Bost lore
Etxeberria'tar Pantzeska
(Jarraipena)
Ni etxe-atarin. Aurra belaunian...
Or da, betik gora etxeruntz nayian
Lardi'ko Mañaxi; parra ezpañian
Ene potxolotxo!... Zer det nik aurrian
Marrubi biguña?
Izartxo ederra!
Onen idekorik
Non arki ekeran?
Basetxe inguruan, lore gutxi omen!
Zer ote dakite, guk zer degun emen?
Larrosik atarin ez da sortu aurten...
Gotzontxo bat, baña, gurian gelditzen!!
Odeietan bera
Nabaitu det yeisten:
Ez igan aurrera!
Zaude gukin! Amen!!!
Sei urtez gerogo, etxetik zait irten
Ikasteko, Imanol, urira da yuten.
Euri egunetan neuk diot laguntzen...
Irriparra dario: lepuan det artzen.
Uste det maitetxo,
Zaitudala izanen
Ikasle argiya
Orontzat poz aurten.
Irakaslea du betoker arrotza:
Izketa berritsu, zimurra biotza.
Maitasuna agertzen txik legor-zikoitza
Ikastetxe artan bukatu da poza.
Anaitxoak txuriz
Gaur dirudi izotza:
Ain galdurik dator!
Au malko mingotza!!!
Alaitasuna ez betiko loria.
Laister amaitu da guk gendun pakia.
Illabetez gero gaxorik maitia:
Musutxua zurbil, illunik begia.
Naigabez dago, an,
Ingurun sendia:
Galtzen diyoa-ta
Etxeko lilia...
Ai gure potxolo!! Landare garbiya!
Euskaldun baratzan, mardulki aziya!
Ikastera yunez, galdu zuk antziya!
Gaur donokian da, gure poz guztiya.
Amatxo negarrez
Samiñez betia:
Nai, ta ezin txuka
Bere min bizia.
Belabi'n loria zidaten eraman...
Gero Eskarnetxu, enetzat galdu zan.
Orain anaitxoak egin digu egan...
Ezin asmatu det, nola bizi naizan.
Ene Yauna!! Goitik
Atozkit laguntzan:
Poz osoa beti
Dezadantzat Zugan!!!
IV
IRIZAR
Antziñatiko etxia
Basetxe zabal aundia,
Euskaldunen poz betia.
Goiz goizetik goiz, aruntza dizut
Zuzendu nere begia:
Aren etxetik yeikia
Uste bai-det ikustia,
Txit aundiro eguzkia.
Gure asaben egoitza,
Ainbat belaunen emaitza,
Abizen askon oroitza.
Zure otsaz zait oso bixkortzen
Nere barruan bizia,
Zu bait-zaitut nik maitia;
Ez ainbat amak semia,
Ez txoriñuak umia.
Zure ingurutxo alayan
Eder dirudi zelayan
Sendi ugariyak mayan.
Arto ereintza orain bukatuz
Ba-dute poza mosuan,
Arrautzatxoa eskuan,
Yorrai txikiya onduan,
Goiko pakia barruan.
Amairu seme-alaba
Izan dizkizu Maria'k
Mardul eder ta garbiak.
Lorontzi orrek iraungo luke
Oraindik txit luzaruan...
Arra du, baña, barruan:
Yabe arrotzak eskuan,
Iya eun urte buruan.
Maister zaizunak, lanian
Gogor dagi, geyenian
Itxaropen laburrian.
Irizar eder aintzin txurian
Ba-da marmarra gabian:
Lanak ezin ar mendian
Ez egunez, ez gabian
Ez uda ta udazkenian.
Anai zarrena Kuba'n il,
Bi zaizkizu apaiz egin,
Iru Amerika'ra yin.
Pixka-pixkaka etxea iya utzik
Utzi dizute bakarrik:
Mirentxu gaztia azkenik
Amari begik itxirik
Lekaime yun zan ixilik.
Gora doa orman untza:
Oni dagio laguntza
Sasi ta ote zorrotzak.
Soro gizenak barruti daude...
Larrean zikiro motza.
Ugari non-nai lokatza.
Au al da euskal-egoitza?
Ez lertu ene biotza!!
***
Ene begiyei negarra
Dariote mara-mara:
Barruan dizut ikara,
Geroztik beti oyuka nago.
Yaiki zaitezte asabak!
Ikus zuen lur zabalak!
Oso yosi ditu larrak!...
Au lana dagi etsayak!!!
Egun argiz naiz gabian,
Malko det sarri begian:
Ezin naiz egon pakian.
Ene negarrez iñortxu oraindik
Ez da kupitu agian:
Ba-dizut min biotzian...
Bakarrik bait-nazu lurrian
Ene naigabe aundian.
Min nintzan len lilitxoaz...
Zer dagiket oraingoan,
Ez ba'det iñor ondoan?
Nere ai-otsa ez da entzuten...
Ez dute nai ar gogoan,
Ezta ere sar kolkoan,
Egi aundi au beingoan...
Ez gabiltz bide erosoan.
Parrez dabiltzkit auzuan
Yakiñik zer miña dudan
Zu maitez ene barruan.
Atzerri yolas ta aberaskerik
Dituzte oyek buruan
Lur yoko dezu neguan...
Ba-nagoke ene txokuan,
Aitularik goguan.
Ene basetxe maitia!
Lañoz zaitut estalia:
Ez da agiri eguzkia.
Len zure biran, pozik nenbillan,
Lilluraturik guztiya:
Atzo malkoz det bustiya.
Zure ateko arriya,
Ezin legertuz begiga!!!
V
ABERRIYA
Lizar ta sagar etxiak aurrez
Lau aritz soro ertzian;
Ernio goyen, Aizkibel dakust
Buruntza'ren gibelian:
Amets urgiñen artian.
Gazte-aroa, egun alayak!
Gure Euskalerri landuan...
Yainkoa maitez, nekazaritzan
Miñik ez ene buruan...
Beazunik ez barruan.
Azke txoriya, egun-urratzez
Abeslari ta berritxu:
Orren ondamuz ez ni iñoiz izan.
Ez zait burua txoratu.
Ni ez etxian aspertu!!
Amonatxuak erakuts dizkit
Asaba zaarren garaitzak;
Aien kemena, biotz ederra,
Elkarganako onginaiak,
Maitasun-zitu garbiak!
Antxiña-antxiña, zure aldiya!
Lañopian dira sartzen:
Norbaitzuekin guda gogorrak
Omen dituzu egiten:
Oro betiko zapaltzen.
Azkatasuna! Eztizko amets!
Zure alaba liraña:
Eder txaratan, gogoz azi da
Bibil indartsu, bikaña.
Aren begien eztiña!!
Lartaun, Onintze ta Lekobide
Asaba zaar maitiak,
Ez, ez dituzte berriz, ikusko
Iñore mende errian:
Ez yopu beren semiak!!
Goiko Yauna'ren mirabe izatez
Beñere ez dira lotsatzen.
Uztarri bigun ta maitekor au
Aiek ez dute ausitzen:
Ezertxotan ez ezesten.
Nor bere yabe, alkarren lagun
Largille zintzo garbiyak...
Idekorik ez; iñoren zale ez.
Goien dituzte begiyak:
Beren Yabe'gan yarriyak!!
***
Amargarrenez loratua zait
Etxe-aurreko sagarra.
Udara artantxe zerura da igo
Nere amona xaharra:
Ba-nun begiyan negarra!!
(Datorren astean jarraituko da)