Emakume bat neri

Matxain, Manuel

 -1-

 Emakume bat neri

 etorri zait atzo

 itzegiñaz gozo,

 moldatzeko, esanaz,

 amartxo bat bertso.

 Nunbait biurri gabiltz

 gaur zenbait guraso,

 an da emen egiñaz

 milla estropozo,

 famili batean au

 tristea da oso.

 -2-

 Orain amar bat urte,

 Lezoko Elizan,

 ni ezkondu nintzan,

 garbi esango det nik

 gaur nola gabiltzan;

 geroztik egun on bat

 ez det iñoiz izan,

 gau ta egun lanean

 txingurrien gisan,

 gizonak zurrutean

 enpliatu ditzan.

 -3-

 Jaunak, entzun nituen

 enbusteri pranko,

 nik ezkontzerako,

 gaur dexkuidatzen banaiz

 bi matraillondoko;

 etzuela gogorik

 lagun arterako,

 etzala etxetikan

 iñoiz aterako...

 entzun nizkion eta

 neure kalterako.

 -4-

 Eten gabe lanean

 nabil egun da gau,

 astean bi barau,

 luzaro bizitzeko

 martxa txarra da au.

 Len ogei nituena,

 gelditzen zaizkit lau,

 ta topatu ezkero

 esku erantsi, rau!

 gizon alproja onek

 erotu bear nau.

 -5-

 Egunero moskortu,

 ala ere lasa,

 nork ez eman traza

 zortzi egun auetan

 etzaiola pasa?

 Berak ba-du eizeko

 txakurraren antza,

 nola ez dakit baiña

 aurkitu du poltsa,

 laurekin zegoena

 gelditu da utsa.

 -6-

 Gauzak orra esan nik

 argi edo klaro

 arriturik nago,

 nola edan diteken

 orrenbeste ardo;

 Naiz-ta onek eduki

 emezortzi grado

 errez egiten ditu

 berrogei bat trago,

 lau oiñean ibiltzen

 ikasia dago.

 -7-

 Moskor eta alperrak,

 neronen ustean,

 amar bat ustean,

 egon bear luteke

 danak giltzapean;

 oiek libre badabiltz

 guzion kaltean

 ez dutelako uzten

 bizitzen pakean,

 bi griña oiek zerbait

 auldu bitartean.

 -8-

 Orra esan bezela

 nik jarri bertsoak,

 olako kasoak,

 jakitea ona da

 probintzi osoak;

 ardi-larrua jazten

 ba-daki otsoak,

 mendean erortzen dan

 arkume gaixoak

 igaro bear gero

 egun penosoak.

 -9-

 Pena da esatea,

 geronen lurrean

 gaur, zoritxarrean,

 jokoa ta zurruta

 daude indarrean.

 Asko ez ote gabiltz

 bide okerrean?

 liburuaz denbora

 pasa bearrean,

 bueltaka galtzen degu

 Donosti zarrean.

 -10-

 Zentzua ezpazaigu

 gaur zearo auldu,

 egin gaiten kargu,

 guk zerbait aldatzeko

 ba-degula ordu;

 tabernak bakanduta,

 eskolak ugaldu,

 jakintza liburuak

 danean zabaldu,

 daukagun izen pixka

 ez dezagun galdu.