Artzaina eta bere gasnak
Den berria, den zaharra,
Huna kondera bat ez tcharra
Ez hala-hulako errana
Bainan sentsu handia daukana.
Beihalako egunetan
Aldudeko mendietan,
Bazen artzain famatu bat.
Aaski ez baita hambat
Orai halakorik
Ez-eta idurikorik
Izena zuen Arkulo.
Gauaz ez egunaz etzuen egiten lo,
Edo guti bedere;
Batzuk zioten ere
Etzuela lorik
Begi batez baizik.
Yausten zen menditik igandetan
Mezara eta yateko-ketan.
Behin hala heldu zelarik,
Bizkarra gasnaz beterik,
Yausten da patar bat behera
Gero igaiten bertzera.
Gainera heldu deneko
Izerdia darioko.
Behar duela hats-hartu,
Karga lurrera emaiten du,
Bainan emaitean lurrera
Hor doha gasna bat gain-behera.
Min zitzaion Arkulori
Han uztea gasna hori.
Gure artzainak bazuen izpiritu,
Etzuen bere gasnaz etsitu.
Zer egin ordean? hau? hori? hura?
Azkenekotz heldu zaio burura
Hainitz asmu duenean erabili,
Behar duela bidali
Gasna galduaren bilha
Bertze bat gogorra eta biribila.
Bat hazta, bertzea hazta,
Bazuen ezik non hauta,
Hartzen du bat, segur ez ustela,
Eta mintzatzen zaio hunela
«Gasna maitea, habil beheiti
«Erakartzera laguna goiti;
«Bidean ez ibil yauzika.
«Bainan emeki pirritaka,
«Beldurrez hauts dezakan burua.
«Hartan nik baituket damua».
Nola erran, hala egin.
Igortzen du gasna. Gasna badoa arin.
Bai, artzainak ikhusi zuen goaten
Ez ordean gibelerat itzultzen.
Ez biak, ez bat ere.
Etzuen etsitu halere.
Traba zerbaitek othe zadukan bidean,
Hirugarren bat igortzen du kuchean.
Hau ere nonbait gelditu.
Bidean othe zen eritu.
Arkulok igortzen du bertze bat;
Egin zuen hunenbat eta hambat,
Nun azkenekotz zakua
Gelditu baitzen hustua.
Eta gasnak yoan pustekan urera
Hango arrainen haztera,
Orduan Arkulok human min...
Berantche! etzen gehiago zer egin.
..................................
Norat dago solas hunen aria?
Hunek erakhusten du yokolaria,
Zoinak galtzen badu urhe hat yokoan,
Ez baitu etsitzen berealakoan.
Galdua atzeman nahiz
Hirriskura doha berriz;
Bethi berothuz dihoa
Azken sosen adioa
Ikhusi duken artekan;
Eta ordu hartan
Irrikiak alferretan.
Zuhurra jostatzen da negurriz
Diru jokotan igorriz
Beldurrez geldi turrin
Arkulorekin berdin.