Etxe zuriko itxua
Ikasle
Itxua da bai guztiz itxua
Etxe zuriko nausiya,
Piska piskaka galdu zitzayon
Begiyetako argiya.
Garairik eder-ederrenian,
Oitamar urte buruan,
Zeruko Jaunak argirik gabe
Utzi omen zuan munduan.
¡Oitamar urte zituan eta
orain larogei baditu!
¡Alare beti alai, txit alai
Nik oi izan det arkitu!
Bere billoba txiki ta alayak
Itxuaurreko dagiyo.
Ta eundañoko pestak aitonai
Samurki eiten dizkiyo.
Aitonak berriz asko maite du
Bera, danetan maitena,
Ta berarekin beti izan oi du
Bere atsegin-poz dena.
Ipuñak erruz dakizki aitonak
Billobak berriz jakin nai,
Ta ipuin politak entzuten oi da
Poz-pozik egon txit alai.
Ilunabarra pozgarriya zan
Loraill egun batian,
Eguraztera pixkabat juan nitzan
Nere etxetikan aldian.
Berialaxe urrutitara
Ikusi nuen itxua,
Baitare sartu barrenen ari
Ots egiteko gogua.
Eta arengana zuzendu nitun
Bertatik nere pausuak,
Gauzak errexak izan oi dira
Nai ditunian goguak.
Diesol xamur-xamurra ein da
Bereala giñan izketan.
Garaitasuna nabaritzen zan
Itxuaren itz denetan.
Urrun dabil bai, txit urrun gero
Argandik gogo layotza
Ezta errexa nonai arkitzen
Arrena lako biyotza!
Bere jardunak txunditzen naute
Oldozten detan guztitan
Oker aundirik gabetanikan
Abetxek dira itz gutxitan.
"Itxua naiz bai aspaldi abetan
¡Goiko Jaunari eskerrak!
Orain gauz asko, len ezkutuak
Dakuskit ta... ¡zein ederrak!"
Lurreko gauzak nik ez dakuskit
Ta bai Jaunaren emaitzak
Gogo begiyaz ikusi errexak
Gorputz begintzat bai gaitzak!"
Euskal erriyaz geroxiago
Mintzatzen asi zitzaitan;
Ez ta errexa esan zitunak
Ipiñitzia itz gutxitan.
"Euskal erriya bere maitia
Euskal erriya kuttuna
Euskal erriya itxuarentzat
Pitxi guztiyak dituna".
"Bakar-bakarrik euskal erriya
Ikusi eziña mingarri
Euskal erriyak seme gaiztuak
Izana zayo neargarri".
Eta ni etxera juteko ordu zan
Ta agurtu nuen itxua
Baitare berak erantzun ziran
Altxaturikan eskua.
Etzait aztuko eun da sekulan
Egun artako jarduna
Eztare jardun eder sakona
Izan genduen eguna.
Lendikan ere goresten nuen
Etxe zuriko nausiya
Aurrera geyo goratuko det
Atton ain agur-garriya.