Etsipenarenak
Mendizabal
Nola egunak bait duen gaua
eta izarrek ere beuden araua,
-gure bizitza dena promesa,
une bakoitzak bere ametsa-
horra bertsotan
zer «nahi ta ezin» dugun askotan,
orain deus ezta, gerora asmotan.
Egunsentian, hortxe goizalde,
ukan ohi dugun irria debalde,
bihotz mamitan hozkiri minak
bai piztu ere kezka ta grinak...
Ai bizipoza!
luzaro ahal bageneza goza
ez litzateke gizona hain motza.
Guretzat behintzat mesede eskaxa,
fedea jaiotzez gerriko paxa,
arbaso zaharrek noizbait josia,
egunerako merke erosia...
Zertan sinetsi?!
dudak hor datoz, gaur bat, bi etzi,
errotarririk ezin irentsi.
Fede ondoren sukar berria;
«Zein maite dudan ene Euskalerria!»
baina sekula zohardirik ez,
galtzaile beti, mendre eta nekez,
non dugu ditxa?
gailendu zaigu herio sitsa,
hauxe duk herri triste eta hitsa!
Tristez, gainera gu deusez gara
zabaltzenago ez ba-da euskara.
Mendi-ibarretan larre on atzo,
itsas ertzean gaur zeinen mantso!
Galtzera doa
garo artean kresalak joa
azal orizko atso gajoa
Ortuan, aldiz, zenbat zaindari
ez ote zaizkigun alferrik ari.
Hesian teinko ditugu sokak,
onik ez dakar gure borrokak.
Zein xume garen!
berririk ezer ez dago hemen:
arrai handiak ttikia janen
Noski, gaitzerdi etsai bakarrez,
bat bait ginen denok aurka beharrez
baina harez gero, ezker-eskubi,
bogatze honek zoro dirudi;
hautsi da masta,
jitoan goaz; urak arrasta,
norarik gabe plisti ta plasta.
Goiztiri hartan asmo eta amets,
gaur denari eman diogu sahiets.
Akitu eta birrindu gara,
laburra izan da-gure udara;
zenbat lan gogor!
hutsal gertatu ta inork deus ez zor,
nekea, beraz, arrazoiz dator.
Hainbat joranen ondoriotzat
inondik zerurik bagenu behintzat,
gaua nola den egunen amil,
dena herio bidean dabil.
Jaiotzaz gero,
antsi, etsipen... zerbait astero,
baina hil besterik ezin espero.
Hibai ertzeko harrien antzo
-ur berriak datoz gaur eta atzo-,
alferrik gaude urei begira.
Gu hemen utziz joanen dira.
Ta inork ausarti,
joan nahiean badagi jaurti
hondora baietz ito segurki.
