Negu abestia

Enbeita, Jagoba (1916)

 Negua dator egaz-egazka

 tamaltasunez beterik,

 estaltzen ortze orlei ederra

 burdin margoaz illunik.

 Billostu dira zugatz guztiak

 txoriak dagoz ixillik;

 mendiak bere jantziten dira,

 gorpu antzean, zuririk.

 Eztau abesten solo-munean

 otseiñak bedar ebatez,

 artzaiñak areiztietan eztau

 joten bere txirula, ez;

 negu gogorrak gure aldean

 udea artzen dau tutarrez,

 eta udagoienaren atetik

 bota dau zatar bat legez.

 Sasirik sasi dabiz txoriak

 otzai iñes ein eziñik,

 txio-txioka, negar antzean,

 gaxoak! goseak illik,

 begiak motel, burua makur,

 eta lumeak astiñik;

 udabarriai itxaeraiten

 dagoz atsekabez beteik.

 Eztabe orain abesten alai

 euzkia agertzen danean,

 mendi ostetik argiz beterik

 sutegi baten antzean.

 Urretxindorra, txori gaixua,

 o txori olerkaria!

 Zugaz nik baten egin neban, ba,

 ames gomutagarria:

 mendiak zuri, zugatzak zimel,

 bedarrik baga zelaia,

 aixea otza, burrundaraka;

 noizik bein iñetasia.

 Olakoa zan orduko gaba,

 dana estu ta larria!

 Larri ta estu zu sartu ziñan

 nire leiotik barrura,

 dana bustita, otzez ikaraz,

 baña artez artez burua.

 Begiak zoli, neuri begira,

 erdi idigita pikua.

 Abestu zendun... ta idazten noa

 zuk orduan abestua:

 «Otzai iñes-iñeska

 egazkada baten

 Gaztela erriraño

 atzo joan nintzen,

 berotasun piska bat

 bai neban aurkitzen;

 baña askoz oba zan

 joan ezpanitzen.

 Ariztei egal baten

 olgetan benetan

 txoritxu bi egozan

 arkalaz izketan:

 -Iñoz egon zara zu

 euskal mendietan?

 -Bai, baten joan nintzen

 udea pasetan.

 -Ta erri polita da?

 -Ixillik on zaite!

 Odeiak illun beti,

 beti busti beie.

 Gauza dan txoririk an

 ezin bizi leike.

 -Olan bada, orduan,

 enoa arantz neu be.»

 Au entzun nebanean, dan

 dana sututa,

 esan neutsien goitik burua

 agertuta:

 «Obeto eingozue,

 zuk eta besteak,

 ebaiten ezpozuez

 Euzkadiko axeak.

 Asarratu nau zuen

 txarto esateak.

 Txarrik ein eteutzue

 Euzkadi maiteak?

 Euzkadin eguzkia

 dago lañopean

 ez ikusteagaitik

 motzak gure errian

 ta Euzkadin euria

 jausi oi danean,

 odeien negarra da

 motzaren aurrean.

 Auxe entzunda, txalao-txaloka,

 biotza pozez beterik

 asi nintzan da urretxiñola

 jun zan oge-adarretik.

 Berari jarrraitzeko ustean

 jasten nok arin ogetik...

 Jausten nok luze gela erdian,

 ta amesa nire burutik

 jun zala uste dot egaz-egazka

 Urretxindorren atzetik.