Gudaritza

 Gudaritzak sortu du

 hainbeste armoni

 piskat aztertutzea

 ez ahal da komeni;

 zulo horretan nola

 aurkitzen naizen ni

 bertso batzuk nai ditut

 gai hontan ipini,

 eta sortu ninduen

 lurrari eskeini.

 Sortu leiken galdera

 denontzat berbera:

 nundik da gudaritzak

 izan dun harrera?

 erantzuna, kondairak

 dakarki aurrera:

 euskaldun lege-zarrak,

 sartzean lurpera

 hor du bere jaiotza

 eta etorrera.

 Orain dela eun urte

 Canovasen hitza;

 hartuz bere eskuan

 euskaldunon giltza,

 gure Aberriaren

 lege zarrak pitza,

 kontribuzioak sortu

 eta gudaritza

 harrez gero honela

 hargatik gabiltza.

 Beraz, Canovas dugu

 gaitz honen zuztarra

 emanaz gaztetasun garra;

 otsoen zerbitzuan

 bildotsan indarra;

 otso, hoien morrontzan

 ibili beharra

 hau da, Euskadik duen

 naigabe bakarra.

 Irten nahi dugu, gazte

 guztiok gudari;

 baina zer helburukin,

 garbi da nabari;

 maite dugun Aberri

 honen zerbitzari,

 burruka aldietan

 eginez gidari

 beharrezkoa duen

 askatasunari.

 Orain arte izana

 etsai nabarmena,

 bere mesederako

 euskaldun almena,

 naiz barruz gorrotatu

 hainbeste ordena,

 halare, bete behar

 esandako dena

 hau da, tristea eta

 samingarriena

 Bi ertzetan gorria,

 erdian du "ori",

 zapi atzerritarra

 da guretzat hori;

 belaunika arazi

 aurrean denori;

 nortasuna kentzeko,

 "gu" euskaldunori,

 baina sare hoietan

 ez gara erori.

 Zapirik ez dugu nahi

 holako kolorez,

 orain ez dugu maite

 eta gerore, ez

 hori, besarka behar

 haintzaz eta ospez,

 laztanduko genduke

 poz eta ohorez

 ikurrina balego

 zapi horren ordez.

 "Gudari" agindua

 tartean dagola

 atzerrian hainbeste

 gazte gaude hola,

 Naiz eman Cartagena

 berdin da Ferrola

 gorde nai dugu beintzat

 ahal bada inola

 zainetan dabilkigun

 euskaldun odola.

 Agindu hau noiz arte ?

 egin leike galde

 Aldakuntzan ustea

 badegu alare.

 egiten garenean

 lege zarran jabe

 gudaritza hautsirik

 biziko gerade

 atzerrira morrontza

 gudari joan gabe.

 Hori da helburu bat;

 gaurkoz nagusia

 bestela laister dugu

 azken igurtzia,

 "gerora" begiratuz

 dago ikusia:

 gaur guri beharturik

 hor erakutsia,

 mesederako izan

 leikela guzia.

 "Canovas dugula gaitz

 honen zuztar dena"

 hori da nik haseran

 aitortu dutena.

 Opari hau eginez

 dijoa azkena

 lortu dezagun azkar

 Fueron itzulpena

 eta horrek eskatzen

 duen ondorena.