inprimatu
Bost lore
Izenburua:
Bost lore
Sinadura:
Etxeberria Tolosa, P. (Abalegi'ko, Ibiltari)
Urkizaren iruzkina:
Egilea(k):
Etxeberria, Patxi

Argitalpena:
Argia.
Urtea:
1933
Argitalpenaren urtea:
13
Alea:
644.zk.
Orrialdea:
7

Bost lore

 

Etxeberria'tar Pantzeska

 

  (Jarraipena)

 

 Ni etxe-atarin. Aurra belaunian...

 Or da, betik gora etxeruntz nayian

 Lardi'ko Mañaxi; parra ezpañian

 Ene potxolotxo!... Zer det nik aurrian

  Marrubi biguña?

  Izartxo ederra!

  Onen idekorik

  Non arki ekeran?

 

 Basetxe inguruan, lore gutxi omen!

 Zer ote dakite, guk zer degun emen?

 Larrosik atarin ez da sortu aurten...

 Gotzontxo bat, baña, gurian gelditzen!!

  Odeietan bera

  Nabaitu det yeisten:

  Ez igan aurrera!

  Zaude gukin! Amen!!!

 

 Sei urtez gerogo, etxetik zait irten

 Ikasteko, Imanol, urira da yuten.

 Euri egunetan neuk diot laguntzen...

 Irriparra dario: lepuan det artzen.

  Uste det maitetxo,

  Zaitudala izanen

  Ikasle argiya

  Orontzat poz aurten.

 

 Irakaslea du betoker arrotza:

 Izketa berritsu, zimurra biotza.

 Maitasuna agertzen txik legor-zikoitza

 Ikastetxe artan bukatu da poza.

  Anaitxoak txuriz

  Gaur dirudi izotza:

  Ain galdurik dator!

  Au malko mingotza!!!

 

 Alaitasuna ez betiko loria.

 Laister amaitu da guk gendun pakia.

 Illabetez gero gaxorik maitia:

 Musutxua zurbil, illunik begia.

  Naigabez dago, an,

  Ingurun sendia:

  Galtzen diyoa-ta

  Etxeko lilia...

 

 Ai gure potxolo!! Landare garbiya!

 Euskaldun baratzan, mardulki aziya!

 Ikastera yunez, galdu zuk antziya!

 Gaur donokian da, gure poz guztiya.

  Amatxo negarrez

  Samiñez betia:

  Nai, ta ezin txuka

  Bere min bizia.

 

 Belabi'n loria zidaten eraman...

 Gero Eskarnetxu, enetzat galdu zan.

 Orain anaitxoak egin digu egan...

 Ezin asmatu det, nola bizi naizan.

  Ene Yauna!! Goitik

  Atozkit laguntzan:

  Poz osoa beti

  Dezadantzat Zugan!!!

 

 IV

 IRIZAR

 

 Antziñatiko etxia

 Basetxe zabal aundia,

 Euskaldunen poz betia.

 Goiz goizetik goiz, aruntza dizut

 Zuzendu nere begia:

 Aren etxetik yeikia

 Uste bai-det ikustia,

 Txit aundiro eguzkia.

 

 Gure asaben egoitza,

 Ainbat belaunen emaitza,

 Abizen askon oroitza.

 Zure otsaz zait oso bixkortzen

 Nere barruan bizia,

 Zu bait-zaitut nik maitia;

 Ez ainbat amak semia,

 Ez txoriñuak umia.

 

 Zure ingurutxo alayan

 Eder dirudi zelayan

 Sendi ugariyak mayan.

 Arto ereintza orain bukatuz

 Ba-dute poza mosuan,

 Arrautzatxoa eskuan,

 Yorrai txikiya onduan,

 Goiko pakia barruan.

 

 Amairu seme-alaba

 Izan dizkizu Maria'k

 Mardul eder ta garbiak.

 Lorontzi orrek iraungo luke

 Oraindik txit luzaruan...

 Arra du, baña, barruan:

 Yabe arrotzak eskuan,

 Iya eun urte buruan.

 

 Maister zaizunak, lanian

 Gogor dagi, geyenian

 Itxaropen laburrian.

 Irizar eder aintzin txurian

 Ba-da marmarra gabian:

 Lanak ezin ar mendian

 Ez egunez, ez gabian

 Ez uda ta udazkenian.

 

 Anai zarrena Kuba'n il,

 Bi zaizkizu apaiz egin,

 Iru Amerika'ra yin.

 Pixka-pixkaka etxea iya utzik

 Utzi dizute bakarrik:

 Mirentxu gaztia azkenik

 Amari begik itxirik

 Lekaime yun zan ixilik.

 

 Gora doa orman untza:

 Oni dagio laguntza

 Sasi ta ote zorrotzak.

 Soro gizenak barruti daude...

 Larrean zikiro motza.

 Ugari non-nai lokatza.

 Au al da euskal-egoitza?

 Ez lertu ene biotza!!

 

 ***

 

 Ene begiyei negarra

 Dariote mara-mara:

 Barruan dizut ikara,

 Geroztik beti oyuka nago.

 

 Yaiki zaitezte asabak!

 Ikus zuen lur zabalak!

 Oso yosi ditu larrak!...

 Au lana dagi etsayak!!!

 

 Egun argiz naiz gabian,

 Malko det sarri begian:

 Ezin naiz egon pakian.

 Ene negarrez iñortxu oraindik

 Ez da kupitu agian:

 Ba-dizut min biotzian...

 Bakarrik bait-nazu lurrian

 Ene naigabe aundian.

 

 Min nintzan len lilitxoaz...

 Zer dagiket oraingoan,

 Ez ba'det iñor ondoan?

 Nere ai-otsa ez da entzuten...

 Ez dute nai ar gogoan,

 Ezta ere sar kolkoan,

 Egi aundi au beingoan...

 Ez gabiltz bide erosoan.

 

 Parrez dabiltzkit auzuan

 Yakiñik zer miña dudan

 Zu maitez ene barruan.

 Atzerri yolas ta aberaskerik

 Dituzte oyek buruan

 Lur yoko dezu neguan...

 Ba-nagoke ene txokuan,

 Aitularik goguan.

 

 Ene basetxe maitia!

 Lañoz zaitut estalia:

 Ez da agiri eguzkia.

 Len zure biran, pozik nenbillan,

 Lilluraturik guztiya:

 Atzo malkoz det bustiya.

 Zure ateko arriya,

 Ezin legertuz begiga!!!

 

 V

 ABERRIYA

 

 Lizar ta sagar etxiak aurrez

 Lau aritz soro ertzian;

 Ernio goyen, Aizkibel dakust

 Buruntza'ren gibelian:

 Amets urgiñen artian.

 

 Gazte-aroa, egun alayak!

 Gure Euskalerri landuan...

 Yainkoa maitez, nekazaritzan

 Miñik ez ene buruan...

 Beazunik ez barruan.

 

 Azke txoriya, egun-urratzez

 Abeslari ta berritxu:

 Orren ondamuz ez ni iñoiz izan.

 Ez zait burua txoratu.

 Ni ez etxian aspertu!!

 Amonatxuak erakuts dizkit

 Asaba zaarren garaitzak;

 Aien kemena, biotz ederra,

 Elkarganako onginaiak,

 Maitasun-zitu garbiak!

 

 Antxiña-antxiña, zure aldiya!

 Lañopian dira sartzen:

 Norbaitzuekin guda gogorrak

 Omen dituzu egiten:

 Oro betiko zapaltzen.

 

 Azkatasuna! Eztizko amets!

 Zure alaba liraña:

 Eder txaratan, gogoz azi da

 Bibil indartsu, bikaña.

 Aren begien eztiña!!

 

 Lartaun, Onintze ta Lekobide

 Asaba zaar maitiak,

 Ez, ez dituzte berriz, ikusko

 Iñore mende errian:

 Ez yopu beren semiak!!

 

 Goiko Yauna'ren mirabe izatez

 Beñere ez dira lotsatzen.

 Uztarri bigun ta maitekor au

 Aiek ez dute ausitzen:

 Ezertxotan ez ezesten.

 Nor bere yabe, alkarren lagun

 Largille zintzo garbiyak...

 Idekorik ez; iñoren zale ez.

 Goien dituzte begiyak:

 Beren Yabe'gan yarriyak!!

 

 ***

 

 Amargarrenez loratua zait

 Etxe-aurreko sagarra.

 Udara artantxe zerura da igo

 Nere amona xaharra:

 Ba-nun begiyan negarra!!

 

  (Datorren astean jarraituko da)

 


inprimatu