskara maite degunak;

 badatoz ustez iya betiko

 galdutzat zueden egunak;

 len aintzakotzat artzen etzuten

 damacho chapela-dunak,

 gaur erantzuzen dute biotzez:

 -"gu gerade euskaldunak."

 -"Baņan ainbestek jartzen diote

 traba edo arazua...

 -ĄNola nai dezu indartutzia

 gure Euskara gaisua!

 

 -Jauna, badaki, nola lenago

 ez genekiyen erderik,

 eta guraso leyal on askok

 umiak argitu nairik,

 aldi batean ŋnon ikusi da

 izktuntz au gabeko mairik?

 Orrengatik dago Euskara

 lotsaz chokuan gorderik.

 -Bukatu bedi oitura orren

 epea edo plazua;

 izan zazute maitesiago

 gure Euskara gasua.

 

 -Jauna, ez beza negarrik egiņ;

 esan diotan bezela,

 ikusitzen du lenago baņo

 askoz obeto gaudela:

 luza lezake, zergatik zaill dan

 oso indartzen berela...

 -Ontan malkuak kolpez kendurik

 erantzun ziran onela:

 -Nik erderarik ez dakit, eta,

 nere illobak... Ąau sua!

 no bezelase burlatzen dute

 gure Euskara gaisua.

 

 Au mintzatzian arkitu zuben

 nonbait aiņ estu barrena,

 non alcharikan eserlekutik

 alzezuken azkarrena,

 esan ziran: -Ai! Denak nai dute

 lege zarrak dakarrena,

 eta ez dute ezagututzen

 izkuntza dala aurrena,

 "Miru gaiztoak menderatutzen

 duten bezela usua,

 etzazutela illtzera utzi

 gure Euskara gasua".

 

 Eskuarekiņ agur egiņaz,

 arturik makullachua,

 eche aldera abiatu zan

 aiņ euskaldun doatsua:

 geldi-geldika jarraitu nion

 neurtuaz bere pausua,

 illobetara biurtu zediņ

 aitona gizagaisoa.

 


inprimatu