Milla urate ta bederatzireun
Oiarbide, Florian
-1-
Milla urte ta bederatzireun
irurogei ta zazpia,
Urrilla'ren amabostean
degu egun berezia.
Ereñozu'ko gaztediaren
jaialdi zoragarria,
aurten gañera nola baitegun
beste jolas bat jarria,
gure aurreko bi bertsolari
jatorren omenaldia.
-2-
Bi bertsolari oiek ziraden
Ernani'n bizi ziranak,
«Patxi Bakallo», Pedro Santa Kruz,
zituzten beren izenak.
Euskalerria'k bera bezela,
ben-benetako gizonak,
Jaunkoikoaren lege santua
ondo betetzen zutenak,
amaika bertso abestu eta
mundu ontatik juanak.
-3-
«Patxi Bakallo» errenteiarra,
bertan jaio ta azia,
ezkondu eta Ernani'n jarri,
osaturik pamilia.
Al zun bezela atera bear
guztientzako ogia,
baña etzuan, zoritxarrean,
izan bear zun guzia,
ta azkenean Amerika'ra
juan zan bertsolaria.
-4-
Ikusi zuan zegon tokian
bizitzerik etzeukala,
pentsatu zuan urez aruntza
juatea bereala.
Esanaz berriz euskalerrira
etorri bear zuala,
penagarria da azkenean
Ameriketan il zala,
Zizurkildarra Pedro Maria
Otaño zana bezela.
-5-
Pedro Santa Kruz, jaio ta azi,
Andoain'go partean,
ango «Anzizu» izena duan
ain baserri politean.
Bizi-lekua ura izan zun
ogeitazazpi urtean,
ezkondu eta Aduna'n jarri
emazteakin batean,
«Pake» izen dan baserrira
Ernani'ra jun artean.
-6-
Agur egiñaz erri artako
makiñatxo-bat laguni,
Esanaz: Ereñozu aldeko
txoko artara nua ni.
Egun batean Aduna utzi,
ta artu zuan Ernani,
bere semeak ezagun ditut,
angoa bainaiz neroni,
oraindik ere bi bizi dira:
Gregorio ta Antoni.
-7-
Iñoiz edo bein izan bazera
Ereñozu'ko elizan,
aretxen goian da baserri bat
«Alkatxuin» bere deritzan.
Antxe bizi zan gure Santa Kruz
baserritar onan gisan,
beti osasun ederrarekin,
gaitz txarrik etzuan izan,
izualdi bat izandu zuan
eta artatikan il zan.
-8-
Bizimodua ateratzeko
jarrita zegon legean,
izarretatik izarretara
gelditu gabe lanean.
Beren seme ta alabak azi
al zan modu onenean,
saiatu ziran biotz onetik
beren bizitza danean,
irurogei ta zazpiña urte
zituzten il ziranean.
-9-
Aiek merezi duten ainbat nik
bertsotan ezin abestu,
baña al dedan guzia egin;
geiago nereak eztu.
Gauzik bearren bearrena da,
onak zirala sinistu;
omenaldian euskaldun danok
biotzak ditzagun poztu,
baratz oneko loreak ziran
ta ezin gindezke aztu.
-10-
Jaunak ba-dauzka zeru goietan
ondo gordeta tokiak,
lore ederrez apaldurikan
euskaldunentzat jarriak.
Antxe sartuak egongo dira
gure bi bertsolariak,
umildadean egin ditzagun
otoitz bero ta garbiak
Egunen batez toki on artan
goza gaitezen guziak.