inprimatu
Orio'ko umezurtza
Izenburua:
Orio'ko umezurtza
Sinadura:
Loidi Peņa, Paben (Fabian, Kirru)
Urkizaren iruzkina:
Egilea(k):
Loidi Peņa, Paben

Argitalpena:
Yakintza.
Urtea:
1934
Argitalpenaren urtea:
2
Alea:
10.zk.
Orrialdea:
258-262

 

 

 

 

faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


Orio'ko umezurtza

 

Loidi,Paben

 

 Kaio-sail aundik,

 utzi gaur ainbat ur jolas,

 ta Aranarri'tik

 ego jasoaz,

 Talai-mendira dijoaz.

 

 Mendia zuri;

 asarre beltz itxasoa;

 ekaitz-urduri;

 naspil-giroa...

 belearekin kaioa.

 

 Atzo giroak

 odei-murru beltz kizkurra;

 -berun-mordoak

 alda makurra-;

 zuri arin gaur elurra.

 

 Erio dabil...

 Len aritz eze sendoa

 orain ezur pil;

 zurrunbiloa

 orbela biltzen dijoa.

 

 Gau iluna da...

 Gizadi griņak ixilik.

 Otoi-dangada

 itunki itzulik

 joal zarrean zintzilik.

 

 -Nor il da? -galde

 atsoak leio zulotik-;

 lau arrantzale

 goibel, burutsik

 kalean gora zeaztik.

 

 Andre gazteak

 urratu du leio-iluna...

 Arrantzaleak

 biotz astunaz

 so nagite alarguna.

 

 Gau iluna da...

 

 Ama-semeak

 irauli dira kaiara.

 Ekaitz-aizeak,

 galdetu ala,

 irriz darantzu il dala.

 

 Erio dabil...

 

 Etxean...

 

 Aztarrenik ez...

 errian min-zurrunbila...

 Biotzak iges

 senide-bila

 -itxadopena erdi-ila-.

 

 Belaunikatuz

 otoi-agurtza etxean;

 biotz-izutuz

 semeak negar

 amaren aldamenean.

 

 Lotara dedin

 aitari musu eman nai;

 baiņan gaur ezin...

 Samiņez ernai,

 gau optan oia latza bai!

 

 Amak zotinka

 aldean otoi gogotik.

 -Aitatxo! -deika

 laztan-egarri

 zurtza jeiki da oietik.

 

 Ba'dator aita;

 tira, semetxo, lo egin...

 goizegi bait-da...

 Iņolaz ezin...

 Zurtzak loa ez atsegin.

 

 Malkoz-iturri

 amak begiak negarrez...

 gogo-biurri

 ezpaņak parrez

 semea poztu bearrez.

 

 Nabari urrundik

 Erioa'ren algara...

 begi-leiotik

 biotz-ikara...

 dar-darka berriz lotara.

 

 Ekaitzak txistu;

 dar-dar aritzak besoa.

 Eguna piztu;

 beltz itxasoa...

 -"Aitak noiz arte du loa?"

 

 Argi ezkero

 ama Jaupatik goiz bira.

 Zaletsu gero

 itxas aundira

 goiko leiotik begira.

 

 Gero...

 

 Ontzia galduz

 bigarren ilunabarra,

 ta, ai! ez azaldu!

 Bai samin dala

 zurtz-alargunen negarra!

 

 -Eup!- itsas-deia

 aldameneko atean...

 samin-erdoia

 une berean

 zartaka biotz-muiņean.

 

 Egunak luza

 ta aste osoak igaro;

 ta artean zurtza

 laztan itxaro-

 atsekabetan luzaro.

 

 Zoro lez dabil,

 amets oro oi-du sinistu...

 egun-argiz il,

 gabero piztu...

 erne-aizeak min-txistu,

 

 Geroago...

 

 Erreka pir-pir

 oian-itzalez gain-bera;

 zelaian kir-kir,

 Adiņa aurrera;

 oroipen beltzak atzera.

 

 Txorien otsa

 luma-berritan egari..!

 Zurtzaren poza

 leen-lan-sari

 ekarriz bere amari...!

 

 Zantzu txar...

 

 Mauritan guda...

 alargun seme bakarra

 arakotu da...

 Ala-bearra,

 bai lege-austen azkarra !

 

 Agur...

 

 Tolarea blai, ardatza trinko

 gorri gorri pats-kondarra

 dariola azken-negarra;

 mendian bera karraxiz dator

 jauzika gurdi-sagarra.

 

 Telape-maiztar enara alaiak

 aldendu ziran urruna;

 kabian orain utsuna...

 Etxetik at gaur zoruna...

 atzerriratu bearrean da

 amaren txori kutuna.

 

 Laztan-iturri amak onela:

 -Mintza zuk beti Euskera;

 iņoiz okertzen ba-zera,

 entzun Yosu'ren arrera...

 -Ez estu, ama; emen naiz berriz

 gari berritan etxera.

 

 .....................

 

 Itxas-bular anpatuak

 gaņez ibai-sabela;

 ur biziak txipli-txapla;

 kulunkaz lo batela

 -gazteak bart ain laztanki

 lotu zuan "Berdela"-.

 

 .....................

 

 BULTZIA

 

 Geltokian...

 

 Emen dek

 su ta gar

 "Mamu-beltz"

 arnaska;

 abi-austen

 indarka,

 "toki neri!"

 dearka.

 Berreun oņez

 dana

 burdin,

 arro,

 arin,

 zai daudenen

 nai-aurka.

 Biotz-mami zaurituan

 txistu zorrotz bultziak...

 Fafa- fafa! ba'ziak

 uxaz baztar guztiak...

 Azken-agur... malko min bi

 amatxoren begiak.

 

 "Agur Orio!"

 mindunki dio.

 Biotz-osiņak

 malko dario,

 ta azken-pozkida

 lausotzen dio...

 Agur Orio!

 

 Bidean...

 

 Bai gora,

 bai bera,

 bultzia

 urduri;

 batera

 bestera

 subea

 dirudi.

 

 Ibaiak

 alaiak

 atzean

 bipil,

 mendiak;

 zelaiak

 leizean

 amil.

 

 Aizkorri

 etorri

 danean

 urbil,

 zatorra

 pizkorra

 lurpean

 murgil...

 

 .........

 

 Kideko berreun gudari

 miņak aztutzen kantari...

 Amaren zori,

 oroi-laņotan igari...

 

 Zulotik

 irten,

 txistu bat

 eten,

 ta aurrera

 lerden

 piztia.

 Araba-zear

 egiņaz dear

 biurtuz

 kedar

 aizea.

 

 ......

 

 Gazteiz'en oldar batez

 arnas artu ta an-tziak!...

 Agur euskal-mendiak!

 Ordezkari

 gogaikarri

 Kastela-lur gorriak...

 

 Oldoztun...

 

 Ilun-abar oroigarri...

 Sargori aize epela...

 eresbatun gogaikarri

 txori-ordez igela;

 garopean igar, udan

 galurtu zan orbela...

 Amak negar, semeak min...

 kulunkaz lo batela.

 

 Gau-sapaian ilargia

 gorri-lotsaz bezela...

 an batzen ama-semeen

 zori bikoitz ergela...

 Arrantza-aro... baztarrean

 kulunkaz lo "Berdela".

 

 ZORI TXARRA

 

 Bir-Zurtz...

 

 Azken-leinura

 gorrixka osertz-kolkoan...

 Etxetxo-inguru,

 zori gaiztoan,

 bele-sail beltza zijoan.

 

 ........................

 

 Sutunpak zauri

 mutila guda nastuan...

 Amak igarri...

 bere barruan

 aiztoa nabaitu zuan.

 

 Zipitz zorrotzak

 begiak lertu musuan...

 Ama-biotza

 larri estuan

 ilotzik geldi orduan.

 

 .....................

 

 Zurtzaren lelo...

 

 Itxu nakarte,

 bir zurtz, gudatik etxera...

 Orain il arte

 -zoti minbera!-

 biziko ba-naiz, eskera.

 

 Zorigaiztoan

 utundu nintzan etxetik...

 laztan-aroan

 maite-bear nik,

 ta itxu zurtzak ez maiterik.

 Etxe-atadin

 ixil-unea det entzun...

 "Ama!" deiari

 kinkik ez iņun...

 "Txuri" bakarrik nik lagun.

 

 ...........................

 

 Zorun-kabian

 nintzan jaioa.

 Adimen-loa

 lertzean

 sartu ninduten

 -ene! ta nola!-

 negar-kaiola

 beltzean.

 

 Zorun-eztaiak

 auzoan sarri,

 oien egarri

 ni ziņez;

 eta bein ere

 laztan-garaian

 neretzat maian

 toki ez...

 

 ..........

 

 Itxas-ertzean

 goizero oi det nik eskea.

 Negar batean

 -otoi-zalea-

 igarotzen det bidea.

 

 Aizeak irri;

 dardarka zugaitz-adarra...

 nik ere larri

 ortzetan parra...

 baruan ai! min-negarra.

 

 Dearka aitari

 dabilkit biotz goibela;

 murgil-igari

 arai bezela

 urratuz itxas-sabela.

 

 Arkaitz-gaņean

 berari il-arri nik jaso;

 ta ik, bota artean

 diok eraso...

 gorroto aut nik, itxaso!

 

 ........................

 

 Ortzean zintzil

 geitu ta, plixt! ur-tixtila...

 Alatsu nabil

 goseak ila...

 ...Erio, noiz auket bila?

 

 .........................

 

 Betiko Pakea...

 

 Goiz-aldea da.

 Elurra... Griņak ixilik...

 Ilen dangada

 Itunki itzulik...

 joal zatean zintzilik.

 

 Zurtza da il dana,

 iltegian deika amari

 seme laztana...

 Itunki "Txuri"

 aldamenean zaunkari.

 

 Soin izoztua

 amaren gurutz-ondoan

 besarkatua.

 Irri aboan

 biozgeturik zegoan.

 


inprimatu