Gizartearen erruz

Iraola, Rufino

 Iruinako herritik

 dator notizia,

 bi lagunek galdu du

 kolpetik bizia;

 bata sortu berria,

 bestea hazia

 ongi pentsatuz gero

 hori desgrazia!

 Guztiz beharrekoa

 bizimodua gaur,

 ama hark lehen ere

 bazituen bi haur;

 jaunak, ni berri honek

 arras hunkitu nau;

 ze gizartetan gauden

 seinalea da hau.

 Harriak ein lezake

 guregatik negar;

 legez, oraindik, ezer

 ezin daiteke har;

 aberatsak hor dabiltz

 Europatik zehar,

 pobreak arriskuan

 bera jarri behar.

 Txikitan ezarriak

 betiko seiluak,

 sasi erligiodun

 gizon kankailuak,

 behar ez zituenak

 antisorgailuak!;

 hargatik daude orain

 negar-istiluak.

 Izan ez baldin balu

 aurrez oztoporik,

 hark ez zuen beharko

 perejil hostorik,

 ez da emango ere

 duen disgustorik;

 zenbait gauzak ez dauka

 zentzu arrastorik.

 Okerra ordaindu du

 bere heriotzez,

 azter dezagun gero

 hori odol hotzez!;

 behartsu sortzen dena

 mundura jaiotzez,

 negargarri bizi ta

 hil beharra lotsez.

 Haurrak hazi ezinik

 zeunden nekatua,

 lanak burutu gabe

 duzu bukatua,

 pastila dagolako

 hain debekatua;

 gizartearena da

 hemen pekatua.

 Hola dabiltz Eliza

 eta Aita Santu,

 besterentzat bai hoiek

 makina bat kontu,

 berak lujo galanta

 ta burua altu,

 hargatik dago hainbat

 negar eta lantu.

 Ez dut ongi ikusten

 ume bat galtzea,

 bai, ordea, neurriak

 aurretik hartzea,

 egoki ez delako

 hor trabak jartzea,

 aurrak dio nola

 dantzatu atzea.

 Antisorgailu denak

 behar dute libre,

 miloitatik bat sortzen

 da bestela ere;

 Jaunak produzioa

 egin badu sobre,

 garaiean bakandu

 ez al da ba hobe?

 Gizarteko krimenak

 hil zaitu tristea,

 okerrena da haurrak

 umezurtz uztea;

 asko, sofritzen baino

 hobe bi haztea,

 baina geratu zara

 ez ba, ez bestea.

 Orain bost-sei urte zu

 oi nolako dama!,

 ezkondu eta pozik

 egin zinen ama;

 bizitza honek tranpa

 berekin darama,

 garbi dado ez dela

 zoriona dana.