Aberri maitia!
Elizondo L. Eizaguirre, Jose
Donostiako euskal jaietan aldeera irabazia
1906
Denpora baten Euzkadi maite
azkatua izan ziñaden;
seme leialen laguntzarekin
argitasuna sabaltzen.
Mundu zarreko gudari azko
mendeztera etorri arren,
Aitorren loiba bulardetzuak
gudan porroka zituzten.
Erresillen ta Otsandianon,
Mungian eta Paduran,
garailarien koroe berdeaz
burua apaindu zenduan:
......................
......................
......................
larra beratu artean.
¡Zenbat garaitza omengarri ta
zenbat egintz goientiak!
lurbira ozuan miretzigarri
dauzka kondairen orriak?
Zure orube eztitzu onetan
jaio ziraden umiak,
ama berena sendotutzeko
egindako alegiñak.
¿Non dira orduko kemen altzuak?
abenda portitza non da?
gudari arruen mendeztariak
euskaldun onak non dira?
Aritz dontzuak eman zizkigun
lege garbiak non dira?
non da azabak maitaro zuten
aberriko lokabia?
Ez da entzuten zure menditan
irrintziaren albizta:
ez da ageri etseko jaunik
eragiteko batuntza:
bakarrik orroi amorratuak
eskatzen zure emaitza,
aditzen dira, eta arrotzak
erezten duten garaitza.
Euskaldun aiton buruzuriak,
batzarre nagozietan
legegin onek pareko ziran
errondeko bearretan:
zer mingarri dan ez ikuztea
oitz aiek gure egunetan,
ez dagoalako asmo sendorik
euzkaldunen biotzetan.
Gurasonkarri baliotzua
laga ziguten azabak,
baña batzunde eriotzuak
kendu zizkigun indarak.
arrotzak ziran nazpill lanean
gure aldian azkarrak,
ta euzkaldunak aiek zaintzeko
ez bear beziñ ernaiak.
Ez da errezki menderatutzen
legoi bizi azkatua;
ta aurkez aurke garaitu eziñik
ipintzen zaio lazua;
era onetan indarrez naozi
zana, arkitzen dana lotua
alperrik dala damutazunak
eraiten dion damua.
Damua garaiz ona da baño
sasoaezkero alperrik:
ezda gaitezen sasoia bada
lozorre char onetatik,
eldu diteken euzkaldunentzat
egun doitzuak oraindik,
lege zurrari euzten badiogu
danok ondo alkarturik.
Gure abenda portitza dago
mundu bitan zabuldua;
aldentzen duan bitarte dala
andik onako ichazua;
errezki bada emen genkio
alkarri anaien ezkua.
an eta emen euzkaldun ona
izan dedin lagundua.
Galanturikan birjaiotuzen
ikasiko ete zaitugu?
bai, seme tsarrik zure orubean
asi eraingo ez bagendu,
etzaien kontra jaiki bearren
ama berena ukatu,
egiten duten zoro batzuek
nai zaituzte lurperatu.
Euzkadirentzat zorionikan
.........................
onelakuak gure artetik
aientzen ez baditugu,
Judas gaiztoen antzeko auek
aberrian badauzkagu,
lege zarraren erakarriera
eziñ irichiko degu.
¿Zer egiteko dira bizia
ondra ta aberastasunak,
baldin bagaude kate gogorrez
lepozamartik lotuak?
dauzkagulako dagokiguzen
gauza oso azko aztuak;
orobat ere erakutziaz
jardun diguten maizuak.
Ez da entzuten euskalerriko
uri eder aundietan,
euzkera leun paregabia,
ezta ere eskoletan;
zabaldu bearrean galtzen dijua
antziñakuena danetan;
paradisoko izkuntz gozo au
arkitzen dala azkenotan.
Obita aundia bearko dezu
galanta izan bazera;
urresko itzez ezango duna
omen dago ama euzkera;
mundako izkuntzen sustrai gaiztua
etorri zaigu lurpera
ar pozoitzuak jan dutelako
aritz dontzuaz batera.
Obita orretan jardungo dute
seme galduak negarrez
Boadil-chico, aren antzera
zamintzu bai, baña nekez;
lur azpitikan amak diola
eriotzako minberez,
alde egizute gizon makalak
nere odotik mezedez.
Aritz dontzuaren erezlaria
Iparragirre izan zan,
zure neke ta atzekabeak
nor ereztuko dituan:
galdez biardut, dagokizun bat
nondik agertuko etedan;
izan diteke agertutzia,
baña naukazu zalanzan.
Nik naiko nituzke zure doaiak
pozedazkiro erreztu,
daramazuten neke ta miñak
zugandik urriñ aldendu;
arrozkeriak ta bidageak
gure artetikan kendu,
orretarako nere erezkaiak
geiago bear dit lagundu.